Το ΙΤΕ το γνωρίζουμε πλέον όλοι. Όχι μόνο εμείς στην Κρήτη ή την Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Έρευνα αιχμής, πρωτοπορία και κορυφαίες επιτυχίες, που το έχουν φέρει στην κορυφή δίπλα σε παγκόσμιους κολοσσούς, περιλαμβάνονται στο “βιογραφικό” του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, το οποίο συνεχώς εμπλουτίζεται.
Για την επιτυχία του ΙΤΕ θα μπορούσε να μιλάει κανείς για ώρες, αναφέροντας τους τρόπους με τους οποίους έχει αλλάξει το τοπίο της έρευνας στην Ελλάδα. Ένα ερευνητικό κέντρο, το οποίο έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα περιβάλλον που όχι απλά ευνοεί την έρευνα και την καινοτομία, αλλά πρωτοπορεί σε κάθε τομέα, βάζοντας όλο και πιο ψηλά τον πήχη. Είναι το μεγαλύτερο ερευνητικό Ίδρυμα της χώρας, έχοντας παρουσία σε όλη την Ελλάδα, καθώς περιλαμβάνει 8 Ερευνητικά Ινστιτούτα σε Ηράκλειο, Ρέθυμνο, Χανιά, Πάτρα και Ιωάννινα. Διαθέτει δομές σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Βόλο, όπως οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, ένας εκδοτικός οίκος υψηλής ποιότητας, το Τεχνολογικό Πάρκο Κρήτης, μια θερμοκοιτίδα επιχειρηματικής δραστηριότητας και νεοφυών εταιρειών, καθώς και το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ, μια υπηρεσία διαμεσολάβησης και μεταφοράς τεχνολογίας με σημαντική εμπειρία στη διασύνδεση των ερευνητικών δραστηριοτήτων, όχι μόνο του ΙΤΕ, αλλά και Ερευνητικών Κέντρων και Πανεπιστημίων σε όλη την Ελλάδα, με τον επιχειρηματικό κόσμο και τη βιομηχανία.
Ζητήσαμε από τον πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), καθηγητή στην Ιατρική Σχολή στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, εκλεγμένο αντιπρόεδρο του Επιστημονικού Συμβουλίου European Research Council (ERC) και ακαδημαϊκό, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, δρ. Νεκτάριο Ταβερναράκη να μας μιλήσει για τους τρόπους με τους οποίους το ΙΤΕ έχει πετύχει να αλλάξει το τοπίο της έρευνας στη χώρα, με τον ίδιο να δίνει το στίγμα της πορείας του Ιδρύματος.
«Το ΙΤΕ, από την ίδρυσή του, φιλοδοξούσε να προσφέρει υψηλού επιπέδου περιβάλλον εργασίας και ερευνητικές υποδομές στους ερευνητές του, ώστε να είναι εφικτό να μπορεί να πραγματοποιηθεί στο Ίδρυμα έρευνα αντίστοιχη εκείνης που διεξάγεται σε μεγάλα Ερευνητικά Κέντρα του εξωτερικού. Αυτό αποτελεί έναν στρατηγικό στόχο, που είχε τεθεί από την αρχή και που εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα για το Ίδρυμα. Τα Ινστιτούτα του διαθέτουν υποδομές και εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας, τα οποία προσπαθούμε να βελτιώνουμε και να ανανεώνουμε συνεχώς. Θεωρώ ότι κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο, προκειμένου να μπορεί το Ίδρυμα να προσελκύει εξαίρετους επιστήμονες από το εξωτερικό. Στην ουσία, να τους προσφέρει τη δυνατότητα να κάνουν στην Ελλάδα ό,τι θα έκαναν και εκτός των συνόρων της. Συμπληρωματικά προς την κατεύθυνση αυτή, είμαι αισιόδοξος ότι σύντομα θα καθιερωθεί ένα πραγματικά αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο που θα διευκολύνει την επιστημονική έρευνα και την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της και στην Ελλάδα, κατ' αντιστοιχία εκείνου που υπάρχει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες».
Η έρευνα είναι ίσως η πιο παγκοσμιοποιημένη ανθρώπινη δραστηριότητα, καθώς εκτείνεται πέρα από εθνικά σύνορα, γεγονός που καθιστά τον τομέα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό. Και σύμφωνα με τον κ. Ταβερναράκη «στην Ελλάδα είμαστε τυχεροί που έχουμε ένα ερευνητικό ίδρυμα με το κύρος και την επιστημονική αριστεία που διέπουν το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ).
Είναι αξιοσημείωτο ότι σε λιγότερες από τέσσερις δεκαετίες, από την ίδρυσή του έως σήμερα, το ΙΤΕ έχει έμπρακτα αποδείξει την άριστη επιστημονική ποιότητα και την υψηλού επιπέδου ανταγωνιστική έρευνα που διεξάγεται στις εγκαταστάσεις του. Οι άνθρωποι του Ιδρύματος και το πολύτιμο ερευνητικό δυναμικό που διαθέτει έχουν καταφέρει να κάνουν γνωστή τη χώρα μας στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα και να το αναδείξουν ως το κορυφαίο ερευνητικό ίδρυμα στην Ελλάδα και ένα από τα καλύτερα στην Ευρώπη.
Με το σύνολο των δραστηριοτήτων του, το ΙΤΕ έχει καταγράψει σημαντικές ερευνητικές, παραγωγικές και χρηματοδοτικές επιτυχίες, κατατάσσεται 1ο ανάμεσα σε όλα τα Ερευνητικά Κέντρα της χώρας σε ό,τι αφορά την ερευνητική παραγωγή, την επιστημονική αριστεία αλλά και τη διεκδίκηση ανταγωνιστικών χρηματοδοτήσεων από διεθνείς και εθνικές πηγές».
Καινοτόμες υπηρεσίες
Σημαντική είναι και η συμβολή του Ιδρύματος στην άνθηση της αξιοποίησης των αποτελεσμάτων της έρευνας στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του, «η έμφαση που δίνει το Ίδρυμα στον τομέα αυτό έχει ήδη οδηγήσει σε σημαντικές καταγεγραμμένες επιτυχίες που αφορούν παροχή καινοτόμων υπηρεσιών και εξειδικευμένων προϊόντων υψηλής τεχνολογίας».
Το ΙΤΕ όμως έχει στη διάρκεια της ιστορίας του δημιουργήσει και πολλές καινοτόμες εταιρείες, οι οποίες διέγραψαν ή διαγράφουν εξαιρετικά επιτυχημένη πορεία στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Όπως μας εξήγησε ο κ. Νεκτάριος Ταβερναράκης, «ειδικά σε ό,τι αφορά τη νεανική επιχειρηματικότητα και τη διευκόλυνση νέων ερευνητών στην αξιοποίηση των ερευνητικών τους προσπαθειών, το ΙΤΕ μέσω του Δικτύου ΠΡΑΞΗ αλλά και του Τεχνολογικού Πάρκου Κρήτης παρέχει μια σειρά από εργαλεία με στόχο την απλοποίηση των σχετικών διαδικασιών, αλλά και την ουσιαστική ενίσχυση των ερευνητών. Φιλοξενώντας στο Τεχνολογικό Πάρκο καινοτόμες εταιρείες και τεχνοβλαστούς, δημιουργεί ευκαιρίες αλληλεπίδρασης και ώσμωσης μεταξύ των ερευνητικών εργαστηρίων και του επιχειρηματικού κόσμου. Επίσης, το ευρύ φάσμα υπηρεσιών που προσφέρει το Δίκτυο ΠΡΑΞΗ, ειδικά στους νέους ερευνητές και επιχειρηματίες, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για αποτελεσματική αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων, καταρχάς εξασφαλίζοντας την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και στη συνέχεια την εύρεση χρηματοοικονομικών πόρων για την περαιτέρω εκμετάλλευσή της. Πέρα από τα παραπάνω, το ΙΤΕ παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, με γνώμονα την άμεση αξιοποίηση νέων εργαλείων που θεσμοθετούνται στην Ελλάδα και το εξωτερικό, έτσι ώστε να προσφέρει τις καλύτερες κατά το δυνατόν υπηρεσίες στήριξης της νεανικής επιχειρηματικότητας».
Συμβολή στην ανάπτυξη
Η συμβολή του ΙΤΕ στην περιφερειακή και στην εθνική ανάπτυξη είναι πολυδιάστατη και σημαντική. Για παράδειγμα, μέσω του Ιδρύματος και των δραστηριοτήτων του, έχουν δημιουργηθεί περισσότερες από 1.500 θέσεις εργασίας υψηλών δεξιοτήτων. Επίσης, όπως μας ανέφερε ο κ. Ταβερναράκης, «μέσα από τη διοργάνωση συνεδρίων, ημερίδων, σεμιναρίων και επισκέψεων, στο πλαίσιο ερευνητικών συνεργασιών, προάγει τον συνεδριακό τουρισμό με πάνω από 30.000 διανυκτερεύσεις κατ’ έτος. Δε θα μπορούσα επίσης να μην αναφέρω ότι το ΙΤΕ έχει σταθεί αρωγός στους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τον Δήμο Ηρακλείου και την Περιφέρεια Κρήτης, σε ό,τι αφορά τον στρατηγικό σχεδιασμό και την εφαρμογή των αρχών της έξυπνης εξειδίκευσης, αλλά επίσης παρέχοντας εξειδικευμένες υπηρεσίες μέσα από ερευνητικά προγράμματα που αφορούν την αξιοποίηση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, την προστασία μνημείων και υποδομών, καθώς και τη μελέτη του περιβάλλοντος».
Η έρευνα προς όφελος της οικονομίας και της κοινωνίας
«Μέσα από τις πρωτοβουλίες αυτές, το ΙΤΕ έχει δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα και ευνοϊκό περιβάλλον για την αξιοποίηση της έρευνας, προς όφελος τελικά της πραγματικής οικονομίας και της κοινωνίας», σημειώνει ο κ. Νεκτάριος Ταβερναράκης.
«Οδηγός μας προς την κατεύθυνση αυτή αποτελεί η προσήλωση στην ποιότητα, την αξιοκρατία, την προστιθέμενη αξία και τη διαφοροποίηση. Ειδικά για την Κρήτη, είναι προς όφελος της περιφερειακής ανάπτυξης η ενίσχυση του μοναδικού ερευνητικού και ακαδημαϊκού οικοσυστήματος που διαθέτει το νησί, προκειμένου να καταστεί ως το καλύτερο μέρος για την έρευνα και την καινοτομία στην Ελλάδα. Όλα τα παραπάνω είναι ζωτικής σημασίας για μια ουσιαστική περαιτέρω περιφερειακή και εθνική ανάπτυξη. Προς την κατεύθυνση αυτή, χρειάζεται συλλογική και συντονισμένη προσπάθεια, ώστε να διαμορφωθεί το κατάλληλο πλαίσιο και οι υποδομές για την αξιοποίηση των εξαιρετικών επιστημονικών, ερευνητικών και επιχειρηματικών κεφαλαίων που διαθέτει η χώρα».
Όπως καταλήγει ο πρόεδρος του ΙΤΕ με αφορμή και τις εκδηλώσεις για την Ημέρα του Ερευνητή (που φέτος λόγω COVID μετατράπηκαν σε Εβδομάδα), «είναι ιδιαίτερα σημαντικό, η επένδυση στην έρευνα και η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των ακαδημαϊκών, των ερευνητικών και των επιχειρηματικών φορέων της χώρας να αποτελέσει στρατηγικό στόχο στον αναπτυξιακό της σχεδιασμό. Θεωρώ ότι ο συνδυασμός αυτός αποτελεί πολύτιμη παρακαταθήκη για το μέλλον, επένδυση και οδηγό προς την ουσιαστική και βιώσιμη ανάπτυξη. Είμαι αισιόδοξος ότι, μέσα από την αρραγή συνοχή και συνεργασία της Πολιτείας με τους εμπλεκόμενους φορείς, η προσπάθεια αυτή θα ευοδωθεί, καθώς θεωρώ ότι η Ελλάδα διαθέτει όλα τα εχέγγυα για να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στο διεθνές επιστημονικό γίγνεσθαι».
