Για ένα νέο status quo που εμπεριέχει πολλές αθέατες πλευρές, κινδύνους και παγίδες κάνουν λόγο βουλευτές της αντιπολίτευσης και παρατάξεις μηχανικών εδώ στην Κρήτη, με φόντο το νέο σχέδιο νόμου για τα δημόσια έργα και τις δημόσιες συμβάσεις που ψηφίστηκε επί της αρχής στις επιτροπές της Bουλής, υπερψηφιζόμενο μονάχα από τη Ν.Δ., που κάνει λόγο από την πλευρά της για μεταρρύθμιση που έρχεται να εξαλείψει διαχρονικά κακώς κείμενα στον χώρο των δημόσιων έργων και να διευκολύνει την αναπτυξιακή ώθηση στη χώρα...
Τοποθέτηση Χ. Μαμουλάκη
Η συζήτηση του νομοσχεδίου στη Βουλή έχει έντονο κρητικό "άρωμα", καθώς εισηγητής εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. είναι ο αν. τομεάρχης Ανάπτυξης, βουλευτής Ηρακλείου, Χάρης Μαμουλάκης.
Στην τοποθέτησή του ο Χάρης Μαμουλάκης επικεντρώθηκε σε έξι κομβικούς πυλώνες του νομοσχεδίου, τους οποίους και ανέλυσε διεξοδικά, οι οποίοι αφορούν: το περιβάλλον και τα έργα σε περιοχές Natura, τη διαφάνεια, τα ζητήματα που αφορούν το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, την ιδιωτικοποίηση της επίβλεψης, το ζήτημα "μελέτη-κατασκευή", καθώς και τις ανισότητες, αλλά και τη στοχοποίηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων του κατασκευαστικού, μελετητικού και προμηθευτικού κλάδου, που, όπως τόνισε, «πρόκειται για αθέατες πλευρές του εν λόγω νομοσχεδίου, οι οποίες πυροδοτούν το άνοιγμα της "ψαλίδας" μεταξύ των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων, των κατασκευαστικών κολοσσών και των πολύ μικρών επιχειρήσεων, των ατομικών σχεδόν επιχειρήσεων μηχανικών και όχι μόνο, οι οποίοι πραγματικά παλεύουν σε ένα χειμαζόμενο τοπίο».
Ανέδειξε επίσης όλα τα σημεία του νομοσχεδίου που οδηγούν ξανά τις δημόσιες συμβάσεις σε περιβάλλον αδιαφάνειας, στη διευκόλυνση των διαδικασιών κατάτμησης των έργων, στη δημιουργία τραστ, καθώς στα πολλά "παραθυράκια" για σωρεία απευθείας αναθέσεων, ενώ ολοκληρώνοντας την τοποθέτησή του ανέφερε: «Θεωρούμε ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, ενώ κατά την άποψη του νομοθέτη έχει εκπονηθεί για να λύσει προβλήματα και να επιταχύνει διαδικασίες, κάνει ακριβώς το αντίθετο. Δημιουργεί δομικές αβελτηρίες, σχεδόν αδράνεια θα έλεγα. Έρχεται, δε, σε μια λάθος χρονική στιγμή. Έρχεται εν μέσω πανδημίας, τη στιγμή που η χώρα πρέπει να επιταχύνει διαδικασίες για να απορροφήσει πόρους από ευρωπαϊκά προγράμματα και όχι να δημιουργεί εμπόδια στην αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της κρίσης».
"Καμπανάκι" από ΑΜΑΚ
«Το νομοσχέδιο "Εκσυγχρονισμός, απλοποίηση και αναμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου των δημοσίων συμβάσεων", παρά τις "σημαντικές καινοτομίες", όπως διατείνεται ο υπουργός Υποδομών, δε διασφαλίζει ταχύτητα, διαφάνεια και αποτελεσματικότητα στα δημόσια έργα», επισημαίνει σε δημόσια παρέμβασή της η παράταξη των "Αυτόνομων Μηχανικών Ανατολικής Κρήτης" του ΤΕΕ/ΤΑΚ, η οποία χτυπά "καμπανάκι" ως προς τη φιλοσοφία και βασικές πτυχές του νομοσχεδίου.
«Μερικά βασικά σημεία του νομοσχεδίου ως προς τις δημόσιες συμβάσεις:
- Η διαδικασία δημοπράτησης των έργων θα μπορεί να ξεκινά πριν την έκδοση των περιβαλλοντικών όρων!
- Θεσμοθετείται η ιδιωτική επίβλεψη δημόσιων έργων και μελετών και, εφόσον προβλέπεται στη διακήρυξη, ο ανάδοχος επιλέγει την επίβλεψή του και την πληρώνει!
- Μετατρέπεται το σύστημα πιστοποίησης των εργασιών που εκτελέστηκαν σε ένα έργο, από ελεγκτικό - που είναι έως σήμερα - σε δηλωτικό. Η "δήλωση αληθείας" και η "εκ προθέσεως αναληθής δήλωση" δε συνάδουν με τον μηχανικό.
- Αυξάνει το ύψος των απευθείας αναθέσεων χωρίς να ορίζει μέγιστο αριθμό ανά έτος.
- Δυσχεραίνει το πλαίσιο για τις μικρές και μεσαίες μελετητικές και εργοληπτικές επιχειρήσεις με σειρά ρυθμίσεων (π.χ. με την απαίτηση αυξημένων τζίρων, ιδιαίτερα σε ομοειδή έργα, την αύξηση των απαιτούμενων εγγυητικών επιστολών, κ.ά.).
Παράλληλα το νομοσχέδιο αυτό μετατρέπει το ΤΕΕ από τεχνικό σύμβουλο σε φορέα εκπόνησης πάσης φύσεως μελετών και έργων, που ανταγωνίζεται τα μέλη του!», αναφέρει η ΑΜΑΚ και σημειώνει ακόμα: «Με την προτεινόμενη τροποποίηση του Νόμου 4412/16, παρά τα διακηρυσσόμενα από την κυβέρνηση:
* Δε λύνονται τα προβλήματα που καταδεικνύουν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς (επάρκεια των αναθετουσών Αρχών-φορέων, ενιαίο σύστημα τεχνικών προδιαγραφών και τιμολόγησης τεχνικών έργων και μελετών, χαμηλές εκπτώσεις, σαφής διαχωρισμός έργων-μελετών - παροχής υπηρεσιών-προμηθειών, αλλαγή των αποφαινόμενων οργάνων, αρτιότητα μελετών, κ.ά.).
* Δεν ενισχύεται ο δημόσιος χαρακτήρας των έργων και ο έλεγχος από το Δημόσιο με την ενίσχυση των τεχνικών υπηρεσιών και τη στελέχωσή τους με μηχανικούς όλων των ειδικοτήτων.
* Δεν ενισχύονται οι μικρές και μεσαίες εργοληπτικές και μελετητικές επιχειρήσεις που αποτελούν τη ραχοκοκκαλιά της ανάπτυξης, ειδικά στην Περιφέρεια.
* Δεν ενισχύεται ο ρόλος του ΤΕΕ ως συμβούλου προκειμένου να μπορεί να είναι στο πλευρό της κοινωνίας και των μηχανικών», καταλήγει η παράταξη των "Αυτόνομων Μηχανικών Ανατολικής Κρήτης".
Οι θέσεις κομμάτων και φορέων
Τι υποστηρίζει το κυβερνητικό στρατόπεδο
Η κυβέρνηση από την πλευρά της έχει χαρακτηρίσει το προωθούμενο νομοσχέδιο για τα δημόσια έργα ως μία από τις πιο σημαντικές μεταρρυθμίσεις.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση, το σχέδιο νόμου απαγκιστρώνει μελέτες και έργα από τον γραφειοκρατικό βραχνά, βάζει τέλος στον ατέρμονο κύκλο των ανολοκλήρωτων μελετών, και συνάμα βάζει "φρένο" στο φαινόμενο των παράλογα υψηλών εκπτώσεων που περιλαμβάνονται σε προσφορές τεχνικών εταιρειών στους διαγωνισμούς, με αποτέλεσμα να καταστρατηγείται ο ανταγωνισμός και να μένουν στη μέση πολλά έργα.
Κομβικό επίσης σημείο, κατά το κυβερνητικό στρατόπεδο, είναι το ότι με το νέο θεσμικό πλαίσιο η δημοπράτηση για έργα ειδικής σημασίας για την οικονομία της χώρας θα μπορεί να γίνει πριν ολοκληρωθούν οι απαλλοτριώσεις, με σαφείς προβλέψεις για την αποζημίωση των ιδιοκτητών ακινήτων.
Επί των διαδικαστικών της θέσπισης του νομοσχεδίου έχει ολοκληρωθεί η πρώτη ανάγνωση των διατάξεών του για τις δημόσιες συμβάσεις στις Επιτροπές Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής και Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων.
Υπέρ της αρχής του νομοσχεδίου τάχθηκε η Ν.Δ. Επιφύλαξη δήλωσαν ΣΥΡΙΖΑ, Κίνημα Αλλαγής και Ελληνική Λύση. Καταψήφισε το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25.
Της ψηφοφορίας επί της αρχής του νομοσχεδίου προηγήθηκε μαραθώνια διαδικασία ακρόασης φορέων.
Ο Κωνσταντίνος Μίχαλος από την Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδας χαιρέτισε «την προσπάθεια του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων να εκσυγχρονίσει τον νόμο για τις δημόσιες συμβάσεις και να τον καταστήσει περισσότερο λειτουργικό και ευέλικτο ώστε να επιταχύνονται οι σκοποί του με μεγαλύτερη σαφήνεια, διαφάνεια και αποτελεσματικότητα». Ταυτόχρονα όμως εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις για τις εξουσίες που δίνει η κυβέρνηση στο ΤΕΕ και ανησυχία για το ενδεχόμενο οι διατάξεις να οδηγήσουν στη δημιουργία προστριβών στις σχέσεις μεταξύ των Εμποροβιομηχανικών Επιμελητηρίων και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας.
Ο Γιώργος Στασινός από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, αναφερόμενος στον ρόλο που ανατίθεται πλέον στο ΤΕΕ, είπε πως «είναι ένα στοίχημα για το Τεχνικό Επιμελητήριο, που έχει αποφασίσει όμως να δώσει τη μάχη και να βοηθήσει ώστε απορροφηθούν ευρωπαϊκοί πόροι όσο το δυνατό πιο σύντομα».
Ο Μιχάλης Μητσόπουλος, εκ μέρους του ΣΕΒ, χαιρέτισε την προσπάθεια για «την απλοποίηση του πλαισίου, τη μείωση του διοικητικού φόρτου, την επιτάχυνση των διαδικασιών, την ενίσχυση της διαλειτουργικότητας των διαφόρων συστημάτων και μητρώων και τη μείωση του βάρους στο δικαστικό σύστημα».
Ο Δημήτρης Παπαστεργίου, εκ μέρους της ΚΕΔΕ, επισήμανε ότι με το νομοσχέδιο εισάγεται υποχρέωση της αναθέτουσας Αρχής, για έργα εκτιμώμενης αξίας άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ, να αναρτώνται οι μελέτες κατασκευής του έργου, τουλάχιστον δύο μήνες πριν τη διενέργεια του διαγωνισμού. «Τα περισσότερα έργα των Δήμων είναι στο όριο αυτό, είναι κοντά στο εκατομμύριο και πάνω, και φοβόμαστε ότι, παρότι κινείται στη σωστή κατεύθυνση, θα δημιουργήσει ακόμα μεγαλύτερες καθυστερήσεις», επισήμανε, ωστόσο, ο πρόεδρος του Δ.Σ. της ΚΕΔΕ.
Ο Σπύρος Μάμαλης από το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, που είπε ότι το νομοσχέδιο, σε γενικές γραμμές, κινείται σε σωστή κατεύθυνση, τάχθηκε υπέρ της αύξησης του ορίου απευθείας αναθέσεων για υποστήριξη προγραμμάτων ΕΣΠΑ.
Ο Παναγιώτης Τονιόλος, εκ μέρους του Συνδέσμου Εταιρειών Γραφείων Μελετών, υπογράμμισε ότι ο ρόλος των μελετητών και των επιβλεπόντων πρέπει να είναι ισχυρός, ανεξαρτήτως του κατασκευαστή και συνδεδεμένος με τον κύριο του έργου. Σημείωσε, μάλιστα, ότι «πρέπει τουλάχιστον να προβλεφθεί ότι η υποβολή των τεχνικών και οικονομικών προσφορών των υποψήφιων κατασκευαστών θα έπεται της έκδοσης των περιβαλλοντικών όρων».
