Η 28η Οκτωβρίου 1940 υπήρξε μια από τις εμβληματικότερες ημερομηνίες στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, ημερομηνία που όχι μόνο εγκαινίασε τη συμμετοχή της χώρας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά όρισε παράλληλα και την εκκίνηση της Ελληνικής Αντίστασης κατά του Άξονα.
Γιατί όμως στην Ελλάδα γιορτάζουμε την αρχή της εμπλοκής της χώρας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και όχι το πέρας αυτής, όπως γίνεται σε τόσες χώρες ανά τον κόσμο;
Πιθανώς αυτό να συνδέεται με την υποδειγματική αντίδραση που γέννησαν οι απάνθρωποι εκείνοι καιροί στον ελληνικό λαό, ο οποίος μέσα στην πείνα, τις σφαίρες και τις κακουχίες έγραψε μερικές από τις πιο λαμπρές σελίδες της Ιστορίας του, με την 28η Οκτωβρίου πάντα να υπενθυμίζει την αρχή εκείνης της ηρωικής περιόδου.
Κατά τη συγκυρία εκείνη η Ελλάδα βρέθηκε αντιμέτωπη με δύο υπερδυνάμεις της εποχής, τη φασιστική Ιταλία και τη ναζιστική Γερμανία, καταφέρνοντας απέναντί τους να διατηρήσει την αξιοπρέπειά της και για άλλη μια φορά να επιλέξει τη σωστή πλευρά της Ιστορίας, την πλευρά του αντιφασισμού.
Πώς όμως φτάσαμε στην 28η Οκτωβρίου και πώς τα ελληνικά στρατεύματα βρέθηκαν να πολεμάνε τους Ιταλούς φασίστες στα βουνά της ιταλοκρατούμενης Αλβανίας;
Από το πέρας του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου υπήρξε βαθμιαία μια τρομακτική άνοδος της ακροδεξιάς ανά την Ευρώπη. Οι ισοπεδωμένοι από τον «Μεγάλο Πόλεμο» λαοί, ελλείψει οράματος, πόρων και προοπτικής, συχνά βρίσκονταν έρμαια του εθνικιστικού λαϊκισμού από τους διάφορους διαχειριστές θυμού που δρούσαν κατά την εποχή, με τον εθνικισμό στα μάτια πολλών να γίνεται η νέα υποσχόμενη-αντισυστημική ιδεολογία.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω ζυμώσεων, από το 1923, ο Μουσολίνι κρατούσε στα χέρια τους τις τύχες της Ιταλικής Χερσονήσου, με τον Χίτλερ να εκλέγεται καγκελάριος της Γερμανίας το 1933 και το ντόμινο του φασισμού να εκτείνεται μέχρι και την Ιβηρική Χερσόνησο, με τον φασίστα στρατηγό Φράνκο να καταλαμβάνει την εξουσία το 1939, μετά από ένα εφιαλτικό τριετή εμφύλιο πόλεμο.
Πώς βρέθηκε όμως μια περιθωριακή ιδεολογία, όπως εκείνη του εθνικοσοσιαλισμού, να κατακτά με τα χρόνια την Ευρώπη της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού; Η απόγνωση, ο εμπρηστικός λαϊκισμός, ο δήθεν ρεβανσισμός κατά του τρέχοντος συστήματος και η προβολή μεγάλων ψεύτικων οραμάτων οπωσδήποτε έπαιξαν τον ρόλο τους.
Αναφορικά με το ελληνικό φαινόμενο, ο Μεταξάς υπήρξε αντανάκλαση ακριβώς αυτής της πολιτικής συγκυρίας. Στην κεφαλή της ελληνικής πολιτικής τον είχε ορίσει πραξικοπηματικά ο ίδιος ο βασιλιάς Γεώργιος ο Β’, καθώς ο δικτάτορας δεν ήταν εκλογή του λαού.
Το «ΟΧΙ», στο τελεσίγραφο που έστειλε η φασιστική Ιταλία προς παράδοση της Ελλάδος, δεν το επέβαλε στον Μεταξά η ιδεολογική του καταβολή, καθώς τύγχανε και ο ίδιος φασίστας, αλλά οι «προστάτες του», μιας και η ελληνική βασιλική οικογένεια από τον Α’ Παγκόσμιο και μετά ήταν πλήρως ευθυγραμμισμένη με τις αποφάσεις της Δύσης και ειδικότερα της Μεγάλης Βρετανίας.
Πριν όμως ο Μεταξάς προλάβει να αρθρώσει το «ΟΧΙ», τον είχε προλάβει ο ελληνικός λαός, που με μεγάλες διαδηλώσεις ανά την επικράτεια απαιτούσε τον πόλεμο κατά του ιταλικού φασισμού.
Από τον Δεκαπενταύγουστο του 1940 ήταν βέβαιο πως η σύγκρουση της Ελλάδας με την Ιταλία ήταν θέμα χρόνου, καθώς ο τορπιλισμός της «Έλλης» από το ιταλικό υποβρύχιο «Ντελφίνο» είχε αποφασίσει ήδη την έκβαση των πραγμάτων, με τον ιμπεριαλισμό του Μουσολίνι να αποτελεί το κεντρικό κίνητρο του παραπάνω γεγονότος.
Όταν πια ο πόλεμος είχε αποφασιστεί με την απόρριψη του τελεσίγραφου παράδοσης, οι Ιταλοί δε φάνηκαν προβληματισμένοι, με τον υπουργό Εξωτερικών της Ιταλίας και γαμπρό του Μουσολίνι, Τσιάνο, να διαβεβαιώνει τον Ιταλό δικτάτορα ότι η κατάκτηση της Ελλάδας δεν είναι παρά ζήτημα μερικών ημερών.
Η έκβαση των πραγμάτων, βέβαια, ήταν εντελώς διαφορετική, με τα ελληνικά στρατεύματα να ισοπεδώνουν τον ευάριθμο και καλά εξοπλισμένο στρατό των φασιστών Ιταλών, σημειώνοντας πιθανώς τη σπουδαιότερη στρατιωτική νίκη στη νεότερη ελληνική ιστορία, απέναντι στους υπερόπτες και κακά οργανωμένους Ιταλούς.
Η αξία της ελληνικής νίκης είχε τεράστιο συμβολισμό, καθώς τα ελληνικά στρατεύματα κατάφεραν να αποδείξουν ότι το «τέρας» του φασισμού δεν ήταν άτρωτο, με το Έπος του ’40 να αποτελεί ιστορικά την πρώτη νίκη κατά των Δυνάμεων του Άξονα, είδηση που τότε ξεπέρασε τα σύνορα της Ελλάδος, ανυψώνοντας το ηθικό των σκλαβωμένων λαών ανά την Ευρώπη.
Τα όσα ο Μουσολίνι απέτυχε να καταφέρει τον χειμώνα του 1940, κατάφερε ο Χίτλερ, την άνοιξη του 1941, όταν από τις 6 Απριλίου άρχισε να επιτίθεται στη «Γραμμή Μεταξά». Παρά την αντίσταση των Ελλήνων στρατιωτών, οι Γερμανοί κατάφεραν να σπάσουν την ελληνική γραμμή άμυνας, δείχνοντας τη σφοδρότητα της στρατιωτικής ναζιστικής μηχανής.
Μέχρι και τις 20 Μαΐου 1941, η μόνη περιοχή της ελληνικής επικράτειας που ήταν ελεύθερη ήταν η Κρήτη. Αυτό άλλαξε μόνο έντεκα μέρες μετά, όταν το ανηλεές σφυροκόπημα της Λουφτβάφε κατάφερε να κάμψει την αντίσταση των Συμμαχικών Δυνάμεων και των Κρητικών, με τους ναζιστές να κατακτούν το νησί. Οι Κρητικοί πλήρωσαν μετέπειτα πολύ ακριβά την ηράκλεια αντίστασή τους κατά τη Μάχη της Κρήτης, με τους Γερμανούς για τα χρόνια μέχρι να λήξει η Κατοχή να δείχνουν το σκληρότερο πρόσωπό τους στους Κρητικούς.
Η αξία και ο συμβολισμός της 28ης Οκτωβρίου παραμένει και τη σήμερον εξαιρετικά ζωντανός, ως μια υποδειγματική αντίδραση απέναντι στην ιδεολογία του φασισμού. Είθε να μείνει στους αιώνες παράδειγμα και οδηγός όλων των ελεύθερων ανθρώπων απέναντι στους κατακτητές.
Το πρόγραμμα του εορτασμού
Στις 12 το μεσημέρι η παρέλαση
Σχετικά με τις εκδηλώσεις για τον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου, από το πρωί της Τρίτης, 26 Οκτωβρίου, στις 8 μέχρι τη δύση της 28ης Οκτωβρίου στην πόλη του Ηρακλείου θα υπάρχει γενικός σημαιοστολισμός, σημαιοστολισμός των πλοίων στο λιμάνι και φωταγώγηση των δημόσιων, δημοτικών καταστημάτων, ΝΠΔΔ και των τραπεζών κατά τις βραδινές ώρες της 27ης και της 28ης Οκτωβρίου.
Αναλυτικότερα, σήμερα Τετάρτη, 27 Οκτωβρίου, θα λάβουν χώρα ανά την πόλη ομιλίες αναφορικά με την επέτειο, ενδεικτικά: στις Δημόσιες Υπηρεσίες, Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, Πατριαρχική Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Κρήτης, Λύκεια, Γυμνάσια, Δημοτικά Σχολεία, Τεχνικές Σχολές, Ορφανοτροφεία, Οργανισμούς, Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Ηρακλείου κ.λπ.
Τη μέρα της 28ης Οκτωβρίου το πρόγραμμα θα έχεις ως εξής: στις 7:30 το πρωί οι καμπάνες των εκκλησιών της πόλης θα σημάνουν χαρμόσυνα, ενώ η Φιλαρμονική του Δήμου Ηρακλείου θα παιανίσει το Εωθινό. Στις 8 π.μ. θα γίνει η έπαρση της σημαίας στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Στις 10:30 π.μ. θα ξεκινήσει η δοξολογία στη Μητρόπολη του Αγίου Μηνά. Στις 11:30 π.μ. θα λάβει χώρα τελετή στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη και θα κατατεθούν στέφανα, στη συνέχει θα τηρηθεί ενός λεπτού σιγή στη μνήμη των πεσόντων και θα ακολουθήσει ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου.
Στις 12 το μεσημέρι θα ξεκινήσει η μαθητική παρέλαση από τη λεωφόρο Δημοκρατίας, στο ύψος του μνημείου Μάχης Κρήτης, και θα ολοκληρωθεί στην Καινούργια Πόρτα.
Στις 5:30 μ.μ. είναι προγραμματισμένη η υποστολή της σημαίας στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη και η ολοκλήρωση των εκδηλώσεων.
