Στροφή στη μεταποίηση, διεθνοποίηση του τουριστικού προϊόντος σε ασιατικές αγορές, καταγραφή των αναγκών των πολιτών/καταναλωτών σε διατροφικά είδη, λιγότερη φορολογία στις επιχειρήσεις και στον αγροτικό κόσμο, αξιολόγηση του δημόσιου τομέα και ενσωμάτωση εκπαίδευσης και κατάρτισης στο εργασιακό περιβάλλον είναι μερικές από τις αλλαγές που πρέπει να επέλθουν, ώστε να υπάρξει παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.
Η «ΝΚ» πραγματοποίησε έρευνα αναζητώντας το νέο παραγωγικό μοντέλο που θα αναδείξει τη σημασία της πρωτογενούς οικονομίας ως έναν βασικό μοχλό για την οικονομική ανάπτυξη, αλλά και του εκσυγχρονισμού της. Στο πλαίσιο αυτό, η «ΝΚ» απευθύνθηκε σε παραγωγικούς φορείς και επιστήμονες, οι οποίοι μίλησαν για το τι πρέπει να γίνει, ώστε να αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο. Ο καθένας μίλησε από το δικό του μετερίζι.
Αγροτικές επενδύσεις
Γενναίες αλλαγές πρέπει να απέλθουν στον πρωτογενή τομέα παραγωγής, όπως αναφέρει ο πρόεδρος της Οργάνωσης Αμπελουργών και Ελαιοκαλλιεργητών Κρήτης Πρίαμος Ιερωνυμάκης. Οι αλλαγές που πρέπει να επέλθουν είναι πολλές, όπως ένα ισχυρό τραπεζικό σύστημα που θα στηρίζει τις αγροτικές επενδύσεις, την αναγκαιότητα εργαλείων καταγραφής έρευνας και παρεμβάσεις της Πολιτείας, ώστε ο αγρότης να μην είναι θύμα της υπέρογκης φορολογίας.
Ο κ. Ιερωνυμάκης, υποστήριξε χαρακτηριστικά: «Για να υπάρξει καλλιέργεια και παραγωγή μέσα από υποδομές, είτε φυτικές είτε ζωικές, πρέπει να έχουμε εξασφαλίσει υδάτινους πόρους. Εφόσον υπάρχει επάρκεια σε υδάτινους πόρους, ο αγρότης και καλλιεργητής εξασφαλίζει ζωοτροφές και παραγωγή προϊόντων. Είναι αναγκαίο για να συμβάλλει ο πρωτογενής τομέας οικονομίας στην αναβάθμιση του παραγωγικού μοντέλου, χρειάζεται πολιτική πρωτοβουλία όσον αφορά στη φορολόγηση και το φθηνό πετρέλαιο, για να μπορέσει να κρατηθεί ο αγρότης/κτηνοτρόφος σε μια παγκοσμιοποιημένη αγορά. Επίσης, ο αγροτικός τομέας πρέπει να στηριχθεί από το τραπεζικό σύστημα. Οι τράπεζες έχουν μια παρόμοια μορφή και θέτουν τα ίδια κριτήρια σε όλες τις κοινωνικές ομάδες. Πρέπει να υπάρξει μια τράπεζα που να εξυπηρετεί τον αγρότη ακριβώς όπως έκανε η Αγροτική Τράπεζα Ελλάδας με ιδιαίτερα φθηνά κεφάλαια τις αγροτικές επενδύσεις».
Τι χρειάζεται η αγορά;
Ιδιαίτερη βαρύτητα έδωσε στην καταγραφή των αναγκών της παραγωγής. Ο σχεδιασμός της έρευνας αγοράς είναι απαραίτητος, καθώς με αυτόν τον τρόπο θα γνωρίζει ο αγρότης και ο καλλιεργητής τι πραγματικά χρειάζεται ο πολίτης και η αγορά.
«Ένα άλλο κρίσιμο στοιχείο είναι η έρευνα αγοράς. Σημαίνει πως ο αγρότης/καλλιεργητής δε θα μπορεί να παράξει ό,τι θέλει, αλλά θα υπάρξει καταγραφή των αναγκών της αγοράς. Η αγορά θα δίνει δεδομένα ως προς το τι ανάγκες έχει, και ο καλλιεργητής θα προσπαθεί να το παράξει. Η παραγωγή θα είναι επικεντρωμένη στις ανάγκες της αγοράς. Επίσης, χρειάζεται να υπάρξουν πιστοποιήσεις. Οι κυβερνήσεις αλλάζουν, αλλά το κράτος πρέπει να είναι φιλικό προς τον αγρότη που επιθυμεί να παράξει», υπογράμμισε ο κ. Ιερωνυμάκης, ενώ συνέχισε λέγοντας: «Οι επιδοτήσεις, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να πηγαίνουν στα χέρια της παραγωγής, είτε είναι κτηνοτρόφοι είτε παραγωγοί φυτικών προϊόντων. Η φιλοσοφία των επιδοτήσεων είναι πως λειτουργούν ως αντιστάθμισμα εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης και πιο συγκεκριμένα των φθηνών προϊόντων στις τρίτες χώρες εξαιτίας του νομίσματος. Μέσα από μια τέτοια στρατηγική, μπορεί να αναδειχτεί μια ανεπτυγμένη γεωργία, η οποία θα είναι βιώσιμη και θα μπορέσει να προσφέρει τόσο στην εθνική όσο και στην περιφερειακή οικονομία».
Τέλος, ο κ. Ιερωνυμάκης υποστήριξε ότι «η χώρα μας δεν είναι βιομηχανική. Είμαστε μια αγροτική και ταυτόχρονα τουριστική χώρα. Πρέπει να επενδύσουμε και στους δύο τομείς. Εάν θέλουμε να εξασφαλίσουμε έσοδα, θα πρέπει να αξιοποιήσει και τους δύο τομείς. Είναι απαράδεκτο η χώρα μας να εξάγει 6 δισ. ευρώ για να αγοράζει ζωικά και φυτικά προϊόντα για να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες του λαού μας. Χρειάζεται ένα φιλικό κράτος, το οποίο μέχρι στιγμής δεν έχει τέτοιες προθέσεις. Ας ευελπιστούμε πως θα το δει η κυβέρνηση και θα αλλάξει κάποια πράγματα».
Στροφή στη μεταποίηση
Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ηρακλείου Μανόλης Αλιφιεράκης τόνισε την ανάγκη να υπάρξει στροφή στη μεταποίηση. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, ένα βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η επιχειρηματικότητα είναι η έλλειψη εξειδικευμένων εργατικών χεριών. Σ’ έναν κόσμο που συνεχώς εξελίσσεται και αλλάζει, η εκπαίδευση και η κατάρτιση πρέπει να αποτελούν χαρακτηριστικά γνωρίσματα του σύγχρονου εργαζομένου, ώστε να ανταποκριθεί στους στόχους που θέτει η επιχείρηση.
Ο κ. Αλιφιεράκης, αναφερόμενος στην απουσία εξειδικευμένων εργατικών χεριών, υποστήριξε: «Υπάρχει έλλειψη προσωπικού γενικότερα και πιο συγκεκριμένα εξειδικευμένου προσωπικού. Η απουσία προσωπικού έχει ως άμεση συνέπεια να στερούμαστε σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας και, σε σχέση με τα στοιχεία που έχω δει, έχουμε ανάγκη από περισσότερο εργατικό προσωπικό για να παραχθεί το αντίστοιχο ΑΕΠ που μας αναλογεί σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα. Χρειαζόμαστε εξειδίκευση, εκπαίδευση και κατάρτιση για να μπορέσουμε να είμαστε ανταγωνιστικοί και ιδίως στην ψηφιακή τεχνολογία».
Μεταξύ άλλων, επισήμανε πως η μείωση της φορολογίας αποτελεί σημαντικό κίνητρο. Ωστόσο, μια τομή στην επιχειρηματική ζωή θα είναι η στροφή στη μεταποίηση. Τόσο ο πρωτογενής τομέας παραγωγής (κτηνοτροφία, αγροτικός κόσμος) όσο και τριτογενής τομέας (τουρισμός) δε σημείωσαν τις τεράστιες επιτυχίες την περίοδο της υγειονομικής κρίσης. Γι’ αυτό είναι αναγκαίο και επιτακτικό, σύμφωνα με τον κ. Αλιφιεράκη, να στραφεί ο επιχειρηματικός κόσμος στη μεταποίηση, που αποτελεί σταθερή πηγή εισοδήματος και απασχόλησης.
«Η μείωση της φορολογίας είναι σημαντικό κίνητρο για την ενίσχυση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Επίσης, είναι επιτακτικό αίτημα να σταματήσουμε να είμαστε μονομερείς στην Κρήτη και να αποβλέπουμε αποκλειστικά στον τουρισμό ως μόνιμη πηγή εσόδων. Η περίοδος της υγειονομικής κρίσης κλόνισε το τουριστικό προϊόν μας. Εάν επιζητούμε να αλλάξουμε το παραγωγικό μας μοντέλο, πρέπει να στραφούμε στις άλλες μορφές οικονομίας και σε άλλους παραγωγικούς τομείς. Έχουμε γεμίσει από υπηρεσίες. Πρέπει να δώσουμε έμφαση στη μεταποίηση, καθώς προσφέρει απασχόληση και διάρκεια στον χρόνο. Ο τουρισμός και ο πρωτογενής τομέας οικονομίας έχουν διακυμάνσεις χρονικές και ανά μικρές περιόδους. Χρειαζόμαστε σταθερότητα και η μεταποίηση μπορεί να το προσφέρει», τόνισε.
Η ενέργεια
Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκε και ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου, Στέλιος Βοργιάς, ο οποίος επισήμανε πως ο τουρισμός δεν πρέπει να αποτελεί μονόδρομο στην αύξηση του ΑΕΠ. Η αύξηση του ΑΕΠ της χώρας θα επέλθει μέσω της ανάπτυξης σημαντικών παραγωγικών τομέων, όπως είναι η ενέργεια. Η αξιοποίηση των παραγωγικών αυτών τομέων θα τονώσουν την εθνική οικονομία, ενώ θα διοχετευτούν υπεραξίες που θα είναι υπέρ των πολιτών και της Πολιτείας.
«Πρέπει να επενδύσουμε όχι μόνο στον τουρισμό, αλλά και σε άλλους κλάδους οι οποίοι μπορούν να προσφέρουν μεγάλες υπεραξίες στο ΑΕΠ της χώρας, όπως ο πρωτογενής τομέας παραγωγής, η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, που είναι η ραχοκοκκαλιά της εθνικής οικονομίας, και η ενέργεια. Εάν δώσουμε έμφαση σε αυτούς τους κλάδους, τότε είναι σίγουρο και αναπόφευκτο πως θα τονιστεί το ενδιαφέρον για την απασχόληση. Εκεί πρέπει να στραφούμε. Εκεί πρέπει να δοθούν τα χρήματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, ώστε να αποκτήσουμε υπεραξίες σε παραγωγικούς κλάδους. Ειδικά εδώ στην Κρήτη, αυτοί οι κλάδοι πρέπει να ενισχυθούν», ανέφερε ο κ. Βοργιάς, ενώ συνέχισε τονίζοντας: «Η κυβέρνηση πρέπει να δώσει κίνητρα σε επιχειρήσεις να αυξήσουν το προσωπικό τους, να αυξηθεί η παραγωγικότητά τους και να ενισχυθεί η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων σε πρώτες ύλες».
«Να προσελκύσουμε τουρίστες από την αγορά της Ασίας»
Να διεθνοποιηθεί άμεσα το κρητικό τουριστικό προϊόν και κατ’ επέκταση της Ελλάδας, ώστε σε λίγο χρονικό διάστημα να υπάρχουν επισκέπτες από αγορές που μέχρι στιγμής δεν έχουν επιδείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για διακοπές στην Ελλάδα, αναφέρει ο κ. Μιχάλης Βλατάκης, πρόεδρος τουριστικών πρακτόρων Κρήτης. Τέτοιες αγορές είναι οι ασιατικές, καθώς το τουριστικό προϊόν της Ελλάδας απευθύνεται κατά κύριο λόγο στον μέσο Ευρωπαίο τουρίστα. Οι τουριστικοί παράγοντες, μεταξύ άλλων, αναφέρουν πως ο μαζικός τουρισμός που στηρίζεται στο δίπτυχο “ήλιος-θάλασσα” δε θα εξαλείψει, αλλά εφόσον υπάρξει πολιτική πρωτοβουλία, μπορεί να αναπτυχθεί ένα παράλληλο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης που θα φέρει ποιοτικό τουριστικό κόσμο.
Ο Μιχάλης Βλατάκης μίλησε για την αναγκαιότητα διεθνοποίησης του τουριστικού μας προϊόντος και κατ’ επέκταση για το αίτημα να αναδείξουμε τον «καλό μας εαυτό» απευθυνόμενοι σε αγορές που έχουν μικρή ή μηδαμινή παρουσία στη χώρα μας, όπως είναι οι χώρες της Ασίας. Την ίδια στιγμή, επισημαίνει πως η διεθνοποίηση συμβαδίζει με τον ανταγωνισμό, καθώς το μοντέλο των ξενοδοχειακών μονάδων σε γεωγραφικές περιοχές της Κρήτης είναι παρόμοιο μ’ εκείνο των νησιών της Ασίας.
«Υπάρχουν αρκετές αγορές οι οποίες ακόμη δεν έρχονται στην πατρίδα μας, όπως συμβαίνει με την Ασία. Αυτές οι αγορές έχουν μεγάλο κατά κεφαλήν εισόδημα. Εμείς μπορούμε να προβληθούμε και να βγούμε έναν “καλό και όμορφο εαυτό”. Πρέπει να υπάρξει διεθνοποίηση του τουριστικού μας προϊόντος, καθώς με αυτόν τον τρόπο θα προσελκύσουμε δυνάμει επισκέπτες. Και να γίνουμε ανταγωνιστικοί, καθώς τόσο στην Κρήτη όσο και στα νησιά της Ασίας τα ξενοδοχεία έχουν χαρακτήρα “resort hotel”. Να διεθνοποιήσουμε τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα για να έχουμε οφέλη», υπογράμμισε ο κ. Βλατάκης.
Ο πρόεδρος τουριστικών πρακτόρων Κρήτης μίλησε για τον μαζικό τουρισμό, ο οποίος είναι προσαρμοσμένος στην ταυτότητα των ξενοδοχειακών μονάδων της Κρήτης.
«Ο τουρισμός πρέπει να είναι ποιοτικός. Πρέπει να υπάρξουν οι απαιτούμενες υποδομές, καθώς με αυτόν τον τρόπο θα έχουμε ποιοτικότερους επισκέπτες. Δε θα σταματήσει ο μαζικός τουρισμός. Οι ξενοδοχειακές μονάδες της Κρήτης στηρίχθηκαν στον μαζικό τουρισμό. Εάν όμως αναπτυχθεί όχι μόνο στην Κρήτη, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα ο εναλλακτικός τουρισμός, τότε τα έσοδα θα είναι περισσότερα», αποσαφηνίζει ο κ. Βλατάκης.
Ο ξενοδόχος-τουριστικός πράκτορας Μιχάλης Βαμιεδάκης από την πλευρά του τονίζει τη στήριξη που πρέπει να επιδείξει η Πολιτεία ώστε να ανθοφορήσει, πέραν του μαζικού τουρισμού, και ένα παράλληλο μοντέλο ανάπτυξης. Το ζήτημα του παράλληλου μοντέλου ανάπτυξης σχετίζεται με ζητήματα υποδομών.
«Προσωπικά, θεωρώ πως πρέπει να ταχθούμε υπέρ της παράλληλης ανάπτυξης ενός αναβαθμισμένου μοντέλου. Ο μαζικός τουρισμός δε θα εκλείψει ποτέ. Θα συνεχίσει το μοντέλο του μαζικού τουρισμού, που θα είναι η κυρίαρχη μορφή έκφρασης του τουριστικού προϊόντος μας. Και παράλληλα σε αυτό, έχει ξεκινήσει να αναπτύσσεται ένα παράλληλο μοντέλο και μπορεί να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο, εάν το στηρίξουμε, κράτος και ιδιώτες. Για να γίνει αυτό, πρέπει να υπάρξουν δημόσιες επενδύσεις και υποδομές. Δεν μπορείς να έχεις αναβαθμισμένο τουριστικό κόσμο, εάν στην Ελλάδα δεν υπάρχουν σωστοί δρόμοι ή αεροδρόμια», δηλώνει ο κ. Βαμιεδάκης.
