Τα προληπτικά και καλλιεργητικά μέτρα, τα οποία στοχεύουν στη μείωση των μολυσμάτων και στην προληπτική προστασία των τομών του κλαδέματος από τους μύκητες που προκαλούν ασθένειες του ξύλου, ανακοίνωσε χθες το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ηρακλείου.
Οι ανακοινώσεις έγιναν με αφορμή την έναρξη της περιόδου κατά την οποία ξεκινούν τα κλαδέματά τους οι αμπελουργοί. Μάλιστα, για να υπάρξει προστασία στο μέγιστο του δυνατού από τις ασθένειες του ξύλου - ίσκα και ευτυπίωση - το Περιφερειακό Κέντρο συνιστά στους αμπελουργούς να προβαίνουν σε δύο κλαδέματα, κάνοντας τώρα το πρώτο και τέλος του χειμώνα με αρχές της άνοιξης το δεύτερο και τελικό.
Οι ασθένειες του ξύλου (ίσκα, ευτυπίωση) συμπεριλαμβάνονται στα σοβαρά προβλήματα φυτοπροστασίας του αμπελώνα της Κρήτης (επισήμανση του 41% σε σύνολο 500 συμμετεχόντων, έρευνα 2018). Η δράση τους είναι μακροχρόνια και προκαλεί νέκρωση στα αγγεία του ξύλου, με αποτέλεσμα να διακόπτεται η ροή του νερού και των θρεπτικών στοιχείων μέσα στο φυτό. Σταδιακά ή και απότομα, τμήματα του φυτού, ακόμα και ολόκληρα πρέμνα, ξεραίνονται.
Η παραγωγή μειώνεται συνεχώς, όπως και η παραγωγική ζωή του αμπελιού, σύμφωνα με το ενημερωτικό δελτίο.
Συμπτώματα κατά το κλάδεμα: Την περίοδο αυτή, σε τομές του κλαδέματος εμφανίζονται μη φυσιολογικοί μεταχρωματισμοί του ξύλου. Στο μεταξύ, δεν υπάρχουν θεραπευτικά μέτρα. Αντιμετωπίζονται κυρίως με προληπτικά και καλλιεργητικά μέτρα. Τα μέτρα θα πρέπει να εφαρμόζονται διαρκώς τόσο στις μητρικές φυτείες και στα φυτώρια, όσο και στους παραγωγικούς αμπελώνες.
Προληπτικά-καλλιεργητικά μέτρα: Στοχεύουν στη μείωση των μολυσμάτων και στην προληπτική προστασία των τομών του κλαδέματος από τους μύκητες που προκαλούν ασθένειες του ξύλου.
Χρήση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού: Πρόκειται για μέτρα όπως το πολλαπλασιαστικό υλικό να είναι απαλλαγμένο από παθογόνα. Διπλό κλάδεμα (το 1ο μέσα στον χειμώνα και το 2ο αρχές της άνοιξης).
Εφαρμογή προκλαδέματος το χειμώνα: Οι κληματίδες αφαιρούνται μέχρι ένα μήκος τους (όχι το τελικό), ενώ ταυτόχρονα λύνονται και απομακρύνονται από τα σύρματα. Αυτό επιτρέπει τη γρήγορη και εύκολη διαμόρφωση των πρέμνων με το δεύτερο και τελικό κλάδεμα που ακολουθεί τέλη του χειμώνα- αρχές της άνοιξης. Εφαρμόζεται σε ποικιλίες που δέχονται βραχύ κλάδεμα και συνιστάται σε αμπελουργούς με μεγάλη έκταση εκμετάλλευσης.
Όψιμο κλάδεμα και με ξερό καιρό (τέλος χειμώνα- αρχές άνοιξης): Θεωρείται από τα πιο αποτελεσματικά μέτρα. Το τελικό κλάδεμα (είτε μονό είτε διπλό) συνιστάται να γίνεται αργά, από τέλη του χειμώνα. Την εποχή εκείνη οι πληγές επουλώνονται συντομότερα (λόγω αύξησης της θερμοκρασίας), τα αερομεταφερόμενα μολύσματα σταδιακά μειώνονται, όπως και οι πιθανότητες μόλυνσης (λόγω μείωσης των βροχοπτώσεων και της σχετικής υγρασίας), ενώ επιπρόσθετα η δακρύρροια εμποδίζει την εγκατάσταση σπορίων των μυκήτων.
Δημιουργία “τακουνιού” κατά το κλάδεμα: Η φυσιολογική αντίδραση του αμπελιού στην κλαδοτομή είναι ο σχηματισμός κώνου ξήρανσης, ο οποίος, ανάλογα με το μέγεθος της τομής και το σημείο που γίνεται, μπορεί να καταστρέψει τα αγγεία μεταφοράς νερού- θρεπτικών και να συμβάλει στην εκδήλωση της ίσκας. Συνιστάται να μη γίνονται σύρριζα οι κοπές, αλλά να αφήνεται “τακούνι” (δηλαδή 2-3 εκ. από τη βάση του ξύλου που κλαδεύεται), το οποίο αφαιρείται τον επόμενο χειμώνα.
Προστασία των κλαδοτομών: Οι μολύνσεις ευνοούνται στις πρόσφατες και μεγάλες κλαδοτομές και είναι ιδιαίτερα σοβαρές όταν γίνονται σε τομές που βρίσκονται κοντά στον κορμό. Οι τομές πρέπει να προστατεύονται προληπτικά, το συντομότερο δυνατό.
Εγκεκριμένα σκευάσματα για ασθένειες ξύλου: Remedier WP με δραστική Trichoderma asperellum+gamsii, Vintec WG με δραστική Trichoderma atroviride strain και Tessior SD με δραστική boscalid + pyraclostrobin.
Τα προσβεβλημένα ή ύποπτα πρέμνα κλαδεύονται τελευταία και τα εργαλεία απολυμαίνονται τακτικά.
Αποφεύγεται η μετάδοση του μολύσματος με τα εργαλεία. Η σήμανση των ύποπτων πρέμνων γίνεται με ταινίες ή σπρέι βαφής την άνοιξη για την ευτυπίωση και το καλοκαίρι για την ίσκα.
Απομάκρυνση των υπολειμμάτων του κλαδέματος: Τα υπολείμματα του κλαδέματος πρέπει να απομακρύνονται και να καταστρέφονται.
Ανασύσταση- εξυγίανση πρέμνων: Επιχειρείται για τις ασθένειες ξύλου με αφαίρεση και απομάκρυνση των προσβεβλημένων βραχιόνων μαζί με 10-20 εκ. τμήμα υγιούς ιστού, εφόσον η ασθένεια δεν έχει επεκταθεί στον κορμό, διαφορετικά πρέπει να γίνεται εκρίζωση και καταστροφή ολόκληρου του πρέμνου.
ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ
Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τη φόμοψη
Τα δύο τελευταία χρόνια (2019 και 2020), οι κλιματικές συνθήκες ευνόησαν τη φόμοψη, με αποτέλεσμα να αυξηθούν τα συμπτώματα της ασθένειας στα αμπέλια που προϋπήρχαν τα μολύσματα. Σε αυτά τα αμπέλια διαπιστώνεται αύξηση των προσβεβλημένων κληματίδων.
Συμπτώματα κατά το κλάδεμα:
Οι προσβεβλημένες κληματίδες έχουν γκριζόλευκη όψη με σχισίματα συνήθως προς τη βάση τους και φέρουν πολλά μικρά μαύρα στίγματα (πυκνίδια). Από τα πυκνίδια βγαίνουν σπόρια που, με τις ανοιξιάτικες βροχοπτώσεις, μεταφέρονται σε κοντινές αποστάσεις, μολύνουν νεο-εκπτυσσόμενους βλαστούς, οι οποίοι στη συνέχεια και μέχρι τον χειμώνα εξελίσσονται σε γκριζόλευκες, ξερές (κούφιες) κληματίδες.
Ο συνδυασμός εφαρμογής καλλιεργητικών μέτρων κατά το κλάδεμα και 1-2 ψεκασμών την άνοιξη με την έκπτυξη της βλάστησης ελέγχουν ικανοποιητικά την ασθένεια. Την περίοδο αυτή συνιστώνται μόνο καλλιεργητικά μέτρα, δηλαδή να αφαιρούνται οι προσβεβλημένες κληματίδες (γκριζόλευκες, κούφιες).
