Σοβαρά προβλήματα έχει αφήσει στο πέρασμα του ο κορωνοϊός στον κτηνοτροφικό και γεωργικό τομέα της Κρήτης, με μια σημαντική μερίδα εκπροσώπων του πρωτογενούς τομέα του νησιού να υποστηρίζει πως η μετα-COVID εποχή είναι ιδιαιτέρως προβληματική, καθώς δεν έχουν αποσαφηνιστεί πλήρως οι πρωτοβουλίες που θα λάβει η κυβέρνηση για τον πρωτογενή τομέα και εάν θα μιλάμε για επιβίωση του αγρότη/κτηνοτρόφου.
Όπως επισημαίνουν συνδικαλιστές του πρωτογενούς τομέα, είναι αβέβαιο εάν θα είναι μια περίοδος κανονικότητας, με την έννοια πως ο πρωτογενής τομέας θα λειτουργήσει με τρόπο αυτοδύναμο, όπως ήταν πριν από δύο ή τρία χρόνια, ή θα λειτουργήσει εις βάρος του παραγωγού και του αγρότη, ένεκα των ανατιμήσεων που επικρατούν. Μια σταθερά είναι σίγουρη: ο κορωνοϊός έχει φέρει τέτοια εξουθένωση σε επαγγελματικό και ψυχολογικό επίπεδο στους αγρότες και τους κτηνοτρόφους της Κρήτης, με αποτέλεσμα η μετα-COVID εποχή να μοιάζει σε μεγάλο βαθμό όχι και τόσο ευοίωνη για πολλές αγροτικές οικογένειες.
Πιο συγκεκριμένα, η εφημερίδα «Νέα Κρήτη» προσπάθησε να διερευνήσει τα χαρακτηριστικά της μετα-COVID εποχής στον πρωτογενή τομέα παραγωγής. Ο κορωνοϊός ήρθε στην ελληνική ζωή πριν από ενάμιση χρόνο και πιο συγκεκριμένα τέλη Φεβρουαρίου-αρχές Μαρτίου του 2020. Ενάμιση χρόνο μετά, ο κορωνοϊός είναι ένας μόνιμος ιός, από τον οποίο ο πολίτης πρέπει να προστατεύεται όσο γίνεται πιο αποτελεσματικά. Η μετα-COVID εποχή επιζητάει από τον πολίτη να δει τον κορωνοϊό ως μόνιμη και σταθερή απειλή, η οποία πρέπει να αποφευχθεί. Το οικονομικό του αποτύπωμα σε κάθε πτυχή της εθνικής και εγχώριας οικονομίας είναι ορατό και έντονο.
Στο πλαίσιο αυτό, σημαντικοί εκπρόσωποι του πρωτογενούς τομέα παραγωγής της Κρήτης απάντησαν στο ερώτημα πώς βιώνουν τη συγκεκριμένη συγκυρία. Οι αγροτοσυνδικαλιστές απάντησαν στο ερώτημα «ζωγραφίζοντας» μια κατάσταση με μελανά χρώματα. Όπως υποστήριξαν, το γενικευμένο λοκντάουν κλόνισε τον πρωτογενή τομέα παραγωγής, με αποτέλεσμα ο αγροτικός κόσμος να προσπαθεί να βρει τα πατήματά του όσο γίνεται πιο γρήγορα. Ταυτόχρονα, το κλείσιμο της οικονομίας «έσπρωξε στον θάνατο» τον καλλιεργητή γης.
«Ο αγροτικός κόσμος δεν έχει βρει ακόμα τις ισορροπίες του στη μετα-COVID εποχή. Πλέον, ο πρωτογενής τομέας παραγωγής αγωνίζεται να επιβιώσει από τις ανατιμήσεις. Η αύξηση των τιμών στο πετρέλαιο και στις πρώτες ύλες είναι πρωτοφανής. Ο κορωνοϊός δημιούργησε μια τεχνητή κρίση σε όλους, με αποτέλεσμα ο παραγωγός ή ο αγρότης σήμερα να έχει διαφορετικό κοστολόγιο παραγωγής σε σχέση με πριν από δύο ή τρία χρόνια. Τα αγροτικά προϊόντα δεν κινούνται πλέον καθότι η εστίαση παρέμεινε κλειστή για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι τζίροι μειώθηκαν, είτε μιλάμε για αμπελουργία είτε για ελαιοκομία είτε για κτηνοτροφία. Κυριολεκτικά στα αζήτητα βρέθηκαν χιλιάδες τόνοι προϊόντων», ανέφερε ο αντιπρόεδρος της ΕΑΣΗ Μύρων Χιλετζάκης.
Αναφερόμενος στα οικονομικά του πρωτογενούς τομέα παραγωγής, ο κ. Χιλετζάκης υποστήριξε πως οι τζίροι έπεσαν κατακόρυφα, ενώ ο κορωνοϊός ήταν ο κινητήριος μοχλός για μεγάλες αλλαγές.
«Σήμερα κάνουμε έναν απολογισμό και οι τζίροι έπεσαν κατακόρυφα. Η κοινωνία των πολιτών γύρισε την πλάτη στον πρωτογενή τομέα παραγωγής. Πέρυσι, η παραγωγή ελαιολάδου κινήθηκε σε ικανοποιητικό επίπεδο, χωρίς να υπάρξει ωστόσο η αντίστοιχη ζήτηση από την αγορά εξαιτίας του γενικευμένου λοκντάουν στην εστίαση σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο κορωνοϊός ήταν ο “θάνατος του καλλιεργητή”. Πλέον, οι τελευταίοι μήνες ήταν ιδιαιτέρως παραγωγικοί για τον τουριστικό τομέα. Η αύξηση της τουριστικής κίνησης είχε ως άμεση συνέπεια την τόνωση της αγοράς. Τα αγροτικά προϊόντα διοχετεύτηκαν στην αγορά και οι παραγωγοί είχαν κάποια κέρδη», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Η μετα-COVID εποχή μάς βρίσκει σ’ ένα μεταίχμιο που η κατανάλωση μπορεί να γίνεται σε αγροτικά προϊόντα, αλλά δυστυχώς τα προϊόντα που δίνει ο παραγωγός σε μεγάλα μαγαζιά είναι σε χαμηλές τιμές. Πρέπει να επισημανθεί προς πάσα κατεύθυνση πως ο παραγωγός δίνει στον πωλητή το προϊόν του σε χαμηλή τιμή και οι ανατιμήσεις των προϊόντων δεν έχουν κανένα απολύτως όφελος για τον παραγωγό. Τα προβλήματα είναι πολλά και υφίσταται ένα μεγάλο ερώτημα: στη μετα-COVID εποχή θα υπάρξει επιστροφή στην πρότερη κατάσταση με αναπτυξιακό πρόσημο ή θα βιώσουμε το τέλος του παραγωγού; Η πλειοψηφία των παραγωγών βρίσκεται σε δυσχερή κατάσταση», υποστήριξε με τη σειρά του ο Στάθης Φραγκιαδάκης, πρώην πρόεδρος και νυν μέλος του Συλλόγου Παραδοσιακών Αποσταγματοποιών Τσικουδιάς Νομού Ηρακλείου.
Μεταξύ άλλων, υποστήριξε πως η άκρως προβληματική κατάσταση που αντιμετωπίζει ο πρωτογενής τομέας παραγωγής πρέπει να αντιμετωπιστεί με τρόπο αποτελεσματικό από την πολιτική εξουσία.
«Η κυβέρνηση οφείλει να στηρίξει τον πρωτογενή τομέα παραγωγής και ειδικότερα την αμπελουργία. Φέτος ήταν μια άκρως προβληματική κατάσταση για τα σταφύλια εξαιτίας των καιρικών συνθηκών. Εάν δε στηριχθούν οι αμπελουργοί, τότε πολλοί θα στραφούν σε αλλαγή επαγγελματικού προσανατολισμού και δε θα ξανασχοληθούν με την καλλιέργεια της γης. Ο πολιτικός κόσμος πρέπει να κατανοήσει πως η αμπελουργία του ν. Ηρακλείου έχει περιέλθει σε μια δύσκολη και ισοπεδωτική κατάσταση», ανέφερε ο Στάθης Φραγκιαδάκης.
Διαβάστε ακόμη: Πώς η αγροτική οικονομία θα αποτελέσει βασικό μοχλό ανάπτυξης της οικονομίας
Ανδρέας Στρατάκης - «Τεράστια τα προβλήματα στον πρωτογενή τομέα»
Τοποθέτηση έκανε και ο πρώην πρόεδρος της ΕΑΣ Ηρακλείου, Ανδρέας Στρατάκης, ο οποίος δημόσια και ανοιχτά υποστήριξε πως η μετα-COVID εποχή έφερε νέα διακυβεύματα και η Ελλάδα οφείλει να ανασυγκροτηθεί, καθώς η «αγροτική πολιτική δε βρέθηκε ποτέ στο επίκεντρο κυβερνητικών προσπαθειών και προθέσεων».
«Τα προβλήματα του πρωτογενούς τομέα παραγωγής είναι πολλά. Η μετα-COVID εποχή φέρνει νέα διακυβεύματα και την ίδια στιγμή πρέπει να αποσαφηνιστεί και πιο συγκεκριμένα εάν η μετα-COVID εποχή είναι η εποχή που διανύουμε φέτος ή είναι μια περίοδος που θα τη δούμε μετά από τρία χρόνια, εφόσον επέλθει η κανονικότητα. Αυτό που γνωρίζω από την εμπειρία μου είναι πως, είτε τώρα είτε πριν από τρία χρόνια που δεν υπήρχε ο “αόρατος εχθρός”, η χώρα δεν είχε αγροτική πολιτική. Η αγροτική πολιτική, δυστυχώς, δεν υπήρξε ποτέ προτεραιότητα των ελληνικών κυβερνήσεων. Δυστυχώς, δεν είχαμε ούτε έχουμε και απ’ ό,τι φαίνεται δε θα έχουμε μια προγραμματισμένη και ανασυγκροτημένη αγροτική πολιτική, σε ό,τι αφορά τα προϊόντα, ώστε να κατευθύνουμε τον κόσμο στην καλλιέργεια αγροτικών προϊόντων και με αυτόν τον τρόπο να στηρίξουμε τα προϊόντα που η χώρα μας παράγει», υπογράμμισε ο κ. Στρατάκης.
Μύρων Χιλετζάκης «Το 2022 θα είναι έτος κλιματικής αλλαγής»
«Η αλλαγή των κλιματολογικών συνθηκών έχει φέρει νέα δεδομένα στην καλλιέργεια πολλών και βασικών αγαθών», ανέφερε ο κ. Χιλετζάκης. Όπως είπε, το 2022 θα είναι ένα έτος ανατρεπτικό για τη γεωργία. Πλέον η κατάσταση έχει αντιστραφεί, υποστηρίζει ο κ. Χιλετζάκης, με την Κρήτη να βρίσκεται στο επίκεντρο των κλιματολογικών αλλαγών.
Συγκεκριμένα, ο κ. Χιλετζάκης τόνισε: «Το 2022 θα είναι το έτος κλιματικής αλλαγής για τη γεωργία. Η κλιματική αλλαγή είναι ο... COVID των καλλιεργειών. Είναι ένα έτος, που το 2021 τού δίνει μια βαριά και μεγάλη κλιματική κληρονομιά. Όλοι είδαμε πως το 2021 η χώρα μας υπερθερμάνθηκε. Είχαμε ένα καλοκαίρι όπου ο καύσωνας ήταν μόνιμο χαρακτηριστικό του καιρού. Τα θερμόμετρα «έγραψαν» πολλές φορές 40 βαθμούς Κελσίου και μάλιστα τέτοια θερμοκρασία συνέβη αρχές της άνοιξης.
Το 2022 είναι η χρονιά της κλιματικής αλλαγής. Πλέον, όλες οι περασμένες χρονιές έχουν αλλάξει τον κλιματολογικό χάρτη και έχουμε τρανταχτά παραδείγματα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Στον κάμπο της Λάρισας, οι κλιματολογικές συνθήκες δε βοηθούσαν στην άνθηση της αμπελουργίας μέχρι πρότινος, και τώρα βλέπουμε πως το αμπέλι ευδοκιμεί. Έχει εξαιρετικά αποτελέσματα στις επιτραπέζιες ποικιλίες. Στην Ανατολική Κρήτη, η κατάσταση είναι δραματική. Ιδιαιτέρως η περιοχή της Σητείας απειλείται. Όλα αυτά έχουν προβληματίσει τον Έλληνα παραγωγό και τίθεται εύλογα το ερώτημα εάν ο παραδοσιακός μικροκαλλιεργητής μπορεί να διατηρήσει τις ίδιες καλλιέργειες, με την αλλαγή των εποχών να είναι πλέον μόνιμο και σταθερό φαινόμενο».
Πρίαμος Ιερωνυμάκης «Στήριξη στη γεωργία σημαίνει αντιμετώπιση ανεργίας»
Ο πρόεδρος της Ομάδας Αμπελουργών και Ελαιοπαραγωγών ν. Ηρακλείου Πρίαμος Ιερωνυμάκης μίλησε στη «Ν.Κ.» για την ανάγκη να κατανοήσει η εκάστοτε κυβέρνηση το αίτημα της ανασυγκρότησης του πρωτογενούς τομέα παραγωγής. Όπως είπε, στήριξη στον πρωτογενή τομέα παραγωγής σημαίνει αντιμετώπιση της ανεργίας, που την περίοδο της υγειονομικής κρίσης εισέβαλε εκ νέου επιθετικά στη ζωή μας.
«Είναι αναγκαίο και επιτακτικό αίτημα να αλλάξει η νοοτροπία της εκάστοτε κυβέρνησης απέναντι στον αγροτικό τομέα. Πέραν των ευρωπαϊκών κανόνων, πρέπει να υπάρξει εθνική στρατηγική και μια ριζικά αναβαθμισμένη αγροτική πολιτική, που θα εκπορεύεται από την κυβέρνηση και η επόμενη κυβέρνηση δε θα δύναται να την αλλάξει. Δυστυχώς, έχει αναλωθεί μεγάλη συζήτηση σχετικά με το εάν επιβιώσει ο αγρότης ή όχι. Στήριξη στον πρωτογενή τομέα παραγωγής σημαίνει δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας, οι οποίες θα λειτουργήσουν ως αντίδοτο στην καλπάζουσα ανεργία. Ταυτόχρονα ο πρωτογενής τομέας θα λειτουργήσει ως κατώφλι για την ανάδυση του δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα παραγωγής», υποστήριξε.
Γρύλλος Παπαδάκης «Ζούμε το θέατρο του παραλόγου»
Την ίδια στιγμή, μέσα από την εφημερίδα «Νέα Κρήτη» τα πυρά του εξαπέλυσε ο πρόεδρος του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Μυλοποτάμου έναντι των ανατιμήσεων, κ. Γρύλλος Παπαδάκης, για τις αυξήσεις των τιμών που παρατηρούνται στις πρώτες ύλες και στις ζωοτροφές. Το κόστος είναι ιδιαίτερα αυξημένο, με αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να σκέφτονται σοβαρά το ενδεχόμενο να περιορίσουν το ζωικό κεφάλαιο.
Όπως είπε ο κ. Παπαδάκης, ο περιορισμός του ζωικού κεφαλαίου θα έχει οδυνηρές συνέπειες για την κτηνοτροφία.
«Τα προβλήματα είναι πολλά και τεράστια στον πρωτογενή τομέα παραγωγής. Ο κτηνοτροφικός κλάδος είναι έτοιμος να καταρρεύσει. Υπάρχει τεράστια αύξηση τιμών στις ζωοτροφές και οι τιμές στο κρέας και στο γάλα είναι αρκετά χαμηλές. Για να αντέξει ο κτηνοτροφικός κλάδος, πρέπει να υπάρξει αύξηση τιμών στο κρέας και στο γάλα. Δεν μπορούμε πλέον να έχουμε μεγάλο κόστος στις ζωοτροφές και χαμηλές τιμές στην παραγωγή. Είναι μια αντιφατική κατάσταση. Ζούμε το θέατρο του παραλόγου. Ο κτηνοτροφικός κόσμος δεν μπορεί να παράξει όταν του στοιχίζει παραπάνω η ζωοτροφή και το κόστος της παραγωγής. Έχουν φτάσει σε σημείο πολλοί κτηνοτρόφοι να εκφράζουν ανοιχτά την ανησυχία και τη δυσαρέσκειά τους. Έχουν ξεκινήσει τη σφαγή μεγάλων ζώων, με σκοπό τη μείωση του ζωικού κεφαλαίου.
Η Κρήτη έχει την «καρδιά» της κτηνοτροφίας και είναι αναπόφευκτο πως σε περίπτωση που μειωθεί το ζωικό κεφάλαιο δε θα υπάρξει παραγωγή. Όταν δε θα υπάρχει παραγωγή (τυροκομικά προϊόντα, κρέας), τότε ο Κρητικός τι θα τρώει; Πώς θα καλύπτει τις διατροφικές του ανάγκες; Θα φτάσουμε σ’ ένα σημείο η Κρήτη να εισάγει προϊόντα με σκοπό να ζήσει ο πληθυσμός της», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η Πολιτεία οφείλει να είναι αρωγός, όπως υπογραμμίζει ο κ. Παπαδάκης. Η πολιτική πρωτοβουλία είναι σημαντική, ώστε ο κτηνοτρόφος να λάβει τα απαραίτητα κίνητρα και να επεκτείνει το κοπάδι του. Σύμφωνα με τον κ. Παπαδάκη, τα λεφτά που έχει ο λάβει ο μέσος Ηρακλειώτης κτηνοτρόφος είναι ελάχιστα μπροστά στις πραγματικές ανάγκες που έχουν τα πρόβατα και οι κατσίκες. Το κόστος της τροφής τους είναι υψηλό, με αποτέλεσμα να βρίσκεται σε μια διαρκή και αυξανόμενη απειλή το επάγγελμα του κτηνοτρόφου.
«Η αλλαγή της υφιστάμενης κατάστασης απαιτεί πολιτική βούληση. Δεν είναι ζήτημα πολιτικής εξουσίας. Το πρόβλημα είναι ξεκάθαρο: ο κτηνοτροφικός κόσμος δεν έχει εισπράξει ούτε ένα ευρώ την περίοδο της υγειονομικής κρίσης. Πριν 8-9 μήνες πήραμε 4 ευρώ ανά κεφαλή ζώου. Τα 4 ευρώ είναι το ωριαίο τάισμα ενός προβάτου. Ημερησίως, το ζώο στην Κρήτη απαιτεί δύο κιλά ξηρή τροφή και δύο κυλά τριφύλλι. Δυστυχώς, ζούμε σ’ ένα δύσβατο νησί, που δεν υπάρχουν κάμποι ούτε γη εκμεταλλεύσιμη, εκτός από τα ελαιόδεντρα. Ο κτηνοτρόφος πληρώνει την τροφή των ζώων. Και πάλι όμως υπάρχουν τρομερές ανισότητες. Το τριφύλλι κοστίζει 0,47 λεπτά στην Κρήτη, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα κοστίζει 0,17 λεπτά. Η κατάσταση είναι δραματική για τον μεγάλο, αλλά και για τον μικρό κτηνοτρόφο», υποστήριξε ο κ. Παπαδάκης.
