Άμεση ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, ενίσχυση του θεσμού του οικογενειακού γιατρού, χρηματοδότηση, λειτουργική διασύνδεση της Υγείας με άλλα πεδία, διορισμοί ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού και υγειονομική πολιτική με έμφαση την πρόληψη πρέπει να είναι οι στόχοι της εκάστοτε ηγεσίας του υπουργείου Υγείας, ώστε να αναδιοργανωθεί το Σύστημα Υγείας. Είναι επιτακτικό αίτημα με αφορμή την υγειονομική κρίση που έζησε το προηγούμενο έτος η χώρα μας και συνεχίζει να ζει το τρέχον έτος, να αναδειχθούν οι αδυναμίες του δημόσιου συστήματος υγείας και κυρίως να υπάρξουν προτάσεις, ώστε σε εύλογο χρονικό διάστημα να μιλάμε για ένα ποιοτικότερο και πιο φιλικό δημόσιο Σύστημα Υγείας.
Συγκεκριμένα, τελευταία στον δημόσιο λόγο (δημοσιογράφους, ακαδημαϊκούς, ιατρούς) συζητιέται έντονα το Σύστημα Υγείας και τίθενται ερωτήματα που αφορούν τις αδυναμίες που ανέδειξε η πανδημία, την ανάγκη στήριξης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και το τι πρέπει να γίνει ώστε η επόμενη μέρα του ΕΣΥ να είναι καλύτερη. Ακαδημαϊκοί διαφόρων ειδικοτήτων και δημόσιοι λειτουργοί σπεύδουν να απαντήσουν στα ερωτήματα αυτά, τα οποία είναι κρίσιμα για την αναδιοργάνωση του Συστήματος Υγείας.
Στο πλαίσιο αυτό, η “Νέα Κρήτη” επικοινώνησε με γιατρούς και ακαδημαϊκούς ώστε να αναδείξει ποια θα πρέπει να είναι η κατεύθυνση της επόμενης μέρας του δημόσιου Συστήματος Υγείας. Οι απαντήσεις και οι πολιτικές, όπως προτάθηκαν, ήταν αξιοσημείωτες.
Αρχικά, ο Αναστάσιος Φιλαλήθης, ομότιμος καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής, επισήμανε τις ελλείψεις του δημόσιου Συστήματος Υγείας, με τις πιο χαρακτηριστικές να είναι τρεις, οι οποίες ήταν: η ανεπάρκεια των υπηρεσιών δημόσιας υγείας, η μη συγκροτημένη πολιτική του οικογενειακού ιατρού και ο μικρός αριθμός κλινών στις ΜΕΘ.
«Η πανδημία ανέδειξε τις χρόνιες παθογένειες του ΕΣΥ. Σημεία που γνωρίζαμε όσοι παρακολουθούμε συστήματα υγείας της χώρας που δεν ήταν καλά οργανωμένα φάνηκαν κρίσιμα στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Γνωρίζαμε πως η Ελλάδα είχε μικρό αριθμό κλινών ΜΕΘ. Ευτυχώς αυξήθηκαν, αλλά ακόμη δεν έχει φτάσει στον επιθυμητό αριθμό κλινών. Ένα άλλο σημείο στο οποίο φάνηκε η ανεπάρκεια του Συστήματος Υγείας είναι: η ΠΦΥ και του γενικού οικογενειακού ιατρού. Πολλές χώρες έχουν υιοθετήσει τον θεσμό του οικογενειακού γιατρού. Ο οικογενειακός γιατρός παρακολουθεί τα χρόνια νοσήματα και λύνει τα μικρά καθημερινά προβλήματα. Σε περίπτωση που το πρόβλημα επιδεινώνεται, να παραπέμπει τον ασθενή στον κατάλληλο ιατρό. Στο ΕΣΥ, θεσμοθετήθηκε ο οικογενειακός ιατρός. Δυστυχώς, δεν έχουμε καταφέρει να θεσπίσουμε τη ρύθμιση σε τέτοιο βαθμό, ώστε ο πολίτης να τον συμβουλεύεται σε περίπτωση που υπάρχει έκτακτο περιστατικό. Ένα τρίτο σημείο που φάνηκε η ανεπάρκεια του Συστήματος Υγείας είναι η ανεπάρκεια των υπηρεσιών δημόσιας υγείας, δηλαδή οι υπηρεσίες που υπάγονταν παλαιότερα στον νομίατρο. Αυτές οι υπηρεσίες υπάγονται τώρα στις διοικητικές Περιφέρειες. Σε όλη την Κρήτη, εκτιμούμε πως έπρεπε να είχαμε 12-15 γιατρούς δημόσιας υγείας και έχουμε μόνο 2. Αυτοί οι γιατροί επωμίζονται τα καθήκοντα του νομιάτρου, δηλαδή την ευθύνη της παρακολούθησης της υγείας του πληθυσμού. Η ιχνηλάτηση δεν πρέπει να ανήκει στην ευθύνη της Πολιτικής Προστασίας. Υγειονομικά, δεν πρέπει να είναι σωστό. Η Πολιτεία την ανέθεσε στην Πολιτική Προστασία. Είναι ένα ζήτημα ιατρικό και αφορά ζητήματα ιατρικού απορρήτου κτλ. Η πανδημία ανέδειξε τα προβλήματα. Η Πολιτεία έχει πραγματοποιήσει βήματα στον αριθμό των κλινών στις ΜΕΘ. Δε βλέπω να έχει κάνει βήματα στην κατεύθυνση της ενίσχυσης του οικογενειακού γιατρού», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Φιλαλήθης.
«Η πανδημία του SAR-COV2, πέρα από τα εκατομμύρια θύματα και κρούσματα σε παγκόσμιο επίπεδο και τις σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις στα κράτη, ανέδειξε και τις αδυναμίες των Συστημάτων Υγείας. Η Ελλάδα, ένα χρόνο πριν, είχε ένα εντυπωσιακό χαμηλό αριθμό κλινών ΜΕΘ ανά πληθυσμό και σημαντικές ελλείψεις σε υγειονομικό προσωπικό και κυρίως νοσηλευτές. Την ίδια στιγμή, η γραφειοκρατία και ο τρόπος οργάνωσης των υπηρεσιών υγείας δε θα επέτρεπαν τη γρήγορη προσαρμογή του Συστήματος Υγείας στις ανάγκες της πανδημίας. Παρ' όλα αυτά, η έγκαιρη λήψη μέτρων περιορισμού της διασποράς του ιού από την κυβέρνηση έδωσε τον απαραίτητο χρόνο, ώστε να ενισχυθούν τα νοσοκομεία τόσο με υλικοτεχνικό εξοπλισμό όσο και με ανθρώπινο δυναμικό. Την ίδια στιγμή και σε σύντομο χρονικό διάστημα ενεργοποιήθηκαν τεχνολογικές εφαρμογές, όπως η άυλη συνταγογράφηση. Είναι σίγουρο ότι η ενίσχυση του Συστήματος Υγείας που πραγματοποιείται τον τελευταίο χρόνο θα βοηθήσει στο να σωθούν ζωές και σε μια μετα-COVID εποχή, καθώς δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις ανεπάρκειας κλινών ΜΕΘ και πριν την έναρξη της πανδημίας», είπε από την πλευρά του ο Νίκος Γαλανάκης, ο οποίος είναι επεμβατικός ακτινολόγος του ΠΑΓΝΗ και μέλος Δ.Σ. του Ιατρικού Συλλόγου Ηρακλείου.
Ένα από τα βασικά ερωτήματα που υπάρχουν στον δημόσιο διάλογο είναι πώς θα θωρακιστεί το δημόσιο Σύστημα Υγείας και πώς θα γίνει πιο αποτελεσματικό. Απέναντι σε αυτό το ερώτημα, ο κ. Γαλανάκης απαντάει πως είναι επιτακτικό αίτημα να υπάρξουν διορισμοί μόνιμου προσωπικού.
«Το Εθνικό Σύστημα Υγείας όμως, για να παραμείνει αποτελεσματικό και να συνεχίζει να κερδίζει μάχες όπως αυτή κατά του SAR-COV2, χρειάζεται να θωρακιστεί με μόνιμο προσωπικό. Οι συμβάσεις μεγάλου αριθμού εργαζομένων που προσλήφθηκαν κατά τη διάρκεια του 2020 πρόκειται να λήξουν εντός του τρέχοντος ή το επόμενο έτος, αφήνοντας πάλι τα νοσοκομεία αποδυναμωμένα. Είναι βέβαιο ότι, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τα νοσοκομεία ήταν αυτά που επωμίστηκαν το μεγαλύτερο βάρος της πανδημίας, έχοντας την ευθύνη της αντιμετώπισης των πιο σοβαρών περιπτώσεων COVID-19. Παράλληλα όμως, τόσο οι ιδιώτες ιατροί όσο και η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας βοήθησαν αποτελεσματικά στην εξωνοσοκομειακή αντιμετώπιση ηπιότερων περιπτώσεων και στον περιορισμό των μετακινήσεων προς τα νοσοκομεία. Σε κάθε περίπτωση, η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας πρέπει να ενισχυθεί αποτελεσματικά. Πολλά Κέντρα Υγείας είναι αποδυναμωμένα τόσο σε προσωπικό όσο και σε αναγκαίο εξοπλισμό για εργαστηριακές εξετάσεις.
Τέλος, η αποτελεσματική λειτουργία του θεσμού του οικογενειακού ιατρού, η εξατομικευμένη παροχή υπηρεσιών υγείας και ο μετασχηματισμός της υγειονομικής περίθαλψης βασιζόμενος σε σύγχρονες τεχνολογικές εφαρμογές, όπως ο ηλεκτρονικός φάκελος ασθενών, πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητά του υπουργείου στην επόμενη μετα-COVID εποχή», ανέφερε χαρακτηριστικά.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΙΟΝΗΣ
«Να στηριχθεί η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας»
Την ανάγκη στήριξης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας τόνισε ο Χρήστος Λιονής, καθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Η ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας συζητιέται έντονα το τελευταίο διάστημα, χωρίς ωστόσο να υπάρχει μια ενδελεχή ερμηνεία τι είναι και πώς θα γίνει αποτελεσματικότερη η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Ταυτόχρονα, όπως αναφέρει ο κ. Λιονής, πρέπει να υπάρξουν λειτουργικές διασυνδέσεις στον χώρο της Υγείας.
«Έχει αναδειχτεί η ανάγκη ενίσχυσης και στήριξης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Είναι ένα μεγάλο ζήτημα. Θα έπρεπε να ξεκινήσει από τώρα η ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Μονάδας Υγείας. Η ανασυγκρότηση ενός συστήματος υγείας από μηδενική βάση είναι ουτοπική αυτή τη στιγμή. Η ανάπτυξη λειτουργικών διασυνδέσεων ανάμεσα σε διάφορους τομείς/τομείς της υγείας είναι απαραίτητη. Είναι αναγκαίο να υπάρξει λειτουργική διασύνδεση του πεδίου της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας με το πεδίο της Κοινωνικής Φροντίδας. Είναι σημαντικό να εξεταστεί η λειτουργική διασύνδεση. Επίσης, είναι σημαντικό να υπάρξει διασύνδεση ΠΦΥ με την Ψυχική Υγείας. Όπως επίσης, διασύνδεση ΠΦΥ με τη Δευτεροβάθμια Φροντίδα Υγείας, που είναι τα νοσοκομεία. Και αναφέρω αυτές τις διασυνδέσεις, καθώς τα πεδία αυτά δε συνεργάζονται αρμονικά. Είναι ανάγκη, πρωταρχικός στόχος της εκάστοτε Υγείας να υπάρξει λειτουργική διασύνδεση των διαφορετικών αυτών πεδίων, με σκοπό τη συγκρότηση ενός ενιαίου και ολοκληρωμένου συστήματος υγείας. Με αυτόν τον τρόπο, θα καταπολεμηθούν τα χρόνια νοσήματα και θα μειωθεί η ευαλωτότητα. Η ευαλωτότητα συνδέεται με ομάδες πληθυσμού που έχουν χαμηλό κοινωνικο-οικονομικό υπόβαθρο και ασθενείς με μείζονες ψυχικές διαταραχές. Ένα τέτοιο ολοκληρωμένο σύστημα υγείας θα πρέπει να μειώσει το βάρος των χρόνιων νοσημάτων και θα πρέπει να εστιάσει σε ομάδες με χαμηλό προσδόκιμο επιβίωσης. Δηλαδή, θα σκοπεύει στη μείωση των ανισοτήτων της υγείας (κοινωνικο-οικονομική διάσταση της υγείας)», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Λιονής, ενώ συνεχίζει: «Θεωρώ επίσης πολύ σημαντικό στην κατεύθυνση της συγκρότησης του ολοκληρωμένου αυτού εθνικού συστήματος υγείας και την ανάπτυξη του τομέα της Υγείας με άλλους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Η Υγεία δεν μπορεί να μην εξετάζει εν παραλλήλω, με τομείς όπως η Οικονομία ή του Πολιτισμού. Δεν μπορώ να διανοηθώ πως το πεδίο της Υγείας να μη συνεργαστεί με το πεδίο της Παιδείας, ώστε να δημιουργηθεί μια νέα κουλτούρα. Πρέπει να υπάρξουν λειτουργικές συνάψεις».
Σημαντικά τα Κέντρα Υγείας
Για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει στον υγειονομικό χάρτη της Ελλάδας αναφέρθηκε και ο κ. Φιλαλήθης, που επισήμανε πως τα περισσότερα περιστατικά πρέπει να διεκπεραιώνονται στα Κέντρα Υγείας.
«Το 80-90% των περιστατικών ασθένειας πρέπει να διεκπεραιώνονται στα Κέντρα Υγείας αστικού τύπου και εκτός αστικών κέντρων. Ο κόσμος αποδέχεται την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Γιατί τα Κέντρα Υγείας που υπάρχουν έξω από τις πόλεις δημιουργήθηκαν τη δεκαετία του 1980 και παρέχουν υπηρεσίες υγείας 24 ώρες το 24ωρο. Είναι εύκολα προσβάσιμα. Δεν καλύπτουν το σύνολο των υπηρεσιών υγείας. Κάνουν όμως ένα εξαιρετικό έργο. Εκεί πρέπει να αντιμετωπίζεται η πληθώρα των περιστατικών και να μη φτάνουν στα ΤΕΠ του Βενιζελείου ή του ΠΑΓΝΗ όταν κάνουν εφημερία. Τα τρέχοντα περιστατικά πρέπει να αντιμετωπίζονται στα Κέντρα Υγείας. Πρέπει να γίνουν ενέργειες ώστε να ενισχυθεί η ΠΦΥ. Η ΠΦΥ μαζί με τις υπηρεσίες δημόσιας Υγείας πρέπει να καταρτίσουν σχέδιο πρόληψης για τον κλινικό πληθυσμό. Η πρόληψη πρέπει να προλαμβάνει αυτές τις καταστάσεις», ανέφερε ο κ. Φιλαλήθης.
Π.Α.: «Ο Κικίλιας κάνει λάθος»
Σφοδρή κριτική στην κυβέρνηση άσκησε ο Π.Α., ο οποίος δε θέλησε να δημοσιοποιηθεί το όνομά του. Είναι επιμελητής Β σε νοσοκομείο της Κρήτης και μίλησε αρκετά ξεκάθαρα, κάνοντας σαφές πως η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη από αγορά ελικοπτέρων ή περιπολικών, αλλά για διορισμούς γιατρών.
Την ανάγκη χρηματοδότησης του Συστήματος Υγείας επισήμανε ο Π.Α., οποίος ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως η Ελλάδα είχε εδώ και αρκετά χρόνια σοβαρό πρόβλημα στην επάρκεια κλινών και πρέπει να γίνουν άμεσα διορισμοί. Κάθε κλίνη στη ΜΕΘ έχει ανάγκη από έναν ή δύο γιατρούς.
«Το δημόσιο Σύστημα Υγείας έχει ανάγκη από χρηματοδότηση. Χρειάζεται πόρους. Έχουμε πόρους, αλλά δυστυχώς τους διοχετεύουμε αλλού. Δεν έχουμε ανάγκη από ελικόπτερα ή διορισμούς αστυνομικών. Η Ελλάδα είχε μεγάλο πρόβλημα στις κλίνες των ΜΕΘ από παλιά. Είχαμε 600 κλίνες πριν την εμφάνιση της υγειονομικής κρίσης. Το ίδιο πρόβλημα είχε και η Ιταλία αναλογικά. Η Ιταλία είναι μια χώρα 60 εκατ. κατοίκων και είχε 1.200 κρεβάτια. Σε μας, το πρόβλημα είναι πολύ συγκεκριμένο. Είχαμε 600 κρεβάτια σε 10 εκατ. κατοίκους. Είναι πολύ λίγα κρεβάτια. Το δημόσιο Σύστημα Υγείας έχει ανάγκη από χρήμα. Επίσης, πρέπει να υπάρξουν διορισμοί. Δωρεές υπήρχαν κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης. Ένα κρεβάτι ΜΕΘ έχει ανάγκη από 4-5 νοσηλευτές. Και ανά ένα κρεβάτι, χρειάζονται ένας ή δύο γιατροί. Δεν έχει υπάρξει προγραμματισμός για διορισμό γιατρών ανάλογα με τις κλίνες. Βέβαια, ελικόπτερα αγοράσαμε».
Ο Π.Α. προχώρησε σε μια βαρύγδουπη δήλωση. Ευθαρσώς υποστήριξε πως ο Βασίλης Κικίλιας πανηγυρίζει για τους διορισμούς των νοσηλευτών, ωστόσο οι νοσηλευτές είναι ορισμένου χρόνου και πολλά νοσοκομεία ανά την ελληνική επικράτεια ασφυκτιούν.
«Ο Κικίλιας πανηγυρίζει. Βγαίνει στα ΜΜΕ και κάνει λόγο πως έγιναν διορισμοί νοσηλευτών. Το προσωπικό στους νοσηλευτές είναι επικουρικό. Δηλαδή, οι συμβάσεις των νοσηλευτών είναι ορισμένου χρόνου. Επίσης, πολλοί νοσηλευτές στις ΜΕΘ, όπως συμβαίνει στο ΠΑΓΝΗ, κάνουν πρακτική άσκηση. Οι νοσηλευτές των ΜΕΘ πρέπει να έχουν εμπειρία. Το υπουργείο Υγείας δεν έχει διορίσει μόνιμο προσωπικό. Δεν υπάρχει ένεση προσωπικού. Χρειάζονται προσλήψεις που να είναι πραγματικές. Όσο ανεβαίνουν οι κλίνες, πρέπει να διορίζονται τόσοι γιατροί. Και η κάθε κλίνη έχει ανάγκη από 3-4 νοσηλευτές. Ακόμη αντέχει το σύστημα στην Κρήτη. Σε άλλα νοσοκομεία, όπως το “Σωτηρία” στην Αθήνα, οι γιατροί και οι νοσηλευτές έχουν “λειώσει”. Η κυβέρνηση άνοιξε κλίνες χωρίς διορισμούς», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Δ. Κοφτερίδης
«Η πρόληψη είναι σημαντική»
Την ανάγκη χρηματοδότησης του δημόσιου Συστήματος Υγείας και την αξία της πρόληψης επισήμανε ο Διαμαντής Κοφτερίδης, ο οποίος είναι αναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Με λόγο σαφή και συγκεκριμένο, μίλησε για τις αδυναμίες του ΕΣΥ κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης.
Αρχικά, ο κ. Κοφτερίδης επισήμανε τις αδυναμίες όπως εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης. Αυτές οι αδυναμίες εντοπίζονται στην απουσία εμπειρίας του ιατρικού προσωπικού πάνω σε πανδημίες, αλλά και στα λίγα κρεβάτια που είχαν οι ΜΕΘ
«Κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης, αναδείχτηκαν οι εξής αδυναμίες. Πρώτον, είχαμε λίγα κρεβάτια στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και, δεύτερον, δεν ήμασταν προετοιμασμένοι για να αντιμετωπίσουμε τις πανδημίες. Δεν είχαμε την τεχνογνωσία για να αντιμετωπίσουμε πανδημίες σε σημαντικό βαθμό. Υπήρχε η γνώση, αλλά δεν ήταν επαρκής η γνώση για την καταπολέμηση της πανδημίας», ανέφερε ο κ. Κοφτερίδης.
Στο ερώτημα σε ποιο βαθμό πρέπει να θωρακιστεί το δημόσιο Σύστημα Υγείας, ο κ. Κοφτερίδης απάντησε πως είναι ερώτηση που επιδέχεται υποκειμενικών ερμηνειών. Θωρακισμένο δημόσιο Σύστημα Υγείας σημαίνει αποτελεσματικό δημόσιο Σύστημα Υγείας, ενώ ο κ. Κοφτερίδης τόνισε την ανάγκη χρηματοδότησης του δημόσιου Συστήματος Υγείας.
«Η έννοια της “θωράκισης του δημόσιου συστήματος υγείας” είναι αυστηρά υποκειμενική. Ο κάθε ειδικός δίνει μια διαφορετική ερμηνεία. Είναι ασαφής ο όρος. Θωράκιση του δημόσιου Συστήματος Υγείας σημαίνει καλή οργάνωση και λειτουργία του Συστήματος Υγείας. Είμαστε μια αναπτυγμένη χώρα. Με τον όρο “θωράκιση”, όπως εύλογα μπορώ να τον κατανοήσω, σημαίνει την επάρκεια χρημάτων και υποδομών σε όλους τους τομείς. Η χρηματοδότηση είναι ευεργετική πάντα σ’ ένα σύστημα υγείας. Το δημόσιο σύστημα υγείας έχει ανάγκη από χρηματοδότηση. Το ζήτημα είναι τι μπορεί να προσφέρει από δημόσιο χρήμα στο σύστημα υγείας. Οι ανάγκες μιας κοινωνίας καταμερίζονται με βάση το τι μπορώ να κάνω. Στα πλαίσια της λογικής αυτής, το δημόσιο σύστημα υγείας έχει ανάγκη από ένα μεγάλο μέρος του εθνικού πλούτου», τόνισε ο κ. Κοφτερίδης.
Ο ίδιος πρόσθεσε: «Η πρόληψη είναι σημαντική. Έχει επισημανθεί κατά καιρούς. Αυτά που κατακτήσαμε κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης πρέπει να τα διατηρήσουμε. Το πλύσιμο των χεριών, οι μάσκες, η ατομική υγιεινή είναι σημαντικά “όπλα” στην καταπολέμηση πανδημιών και επιδημιών».
Διαβάστε ΕΔΩ όλες τις ειδήσεις για τον κορωνοϊό.
