Η Ελλάδα θρηνεί. Η Κρήτη θρηνεί! Ο Μίκης Θεοδωράκης, ο αστείρευτος μουσικοσυνθέτης, ο ακατάβλητος αγωνιστής, η ψυχή της Ρωμιοσύνης, πέρασε στην αιωνιότητα. Έφυγε χθες από τη ζωή, πλήρης ημερών, σε ηλικία 96 ετών, αφήνοντας πίσω του μια ανεκτίμητη παρακαταθήκη. Η είδηση για τον θάνατο του σπουδαίου δημιουργού, από καρδιοαναπνευστική ανακοπή, έγινε γνωστή λίγο μετά τις 9 το πρωί και όπως ανέφερε η κόρη του, Μαργαρίτα, η οποία ήταν στο πλευρό του, «ξεκουράζεται τώρα, γιατί υπέφερε πολύ τις τελευταίες ημέρες. Να τον αγαπάτε».
Tριήμερο πένθος
Τριήμερο εθνικό πένθος ανακήρυξε ο πρωθυπουργός, ενώ η απώλειά του σκόρπισε θλίψη όχι μόνο στον καλλιτεχνικό και πολιτικό κόσμο, αλλά και σε όλους τους Έλληνες. Σε όλο τον κόσμο... Γιατί ο Μίκης ήταν Οικουμενικός.Βαρύ το πένθος και στην Κρήτη. Την πατρίδα που τόσο πολύ αγάπησε. «Η Κρήτη υπήρξε πάντα το πιο ισχυρό στήριγμα της ζωής μου», έλεγε σε κάθε ευκαιρία. Η κρητική γη περιμένει να τον υποδεχτεί στα σπλάχνα της, καθώς επιθυμία του κορυφαίου μουσικοσυνθέτη ήταν να κηδευτεί στον Γαλατά Χανίων, κοντά στους γονείς και τον αδελφό του.
Πάντως επίσημα δεν έχει ανανκοινωθεί πού θα γίνει η ταφή του κορυφαίου μουσικοσυνθέτη, καθώς πληροφορίες έκαναν λόγο πως επιθυμία της κόρης του είναι να ταφεί στην Κορινθία. «Θα σεβαστώ κάθε επιθυμία που μου είχε εκφράσει ο πατέρας μου σχετικά με την ταφή του, θα κάνω όλα όσα μου είχε πει να κάνω», τόνισε χθες στο “Πρώτο Θέμα” η κόρη του Μαργαρίτα, ζητώντας ταυτόχρονα από όλους να της δώσουν λίγο χρόνο να ηρεμήσει προκειμένου να καταφέρει να διαχειριστεί, αυτή και η οικογένειά της, τη μεγάλη απώλεια. Παρ’ όλα αυτά η ίδια απέφυγε να κάνει συγκεκριμένη αναφορά στον τόπο όπου πρόκειται να ταφεί ο πατέρας της. Πληροφορίες, ωστόσο, από το οικογενειακό περιβάλλον ήθελαν την ταφή να γίνεται στο Βραχάτι Κορινθίας, όπου βρίσκεται η εξοχική κατοικία της οικογένειας και στην οποία η ίδια ζει για μεγάλα χρονικά διαστήματα, και πως με την πάροδο τριετίας η σορός του θα μεταφερθεί στον Γαλατά Χανίων, όπως ήταν η τελευταία επιθυμία του Μίκη Θεοδωράκη.
Η κηδεία
Η κηδεία, πάντως, του Μίκη Θεοδωράκη πρόκειται να γίνει την ερχόμενη Πέμπτη, στις 3 το μεσημέρι, στην Ιερά Μητρόπολη Αθηνών, ενώ η σορός του θα βρίσκεται εκεί από την Τρίτη, όπου θα τεθεί σε τριήμερο λαϊκό προσκύνημα. Στο μεταξύ, με χειροκροτήματα και με βαθιά συγκίνηση έφυγε χθες το πρωί για την τελευταία του κατοικία ο Μίκης Θεοδωράκης. Πλήθος κόσμου έξω από το σπίτι του ξέσπασε σε χειροκροτήματα, ενώ μεταφερόταν το φέρετρο, φωνάζοντας «αθάνατος». Την ώρα που απομακρυνόταν η νεκροφόρα, η Μαρίζα Κωχ αποχαιρέτησε τον μεγάλο μουσικοσυνθέτη ρίχνοντας κλαδιά βασιλικού. Τη σορό συνόδευαν συγγενείς και φίλοι.
Πώς ξεκίνησαν όλα
Ο Μίκης (Μιχάλης) Θεοδωράκης γεννήθηκε στη Χίο στις 29 Ιουλίου του 1925. Πατέρας του ήταν ο Γιώργης Θεοδωράκης με καταγωγή από τον Γαλατά των Χανίων και τη μεγάλη οικογένεια των Θεοδωράκηδων, απογόνων του Θεοδωρομανώλη, ξακουστού Κρητικού λυράρη και εκ των δημιουργών του ριζίτικου τραγουδιού, τον οποίο είχαν αποκεφαλίσει οι Τούρκοι. Η μητέρα του Ασπασία Πουλάκη καταγόταν από τον Τσεσμέ της Μικράς Ασίας. Εξ ου και ο δίσκος “Ασίκικο Πουλάκη” που κυκλοφόρησε το ’98 με στίχους του Μιχάλη Γκανά και μικρασιατικές μνήμες.
Βενιζελικός δικηγόρος, ο πατέρας του Μίκη υπηρέτησε ως στέλεχος του υπουργείου Εσωτερικών σε πολλές νομαρχίες της χώρας. Αποτέλεσμα; Δεκάδες μεταθέσεις και άλλες τόσες μετακινήσεις της οικογένειας Θεοδωράκη: Μυτιλήνη, Γιάννενα, Κεφαλλονιά, Πύργος, Πάτρα, Τρίπολη...
«Πρώτη φορά στη ζωή μου είδα νότες σ’ ένα σχολικό βιβλίο. Και είπα του πατέρα μου: “Μπαμπά, τι είναι αυτά εδώ;”. “Αυτά”, μου λέει, “είναι μουσική”». Είναι το 1937 όταν ο 12χρονος Μίκης, μαθητής Γυμνασίου στην Πάτρα, έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με ό,τι θα του καθορίσει τη ζωή. Λίγο αργότερα οι γονείς του τού κάνουν δώρο ένα βιολί και τον εγγράφουν στο Ωδείο Πατρών. Ένα χρόνο αργότερα αρχίζει να γράφει και τα πρώτα του τραγούδια. Η μουσική έκτοτε τον συνοδεύει σε κάθε σταθμό...
Το σπουδαίο έργο
Ο Μίκης Θεοδωράκης έχει γράψει όλων των ειδών μουσική, από όπερες, συμφωνική μουσική, μουσική δωματίου, ορατόρια, μπαλέτα και χορωδιακή εκκλησιαστική, έως μουσική για αρχαίο δράμα, θέατρο, κινηματογράφο, έντεχνο λαϊκό τραγούδι και μετασυμφωνικά έργα. Το έργο του μπορεί να διακριθεί σε τρεις κύριες περιόδους: Στην πρώτη περίοδο (1937-1960) συνθέτει έργα συμφωνικά και μουσικής δωματίου σύμφωνα με δυτικοευρωπαϊκές μορφές και σύγχρονες τεχνικές, στη δεύτερη περίοδο (1960-1980) επιχειρεί σύζευξη της συμφωνικής ορχήστρας με λαϊκά όργανα και δημιουργεί νέες φόρμες με βάση τη φωνή, ενώ από το 1981 επιστρέφει στις συμφωνικές μορφές και ασχολείται με την όπερα.
Η μελοποίηση ποιημάτων έχει θεωρηθεί ως ο «κεντρικός πυλώνας της δημιουργικότητάς του», όπως έχει πει η ερμηνεύτρια Νένα Βενετσάνου. Εκεί οι ποιητές παρελαύνουν: Άγγελος Σικελιανός, Ανδρέας Κάλβος, Γιώργος Σεφέρης, Οδυσσέας Ελύτης, Γιάννης Ρίτσος, Μανόλης Αναγνωστάκης, αλλά και Πάμπλο Νερούδα, Λόρκα, Μπέρναρντ Μπίαμ... Οι στίχοι τους γίνονται έτσι προσιτοί στο ευρύ κοινό, πλαισιώνοντας λαϊκά τραγούδια που θέτουν θεμελιώδεις αξίες και σταθερές στη σύγχρονη ελληνική μουσική δημιουργία. Ο ίδιος εξάλλου, όταν ήταν κρατούμενος στις φυλακές Ωρωπού, έγραφε: «Εν αρχή ην ο λόγος... η μεγαλύτερή μου φιλοδοξία είναι να υπηρετήσω πιστά τη νεοελληνική κυρίως ποίηση. Σε τέτοιο βαθμό, ώστε ακούγοντας ένα τραγούδι να μην μπορείς να φανταστείς τη μουσική σε άλλο κείμενο, ούτε όμως και το ποίημα με διαφορετική μουσική».
Ο Μίκης Θεοδωράκης ουσιαστικά δημιούργησε το “κίνημα της μελοποιημένης ποίησης”, συμβάλλοντας στην ανάδυση μιας πλειάδας ποιητών και στην αναβάθμιση του τραγουδιού. Συγχρόνως, βοήθησε μια ολόκληρη γενιά να αποκτήσει τον δικό της λόγο.
Η φήμη του ξεπέρασε από νωρίς τα σύνορα της χώρας. Συνέθεσε τον πιο αναγνωρίσιμο, ίσως, ελληνικό ρυθμό διεθνώς, το συρτάκι από την ταινία “Αλέξης Ζορμπάς” (1964), ενώ τραγούδια του ερμηνεύτηκαν από διάσημους καλλιτέχνες, όπως οι “Beatles”, η Σίρλεϊ Μπάσεϊ και η Εντίθ Πιάφ. Επένδυσε μουσικά γνωστές ταινίες, όπως το “Ζ” (1969), που τιμήθηκε με το βραβείο BAFTA πρωτότυπης μουσικής, η “Φαίδρα” (1962), με τραγούδια σε στίχους Νίκου Γκάτσου, και το “Σέρπικο” (1973), για τη μουσική της οποίας ήταν υποψήφιος για Grammy το 1975 (το ίδιο βραβείο διεκδίκησε και για τη μουσική του “Αλέξη Ζορμπά” το 1966).
Παράλληλα, από πολύ νέος ανέπτυξε πλούσια αντιστασιακή και πολιτική δράση, ενώ με ποικίλες παρεμβάσεις, βιβλία και συνεντεύξεις παρέμεινε ενεργός ως το τέλος της ζωής του.
Ζωή συνυφασμένη με τους αγώνες και τη δημοκρατία
Αν το ένα μισό της ζωής του Μίκη Θοδωράκη το κατέλαβε η μουσική δημιουργία, το άλλο μισό έχει να κάνει με την πολιτική δράση και σκέψη. Η εμπλοκή του Μίκη Θεοδωράκη με την πολιτική ξεκίνησε από πολύ νωρίς, όταν αμέσως μετά τα Δεκεμβριανά άρχισε να διώκεται από τις αστυνομικές Αρχές. Το 1947, σε ηλικία 27 ετών, συνελήφθη και εστάλη στην Ικαρία, απ' όπου και απέτυχε, παρά την οργανωμένη προσπάθεια, να αποδράσει. Με τη γενική αμνηστία που έδωσε η κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη, ο Θεοδωράκης περνάει στην παρανομία και συμμετέχει στη δράση του Δημοκρατικού Στρατού. Καταλήγει εκ νέου στην Ικαρία, ύστερα από τη σύλληψή του στο πατρικό του σπίτι, όπου κατέφυγε άρρωστος από πλευρίτιδα. Ακολουθεί εκτοπισμός στη Μακρόνησο, όπου και υπομένει πολύ σκληρά βασανιστήρια. Μετά από παρέμβαση του πατέρα και του θείου του, που ήταν ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι, ο Μίκης θα απελευθερωθεί ως ανάπηρος (τα βασανιστήρια τού προκάλεσαν παράλυση). Το 1963 ιδρύεται η Νεολαία Λαμπράκη, ως αντίδραση στη δολοφονία του βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη Λαμπράκη, και ο Θεοδωράκης εκλέγεται πρόεδρος. Σύντομα θα εκλεγεί και βουλευτής της ΕΔΑ.
Η δικτατορία
Με την επιβολή της δικτατορίας, στις 21 Απριλίου του 1967, ο Θεοδωράκης περνάει και πάλι στην παρανομία και έναν μήνα αργότερα ιδρύει την αντιστασιακή οργάνωση ΠΑΜ, κηρύσσοντας πανστρατιά εναντίον του καθεστώτος. Το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς φυλακίζεται στο κτήριο της Ασφάλειας επί της οδού Μπουμπουλίνας. Τα γεγονότα είναι πυκνά και διαδέχονται με ταχύτητα το ένα το άλλο: απομόνωση, φυλακές Αβέρωφ, μεγάλη απεργία πείνας, αποφυλάκιση και κατ' οίκον περιορισμός, εκτόπιση με την οικογένειά του στη Ζάτουνα και, τέλος, στρατόπεδο Ωρωπού.
Στον Ωρωπό ο Θεοδωράκης αντιμετωπίζει εκ νέου προβλήματα με την υγεία του, ενώ στο εξωτερικό ξεσπά θύελλα διαμαρτυριών. Πρόσωπα όπως ο Άρθουρ Μίλερ, ο Ιβ Μοντάν, ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς και ο Λόρενς Ολίβιε ζητούν επιτακτικά την απελευθέρωσή του κι έτσι καταλήγει εν έτει 1970 στο Παρίσι, απ' όπου και απευθύνει ξανά έκκληση για την ανάγκη πτώσης του δικτατορικού καθεστώτος. Το 1972 συναντά τον Γιασέρ Αραφάτ στο Ισραήλ, όπου πηγαίνει για να δώσει συναυλίες, και ενθαρρύνει τις συνομιλίες μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών.
Η μεταπολίτευση
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, όταν πλέον η χούντα έχει καταρρεύσει, ο Θεοδωράκης έχει μετατραπεί σε κάτι περισσότερο από το σύμβολο της Αριστεράς που εκπροσωπούσε κατά τη διάρκεια των πρώτων μεταπολεμικών δεκαετιών. Απαλλαγμένος από κομματικές δεσμεύσεις, μιλάει για τα λάθη της Αριστεράς, υπερασπίζεται όμως την ενότητά της και αποτελεί μια κορυφαία προσωπικότητα του αντιδικτατορικού αγώνα που απευθύνεται σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων οι οποίοι δεν υπάγονται στη σφαίρα της αριστερής επιρροής. Πρόκειται πλέον για ένα πρόσωπο με διεθνή αναγνώριση και καταξίωση, που θεωρεί ότι η λύση του Κωνσταντίνου Καραμανλή είναι η μόνη η οποία μπορεί να εγγυηθεί τη διαδικασία μετάβασης στη δημοκρατία. Ο Θεοδωράκης θα βάλει υποψηφιότητα για τη Β' Πειραιά με τον σχηματισμό της Ενωμένης Αριστεράς, αλλά δε θα εκλεγεί. Παρ’ όλα αυτά συνεχίζει την πολιτική του δραστηριότητα, αναλαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, να προσκαλέσει στην Ελλάδα τον Φρανσουά Μιτεράν. Τον Οκτώβριο του 1978 θα κατέβει ως υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων με το ΚΚΕ, λαμβάνοντας 16,7% των ψήφων. Εν συνεχεία συγκροτεί την Κίνηση για Ενιαία Αριστερά (ΚΕΑ), φιλοδοξώντας να συσπειρώσει ανθρώπους που επιθυμούν μια ανεξάρτητη, χωρίς κομματική ένταξη, συνεργασία με το ΚΚΕ. Το 1981 εκλέγεται βουλευτής με το ΚΚΕ στη Β’ Πειραιά και το 1985, πάντα με το ΚΚΕ, εκλέγεται βουλευτής Επικρατείας. Έναν χρόνο αργότερα θα παραιτηθεί.
Το 1990 δίνει συναυλίες σ' όλη την Ευρώπη, υπό την αιγίδα της Διεθνούς Αμνηστίας, για την ηλιακή ενέργεια, όπως και κατά του αναλφαβητισμού και των ναρκωτικών. Παράλληλα δίνει μάχη για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε χώρες όπως η Αλβανία και η Τουρκία.
Στη Βουλή ο Θεοδωράκης θα επανέλθει ως ανεξάρτητος, συνεργαζόμενος με τη Νέα Δημοκρατία, τον Νοέμβριο του 1989. Επανεκλεγείς τον Απρίλιο του 1990, θα αναλάβει χρέη, για δυόμισι χρόνια, υπουργού Άνευ Χαρτοφυλακίου και στη συνέχεια υπουργού Επικρατείας, για να παραιτηθεί όμως για άλλη μια φορά τον Οκτώβριο του 1992 από υπουργός και τον Μάρτιο του 1993 από βουλευτής.
Τον Δεκέμβριο του 2010 ο Θεοδωράκης ανακοινώνει την ίδρυση Κινήματος Ανεξάρτητων Πολιτών με την ονομασία “Σπίθα”. Τον Σεπτέμβριο του 2013 αποστρατεύει εαυτόν από τη “Σπίθα”. Το 2015 συμπαρατάσσεται με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά αργότερα της ασκεί έντονη κριτική. Η τελευταία πολιτική πράξη του Θεοδωράκη είναι η συμμετοχή του στο αθηναϊκό συλλαλητήριο του Ιανουαρίου του 2018 για τη Μακεδονία, που προκάλεσε πολύ διαφορετικές αντιδράσεις, με καταγωγή από ολόκληρο το πολιτικό φάσμα.
Η επιστολή στον Κουτσούμπα
«Θέλω να φύγω σαν κομμουνιστής»«Τώρα, στο τέλος της ζωής μου, την ώρα των απολογισμών, σβήνουν απ' το μυαλό μου οι λεπτομέρειες και μένουν τα “Μεγάλα Μεγέθη”», ανέφερε σε επιστολή του προς τον γενικό γραμματέα του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, ο Μίκης Θεοδωράκης. Ο Μίκης Θεοδωράκης είχε επικοινωνήσει με τον Δημήτρη Κουτσούμπα το περασμένο έτος, γνωστοποιώντας του τις τελευταίες του επιθυμίες, καθώς διαισθανόταν πως ίσως το τέλος της ζωής του ήταν κοντά.
Ο μουσικοσυνθέτης είχε ζητήσει από τον Δημήτρη Κουτσούμπα να επιληφθεί εκείνος προσωπικά ώστε «να γίνει σεβαστή όχι μονάχα η ιδεολογία μου, αλλά και οι αγώνες μου για την ενότητα των Ελλήνων».
Ολόκληρη η επιστολή έχει ως εξής: «Τώρα στο τέλος της ζωής μου, την ώρα των απολογισμών, σβήνουν απ’ το μυαλό μου οι λεπτομέρειες και μένουν τα “Μεγάλα Μεγέθη”. Έτσι βλέπω ότι τα πιο κρίσιμα, τα δυνατά και τα ώριμα χρόνια μου τα πέρασα κάτω από τη σημαία του ΚΚΕ. Για τον λόγο αυτό θέλω να αφήσω αυτόν τον κόσμο σαν κομμουνιστής».
Με την επιστολή του ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης ζητούσε από τον γενικό γραμματέα της Κ.Ε. του ΚΚΕ να επιληφθεί εκείνος προσωπικά ώστε, όπως έγραφε, «να γίνει σεβαστή όχι μονάχα η ιδεολογία μου αλλά και οι αγώνες μου για την ενότητα των Ελλήνων. Καθώς επίσης βέβαια και όλα αυτά που ήδη έχω ρυθμίσει, σε συνεννόηση με τη γραμματέα μου Ρένα Παρμενίδου και τον φίλο και πρόεδρο του Παγκρήτιου Συλλόγου Φίλων Μίκη Θεοδωράκη, Γιώργο Αγοραστάκη».
Οι πολιτικοί αρχηγοί αποχαιρετούν τον Μίκη
Οι πολιτικοί αρχηγοί της χώρας, εκφράζοντας τον θρήνο τους, αποχαιρετούν τον μεγάλο μουσικοσυνθέτη με δηλώσεις. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε: «Ο Μίκης Θεοδωράκης περνά πια στην αιωνιότητα. Η φωνή του σίγησε και μαζί του σίγησε και ολόκληρος ο Ελληνισμός. Όπως είχε γραφτεί και για τον Παλαμά, “όλοι είχαμε ξεχάσει πως είναι θνητός”. Όμως, μας αφήνει παρακαταθήκη τα τραγούδια του, την πολιτική του δράση, αλλά και την εθνική του προσφορά σε κρίσιμες στιγμές. Η Ρωμιοσύνη σήμερα κλαίει». Ο πρωθυπουργός μάλιστα ανακοίνωσε τριήμερο πένθος.
«Ο Μίκης έδωσε φως στις ψυχές μας. Σημάδεψε με το έργο του τη ζωή και τη διαδρομή όσων διάλεξαν τον δρόμο της δημοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης», σημειώνει ο Αλέξης Τσίπρας σε ανάρτησή του στο Facebook. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. υπογραμμίζει ότι «ο αξεπέραστος συνθέτης, ο αγωνιστής, ο κομμουνιστής, ο ακτιβιστής, μέσα από τη μουσική, τη ζωή, τις μάχες και τις αντιφάσεις του, έδωσε νέο νόημα στην ελευθερία, τον πολιτισμό, την τέχνη, τη συμμετοχή».
«Αποχαιρετούμε με θλίψη, σεβασμό και τιμή τον Μίκη Θεοδωράκη. Τον αστείρευτο συνθέτη, τον Μίκη του πολιτισμού και των αγώνων», ανέφερε σε δήλωσή της η πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής, Φώφη Γεννηματά, για τον θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη.
«Φλεγόμενος από το πάθος της προσφοράς στον λαό, ο Θεοδωράκης κατόρθωσε να χωρέσει στο μεγαλειώδες έργο του όλο το έπος της λαϊκής πάλης του 20ού αιώνα στη χώρα μας. Άλλωστε μέρος αυτού του έπους υπήρξε και ο ίδιος», ανέφερε ο γραμματέας του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας.
«Η Ρωμιοσύνη φτώχυνε, αλλά τη Ρωμιοσύνη ο Μίκης Θεοδωράκης την προίκισε με μια μεγάλη περιουσία, που την κατέστησε περισσότερη πλούσια στο διηνεκές», ανέφερε τέλος ο γραμματέας του ΜέΡα 25 Γιάνης Βαρουφάκης.
Tα διεθνή Μέσα ενημέρωσης αποχαιρετούν τον κορυφαίο Έλληνα συνθέτη
«Στην Ελλάδα θεωρείτο ήρωας, παγκοσμίως συγκίνησε και ενέπνευσε εκατομμύρια, όχι μόνο μέσω της διάσημης μουσικής του Αλέξη Ζορμπά», αναφέρει η Frankfurter Allgemeine Zeitung, η οποία κάνει λόγο για έναν «διεθνούς φήμης μουσικό, συγγραφέα, πολιτικό» και για ένα διάσημο «κριτικό πνεύμα».
«Ως συνθέτης, μαέστρος, συγγραφέας, αντιστασιακός και πολιτικός ο Θεοδωράκης ήταν παγκοσμίως διάσημος. Για τους συμπατριώτες του είναι μέχρι και σήμερα η φωνή του λαού και η φωνή της Ελλάδας», γράφει η Tagesspiegel και προσθέτει ότι ο «Μίκης» κατόρθωσε να μεταφράσει την ελληνική ψυχή στη γλώσσα της μουσικής ώστε να γίνει κατανοητή παγκοσμίως. Στο εκτενέστατο αφιέρωμά της η εφημερίδα περιγράφει και τη στάση του Μίκη Θεοδωράκη τα τελευταία χρόνια, όταν «καθισμένος στο αναπηρικό καροτσάκι μιλούσε για τα πολιτικά θέματα με δυνατή φωνή και λαμπερά μάτια, ενώ σχολίαζε τα γεγονότα της καθημερινής πολιτικής στην ιστοσελίδα του».
«Πολλοί συμπατριώτες του λένε ότι η μουσική του χαρακτηρίζεται από ένα είδος μαγείας», συνεχίζει το αφιέρωμα και υπενθυμίζει ότι μεταξύ των διάσημων θαυμαστών του Έλληνα δημιουργού συγκαταλέγονταν ο Άρθουρ Μίλερ, ο Φρανσουά Μιτεράν, ο συγγραφέας Μάρτιν Βάλζερ, ο συνθέτης Βολφ Μπίρμαν και ο παραγωγός Ρότζερ Βίλεμσεν, ο οποίος, έπειτα από μια συνάντηση μαζί του είχε αναφέρει: «Η Ευρώπη δεν είχε Τσε Γκεβάρα, είχε τον Μίκη Θεοδωράκη».
Το περιοδικό Focus, αναφέρει τον θάνατο του δημιουργού της μουσικής για το «Συρτάκι». «Κανένας άλλος δεν κατάφερε να ερμηνεύσει την ελληνική νοοτροπία με τόσο πρωτότυπο τρόπο και να την κάνει γνωστή σε όλον τον κόσμο. Όμως ο Μίκης Θεοδωράκης δεν ήταν απλώς ένας συνθέτης, ένας μουσικός και μαέστρος. Ήταν αντιστασιακός και πολιτικός», σημειώνει το περιοδικό και παραθέτει βιογραφικά στοιχεία του συνθέτη, ενώ τονίζει ότι στην Ελλάδα τα ΜΜΕ έχουν διακόψει τη ροή του προγράμματός τους και προβάλλουν ειδικά αφιερώματα.
Τα διεθνή Μέσα ενημέρωσης αποχαιρετούν τον κορυφαίο Έλληνα συνθέτη
Μίκης Θεοδωράκης, ο "λαϊκός ήρωας" των Ελλήνων, γράφει ο γερμανικός Τύπος στα αφιερώματά του για τον κορυφαίο Έλληνα δημιουργό, ο θάνατος του οποίου κυριαρχεί στη σημερινή ειδησεογραφία.
«Στην Ελλάδα θεωρείτο ήρωας, παγκοσμίως συγκίνησε και ενέπνευσε εκατομμύρια, όχι μόνο μέσω της διάσημης μουσικής του Αλέξη Ζορμπά», αναφέρει η Frankfurter Allgemeine Zeitung, η οποία κάνει λόγο για έναν «διεθνούς φήμης μουσικό, συγγραφέα, πολιτικό» και για ένα διάσημο «κριτικό πνεύμα».
«Ως συνθέτης, μαέστρος, συγγραφέας, αντιστασιακός και πολιτικός ο Θεοδωράκης ήταν παγκοσμίως διάσημος. Για τους συμπατριώτες του είναι μέχρι και σήμερα η φωνή του λαού και η φωνή της Ελλάδας», γράφει η Tagesspiegel και προσθέτει ότι ο «Μίκης» κατόρθωσε να μεταφράσει την ελληνική ψυχή στη γλώσσα της μουσικής ώστε να γίνει κατανοητή παγκοσμίως. Στο εκτενέστατο αφιέρωμά της η εφημερίδα περιγράφει και τη στάση του Μίκη Θεοδωράκη τα τελευταία χρόνια, όταν «καθισμένος στο αναπηρικό καροτσάκι μιλούσε για τα πολιτικά θέματα με δυνατή φωνή και λαμπερά μάτια, ενώ σχολίαζε τα γεγονότα της καθημερινής πολιτικής στην ιστοσελίδα του».
«Πολλοί συμπατριώτες του λένε ότι η μουσική του χαρακτηρίζεται από ένα είδος μαγείας», συνεχίζει το αφιέρωμα και υπενθυμίζει ότι μεταξύ των διάσημων θαυμαστών του Έλληνα δημιουργού συγκαταλέγονταν ο Άρθουρ Μίλερ, ο Φρανσουά Μιτεράν, ο συγγραφέας Μάρτιν Βάλζερ, ο συνθέτης Βολφ Μπίρμαν και ο παραγωγός Ρότζερ Βίλεμσεν, ο οποίος, έπειτα από μια συνάντηση μαζί του είχε αναφέρει: «Η Ευρώπη δεν είχε Τσε Γκεβάρα, είχε τον Μίκη Θεοδωράκη».
Το περιοδικό Focus, αναφέρει τον θάνατο του δημιουργού της μουσικής για το «Συρτάκι». «Κανένας άλλος δεν κατάφερε να ερμηνεύσει την ελληνική νοοτροπία με τόσο πρωτότυπο τρόπο και να την κάνει γνωστή σε όλον τον κόσμο. Όμως ο Μίκης Θεοδωράκης δεν ήταν απλώς ένας συνθέτης, ένας μουσικός και μαέστρος. Ήταν αντιστασιακός και πολιτικός», σημειώνει το περιοδικό και παραθέτει βιογραφικά στοιχεία του συνθέτη, ενώ τονίζει ότι στην Ελλάδα τα ΜΜΕ έχουν διακόψει τη ροή του προγράμματός τους και προβάλλουν ειδικά αφιερώματα.
Το περιοδικό Focus κάνει λόγο για για τον θάνατο του δημιουργού της μουσικής για το «Συρτάκι»
Λεπτομερές αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του Μίκη Θεοδωράκη φιλοξενεί και η ιστοσελίδα του Πολιτιστικού Ραδιοφώνου της Γερμανίας. «Η μουσική του έδινε δύναμη - ακόμη και στις πιο σκοτεινές εποχές. Ο Θεοδωράκης επέζησε στην Μακρόνησο κυρίως χάρη στη μουσική του. Τα τραγούδια του για την ελευθερία, η μελοποίηση των ποιημάτων του Γιάννη Ρίτσου και κυρίως του Επιταφίου, τον έκαναν διάσημο. Η μουσική του για το έργο του Πάμπλο Νερούδα "Κάντο Χενεράλ" του εξασφάλισε μεγάλη δημοτικότητα», σημειώνει το Deutschlandfunk Kultur». Για πολλούς, επισημαίνει το αφιέρωμα, «ο Μίκης Θεοδωράκης ενσάρκωνε την ελληνική μουσική. Δεν ήταν όμως ποτέ λαϊκός συνθέτης. Αντιθέτως, μουσικά δεν γνώριζε όρια και δοκίμαζε όλα τα είδη».
Το πρώτο κανάλι της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ARD, αναφέρθηκε στην είδηση του θανάτου, με την επισήμανση της πολιτικής δράσης του Μίκη Θεοδωράκη, ειδικά στην προσπάθεια βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Ως «λαϊκό ήρωα» των Ελλήνων και «κριτικό πνεύμα» περιγράφουν τα γερμανικά ΜΜΕ τον Μίκη Θεοδωράκη, ο θάνατος του οποίου κυριαρχεί στη σημερινή ειδησεογραφία.
Πρώτη είδηση αποτελεί στα μέσα ενημέρωσης της Ιταλίας, ο θάνατος του Μίκη Θεοδωράκη
Πρώτη είδηση αποτελεί στα μέσα ενημέρωσης της Ιταλίας, ο θάνατος του Μίκη Θεοδωράκη. «Πένθος, έφυγε ο Μίκης Θεοδωράκης, ο συνθέτης του "Ζορμπά" που δημιούργησε το συρτάκι. Ο πιο γνωστός έλληνας συνθέτης κάθε εποχής, πέθανε σε νοσοκομείο της Αθήνας, σε ηλικία 96 ετών, μετά από μια μακρά ζωή, γεμάτη τιμές, πόνο, συνυφασμένη με ορισμένα από τα τραγικότερα γεγονότα του περασμένου αιώνα», γράφει το ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων Ansa.
Η εφημερίδα La Stampa, στην ηλεκτρονική της έκδοση αναφέρει ότι «ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν σύμβολο του ελληνικού πολιτισμού» και «αφιέρωσε την ζωή του στην μουσική και στην πολιτική».
Τα ρωσικά ΜΜΕ και η ελληνική ομογένεια πενθούν για τον Μ.Θεοδωράκη
Όλα χωρίς εξαίρεση τα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης της Ρωσίας, αλλά και της ρωσικής διασποράς παγκοσμίως, μεταδίδουν από το πρωί την είδηση της απώλειας του Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος έχει καταγραφεί στη ρωσική ψυχή ως ο μέγιστος ίσως συνθέτης της σύγχρονης Ελλάδας και δημιουργός της λατρεμένης για τους Ρώσους μελωδίας του χορού συρτάκι.
Αυτό είναι και το συχνότερο μοτίβο στους τίτλους, που χρησιμοποιούν τα ρωσικά μέσα. «Το συρτάκι στη φυλακή» είναι ο τίτλος της ημερήσιας οικονομικής εφημερίδας «Κομερσάντ», η οποία θυμίζει την κοινή έκκληση των Λέοναρντ Μπερνστάιν, Άρθουρ Μίλερ, Χάρι Μπελαφόντε και Ντμίτρι Σοστακόβιτς για την απελευθέρωση του συνθέτη από τη χούντα, αλλά και το ότι τιμήθηκε το 1967 με το βραβείο της σοβιετικής Κομσομόλ (Κομμουνιστικής Νεολαίας) ως δημιουργός «τραγουδιών ανδρείας και ελευθερίας, που καλούν τη νεολαία στον αγώνα κατά της καταπίεσης, του φασισμού, υπέρ της ειρήνης και ενός καλύτερου μέλλοντος».
Η κάποτε εφημερίδα της σοβιετικής κυβέρνησης «Ιζβέστια» αναδεικνύει την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να κηρύξει τριήμερο πένθος για τον θάνατο του Μ.Θεοδωράκη και ξεχωρίζει το γεγονός ότι το 1983 ο Έλληνας συνθέτης τιμήθηκε με το βραβείο Λένιν για την ειρήνη και το 2004 με το παράσημο της Φιλίας για «τη μεγάλη του συμβολή στην εδραίωση και την ανάπτυξη των ελληνορωσικών πολιτιστικών σχέσεων», όπως αναφέρει το σχετικό διάταγμα του προέδρου της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν.
Το ρωσικό πρακτορείο ΤΑΣΣ δημοσιεύει εκτενές βιογραφικό τού συνθέτη και συμπληρώνει ότι τον Απρίλιο του 2020 παρέλαβε εκ μέρους της ρωσικής κυβέρνησης το επετειακό μετάλλιο για τα «75 χρόνια της Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο», ως τιμή για τη συμβολή του στη νίκη κατά του φασισμού στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το πρακτορείο «ΡΙΑ-Νόβοστι» σημειώνει το γεγονός ότι τραγούδια του Μίκη ερμηνεύτηκαν από τους Μπιτλς και την Εντίθ Πιάφ, επίσης ιδιαιτέρως αγαπητούς στο ρωσικό κοινό, αλλά και ότι ο Έλληνας συνθέτης υπήρξε ταυτοχρόνως αγωνιστής κατά των ναζί, υπέστη βασανιστήρια, αλλά δεν εγκατέλειψε την Αντίσταση.
«Ο Μίκης Θεοδωράκης δεν ήταν μόνο ένας μεγάλος Έλληνας συνθέτης. Ήταν ένας αληθινός πατριώτης, πρέσβης του ελληνικού πολιτισμού, σύμβολο της Ελλάδας. Το όνομά του θα γραφτεί για πάντα με χρυσά γράμματα στην ιστορία της παγκόσμιας κουλτούρας», αναφέρει στην ανακοίνωση, που δημοσιεύει η Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Ρωσίας, ο πρόεδρός της Ιβάν Σαββίδης.
Για την μεγάλη απώλεια αναμένονται και θα εκδοθούν στη διάρκεια της ημέρας ανακοινώσεις και από τις επίσημες Αρχές της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
"Μια ζωή μουσικής και πολιτικού αγώνα" (AFP) - "Είμαι ένας ελεύθερος άνθρωπος" (Reuters)
Στον θάνατο του μεγάλου έλληνα συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος με τη "συναρπαστική μουσική" που έγραψε για την ταινία του 1964 "Αλέξης Ζορμπάς" ("Zorba the Greek") συνέβαλε στην προώθηση της εικόνας της ηλιόλουστης και ανέμελης χώρας για εκατομμύρια τουρίστες, αναφέρεται με τηλεγράφημά του το πρακτορείο Reuters, το οποίο επικαλείται τις δηλώσεις της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη για την μεγάλη απώλεια.
Το πρακτορείο κάνει λόγο για έναν επιβλητικό άνδρα με πυκνά μαλλιά που έγραφε μουσική, η οποία αντανακλούσε το όραμά του για τον κόσμο: την επιθυμία για μια προοδευτική, δημοκρατική εκδοχή του κομμουνισμού.
Το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) μετέδωσε επίσης την είδηση του θανάτου του μεγάλου έλληνα συνθέτη κάνοντας λόγο για έναν "αντιστασιακό, πολέμιο της δικτατορίας των Συνταγματαρχών, ο οποίος έγινε γνωστός από την μουσική που συνέθεσε για ταινία 'Ζορμπάς', η οποία τραγουδήθηκε σε όλο τον κόσμο".
Το AFP συνεχίζει γράφοντας ότι ο Θεοδωράκης υπήρξε "ο δημιουργός ενός γιγαντιαίου έργου και ο διασημότερος έλληνας συνθέτης", ο οποίος έγινε "το σύμβολο της αντίστασης στην Ελλάδα στη διάρκεια των χρόνων".
Παραγωγικό ταλέντο, που ενσάρκωνε το σύγχρονο πρόσωπο της ελληνικής μουσικής, "έκανε μέσα από τη μουσική του προσιτή σε όλους την υψηλή τέχνη των τιμημένων με Νόμπελ ποιητών Οδυσσέα Ελύτη και Γιώργου Σεφέρη", όπως είχε πει η βιογράφος του Γκάιλ Χολστ-Βάλχαφτ, σημειώνει το AFP.
"Όταν είχα πάει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, μπορούσες να βάλεις λεφτά σε ένα τζουκμπόξ και να ακούσεις τους σπουδαιότερους ποιητές της Ελλάδας μέσα από την μουσική του", είχε δηλώσει η ίδια το 2018 στο αμερικανικό ραδιόφωνο NPR.
Το πρακτορείο αναφέρεται στην περίοδο της εξορίας του στη Μακρόνησο και σημειώνει ότι κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, που έπληξε την Ελλάδα, ο μεγάλος συνθέτης τάχθηκε κατά των μέτρων λιτότητας που επιβλήθηκαν στη χώρα.
Ακόμα και σε μεγάλη ηλικία, συνεχίζει το πρακτορείο, ο μεγάλος συνθέτης διατήρησε ενεργό το ενδιαφέρον του για την πολιτική της χώρας του αποτραβηγμένος από το δημόσιο βίο στο σπίτι του κάτω από την Ακρόπολη.
"Δεν είμαι κομμουνιστής ή σοσιαλδημοκράτης ή κάτι άλλο. Είμαι ένας ελεύθερος άνθρωπος", είχε πει κάποτε σε συνέντευξή του στο Ρόιτερς, όπως υπενθυμίζει από την πλευρά του το διεθνές πρακτορείο.
Την απώλεια του κορυφαίου Έλληνα μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη έχει ως πρώτη είδηση στην κορυφή της ιστοσελίδας του το Αυστριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΑ), ενώ η δημόσια Αυστριακή Ραδιοφωνία, ήδη στο δελτίο ειδήσεων της, στις 11:00 ώρα Ελλάδας, παρουσίασε αφιέρωμα στον μεγάλο εκλιπόντα, τονίζοντας τους μεγάλους αγώνες του κατά των Γερμανών κατακτητών, την αντίστασή του κατά της χούντας των συνταγματαρχών, τον ρόλο του στην πολιτική, αλλά και το τεράστιο μουσικό έργο του.
Το αφιέρωμα επισημαίνει την πρωτοφανή δημοσιότητα της οποίας έχαιρε ο Μίκης Θεοδωράκης όχι μόνον για τη μουσική του στην κινηματογραφική ταινία "Αλέξης Ζορμπάς" με τον 'Αντονι Κουίν, αλλά και για την απέραντη μουσική δημιουργία του, έχοντας γράψει πάνω από 1.000 τραγούδια, συμφωνική μουσική, όπερα, μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο.
«Στην πατρίδα του, τον Μίκη Θεοδωράκη τιμούσαν ως εθνικό ήρωα, μετά την είδηση του θανάτου του, ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί στην Ελλάδα διέκοψαν τα προγράμματά τους για να παίξουν τη μουσική του συνθέτη και να τον τιμήσουν», υπογραμμίζεται στο πρωτοσέλιδο τηλεγράφημα του Αυστριακού Πρακτορείου Ειδήσεων, το οποίο αναπαράγεται ήδη από μία σειρά αυστριακών Μέσων Ενημέρωσης στις ιστοσελίδες τους.
Για πολλούς Έλληνες, ο Θεοδωράκης εξακολουθεί και σήμερα να είναι η «φωνή του λαού», η μουσική του θεωρήθηκε παρηγοριά, ιδιαίτερα σε ιστορικά δύσκολους καιρούς όπως η ελληνική στρατιωτική δικτατορία από το 1967 έως το 1974, αλλά και ως ένδειξη αντίστασης, αναφέρεται στο τηλεγράφημα.
Το αφιέρωμα της ΚΡΗΤΗ TV στον σπουδαίο συνθέτη:
φωτογραφίες ΙΝΤΙΜΕ
