Έντονη είναι η ανησυχία του ελαιοπαραγωγικού κόσμου, αλλά και παραγωγών άλλων καλλιεργειών στην Κρήτη και στην υπόλοιπη Ελλάδα, από το πρόωρο “ξύπνημα” των οφθαλμών των δέντρων από το στάδιο του λήθαργου, καθώς επικράτησαν για μεγάλο χρονικό διάστημα υψηλές θερμοκρασίες, που “ξεγέλασαν” τα δέντρα.
Βέβαια, οι όποιες ζημιές δεν μπορεί να είναι ίδιες παντού, καθώς ανάλογα με την καλλιέργεια και την ποικιλία, η ανθεκτικότητα στο ψύχος των δέντρων διαφοροποιείται.
Τα Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου της χώρας αναφέρουν την ύπαρξη πρώιμων ποικιλιών αμυγδαλιάς και ροδακινιάς, που βρίσκονται ήδη στο στάδιο διόγκωσης των οφθαλμών.
Σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται αυξημένο επίπεδο προσοχής.
Πέρα των προληπτικών μέτρων που μπορεί να είχε εφαρμόσει ο παραγωγός τον προηγούμενο καιρό, όπως επιλογή ανθεκτικών στο ψύχος ποικιλιών και εφαρμογή ορθολογικής λίπανσης, υπάρχουν και μερικά μέτρα που μπορούν να προσέξουν οι καλλιεργητές άμεσα πριν την έλευση των χαμηλών θερμοκρασιών, ώστε να μειώσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις τους.
Αποφυγή της κατεργασίας του εδάφους
Το όργωμα, τα σκαλίσματα και γενικά η ανανέωση του εδάφους επιταχύνουν την απώλεια θερμότητας που περιέχεται σε αυτό, και ως αποτέλεσμα θα πρέπει να αποφεύγονται. Μια ανατάραξη του εδάφους σε βάθος 2-4 εκατοστών μειώνει τη θερμοκρασία των υποκείμενων στρωμάτων κατά 1-3οC, ενώ αντίθετα μια ελαφρά ισοπέδωση του εδάφους αυξάνει τη θερμοκρασία κατά 1-2οC.
Άρδευση πριν από τον παγετό
Αυτή η επέμβαση βοηθά στην αύξηση της θερμοκρασίας του αέρα κοντά στο έδαφος. Με την άρδευση προστίθεται στο έδαφος η θερμότητα του νερού, που ιδίως αν προέρχεται από γεώτρηση είναι σημαντική. Επίσης αυξάνει την ατμοσφαιρική υγρασία, η οποία, αν φτάσει σε υψηλά επίπεδα, κατακρατεί μια ποσότητα από την ακτινοβολούμενη από το έδαφος θερμότητα και την αποδίδει ξανά. Έτσι αυξάνεται κάπως η θερμοκρασία του αέρα. Τέλος, πρέπει να σημειωθεί πως, όταν οι ιστοί των δέντρων είναι κανονικά ενυδατωμένοι, παρουσιάζουν μεγαλύτερη αντοχή στις ζημιές από παγετούς.
Ψεκασμοί για προστασία
Παρά το γεγονός ότι οι ψεκασμοί με χαλκούχα μπορεί να αυξήσουν την αντοχή των δέντρων στον παγετό και να τα προστατέψουν ενάντια προσβολών (από μύκητες και βακτήρια), η χρήση τους θα πρέπει να γίνεται με μέτρο. Εναλλακτική τακτική, που ακολουθείται από αρκετούς παραγωγούς τα τελευταία χρόνια, είναι η ενίσχυση του φυτού με ιχνοστοιχεία σε οργανική μορφή μέσω ριζοποτίσματος ή/και διαφυλλικά (2-3 πριν την έλευση του παγετού), σε συνδυασμό με ψεκασμό του φυτού με ζεόλιθο σε μορφή πούδρας διαλυμένο στο νερό σε ενισχυμένη αναλογία (1 περίπου ημέρα πριν τον παγετό).
Μόνωση των δέντρων
Η προστασία των νεαρών δέντρων με περιτύλιγμα του κορμού τους με μονωτικά υλικά (π.χ. στελέχη και φύλλα καλαμποκιού, χαρτόνι κουτιών κ.τ.λ.). Το φύλλωμα θα πρέπει να παραμένει ελεύθερο. Τα μονωτικά αυτά προτείνονται και για την προστασία των κορμών των ενήλικων δέντρων, δημιουργούνται όμως προβλήματα προσβολής τους από μύκητες και γι’ αυτό θα πρέπει να αφαιρούνται αμέσως μετά την υποχώρηση των παγετικών φαινομένων.
Χρήση ειδικού αντιπαγετικού υφάσματος
Τα τελευταία χρόνια, για την προστασία των μικρών εσπεριδοειδών από τους παγετούς και το απότομο κρύο γίνεται χρήση του ειδικού αντιπαγετικού υφάσματος-πανιού “αράχνη”, που τοποθετείται πάνω στα δενδρύλλια και σκεπάζει όλη την κόμη του φυτού, διατηρώντας τη θερμοκρασία στο εσωτερικό του πανιού 3-4 βαθμούς υψηλότερη από το εξωτερικό περιβάλλον, ενώ το φυτό μπορεί να αναπνέει. Μπορεί να παραμείνει πάνω στο δέντρο καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα. Διατίθεται σε τρεις μορφές: α) σε ρολά διαφόρων διαστάσεων, β) σε μορφή σωλήνα και γ) σε μορφή κουκούλας, που είναι η πιο πρακτική για τα μικρά δενδρύλλια ενός, δύο και τριών ετών.
Χρήση των αντιπαγετικών
Σε καλλιέργειες που έχει προηγηθεί η εγκατάσταση ανεμομεικτών λόγω γνωστού ιστορικού της περιοχής σε παγετούς, αυτοί θα πρέπει να τεθούν σε λειτουργία. Ο ανεμιστήρας, με τη βοήθεια της έλικας που φέρει στην κορυφή του, μεταφέρει τον θερμό αέρα των υπερκείμενων στρωμάτων κοντά στο έδαφος και στην περιοχή της κόμης των δέντρων, τον αναμιγνύει με τον ψυχρότερο αέρα που υπάρχει εκεί και ανεβάζει έτσι τη θερμοκρασία κατά 2-4°C, συγκριτικά με εκείνη που θα επικρατούσε αν δε λειτουργούσε ο ανεμιστήρας. Αντίστοιχα οι παραγωγοί μπορούν να αξιοποιήσουν τις θερμάστρες που έχουν τοποθετηθεί μέσα στον οπωρώνα σε καθορισμένες θέσεις, ώστε να ζεσταίνουν τα δέντρα και τον αέρα, εμποδίζοντας την πτώση της θερμοκρασίας και κατ’ επέκταση και τη δημιουργία παγετού.
Στις θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις κρίνεται απαραίτητη η ρύθμιση της θέρμανσης (ώρες και διάρκεια λειτουργίας), ανάλογα με τις εξωτερικές θερμοκρασίες που αναμένονται ανά περιοχή και την ευαισθησία της καλλιέργειας στο ψύχος (τις οδηγίες αυτές αναδημοσιεύσαμε από το Agronews).
Παύλος Μαυρικάκης: «Εκτιμώ ότι δε θα έχουμε ιδιαίτερα προβλήματα»
Στο μεταξύ, για το φαινόμενο να έχουν αρχίσει να ανθίζουν σε διάφορες περιοχές της Κρήτης ακόμα και οι ελιές από τώρα μίλησε στη “Νέα Κρήτη” χθες ο γεωπόνος-εντομολόγος του Δήμου Μαλεβιζίου, Παύλος Μαυρικάκης, που ωστόσο θεωρεί ότι λογικά δε θα έχουμε προβλήματα.
«Έχω δει κι εγώ στο Γάζι κάποιες ελιές οι οποίες δεν είναι πάνω στην ανθοφορία, αλλά έχουν αρχίσει και σχηματίζουν τις ανθοταξίες. Φαντάζομαι όμως ότι δεν έχει ολοκληρωθεί η άνθιση και δε θα υπάρξει πρόβλημα. Φανταστείτε ότι, αν δέσει ένα μικρό ποσοστό της ανθοφορίας, δηλαδή ένα ποσοστό 1% ή 2%, τότε έχουμε μια καλή παραγωγή. Που σημαίνει ότι λογικά θα έχουμε συνέχιση. Δηλαδή θα συνεχίσουν να ανθίζουν οι ελιές»...
Εξάλλου, όπως λέει, «θα μπορούσαμε να είχαμε πρόβλημα στα αμπέλια. Αλλά πρώιμα αμπέλια δεν έχω δει να ανοίγουνε. Βέβαια, προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίσουμε στα εσπεριδοειδή. Σε θερμοκρασίες χαμηλές, υπάρχουν προβλήματα σε δέντρα, όπως τις λεμονιές ας πούμε. Ωστόσο, και πάλι εξαρτάται τι θερμοκρασίες θα κάνει. Αν κάνει 4-5 βαθμούς, δε θα έχουμε πρόβλημα. Αν θα κάνει όμως γύρω στο μηδέν, θα έχουμε πρόβλημα»...
Παράλληλα, το παρήγορο, όπως λέει, είναι ότι «επειδή οι λεμονιές ανθίζουν δύο-τρεις φορές τον χρόνο, ακόμα και αν χαθεί μια ανθοφορία, δεν υπάρχει μεγάλη ζημιά. Αντιθέτως, μια βερικοκιά και μια αμυγδαλιά, αν την πιάσει ο παγετός πάνω στην ανθοφορία, μπορεί να τις “κάψει”... Στο μεταξύ, αυτό το κρύο θα κάνει καλό σε μηλιές και αχλαδιές, για να μπορέσουν να διαφοροποιήσουν τους οφθαλμούς τους και να “ξυπνήσουν”... Καλό θα κάνει όμως η κακοκαιρία αυτή και στη μείωση των πληθυσμών του δάκου, της μύγας Μεσογείου και των κουνουπιών.
Φωτογραφία αρχείου
