Το Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου είναι η κορυφαία πράξη του απελευθερωτικού αγώνα των Κρητών και ένα σύμβολο ηρωισμού και αυτοθυσίας.
Η Ιερά Μονή Αρκαδίου είναι ένα μοναστήρι της Κρήτη, αλλά δεν ανήκει μόνο σε αυτήν. Ανήκει σε όλον τον κόσμο. Το Αρκάδι έχει μια μοναδικότητα η οποία έγκειται στην φυσική ομορφιά του στην αρχιτεκτονική αίγλη του και στης λαμπρή του ιστορίας.
Η Ιερά Μονή Αρκαδίου ιδρύθηκε από έναν μοναχό που ονομαζόταν Αρκάδιος στα πρώτα χρόνια της Ενετοκρατίας.
Η Μονή βρίσκεται κτισμένη σε ένα μικρό εύφορο και κατάφυτο οροπέδιο, σε θέση στρατηγική σ της ΒΔ πλαγιάς του Ψηλορείτης, πάνω από ένα φαράγγι, που συνδέει τις επαρχίες Ρεθύμνου, Μυλοποτάμου και Αμαρίου. Απέχει 23 χιλιόμετρα από την πόλη του Ρεθύμνου. Απέκτησε τη φρουριακή μορφή της και το αναγεννησιακό αρχιτεκτονικό μεγαλείο της την τελευταία περίοδο της Βενετοκρατίας (1210 -1645).
Η συνεχής και ακατάπαυστη παρουσία της Μονής στη ζωή του νησιού της Κρήτης αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της. Από πηγές γνωρίζουμε ότι η Μονή υπήρξε κέντρο παιδείας και αντιγραφής χειρογράφων. Τα δε εργαστήρια παραγωγής χρυσοκεντημάτων κατά το 17ο και 18ο αιώνα θάμπωσαν τον κόσμο .
Μετά την άλωση της Κρήτης από τους Τούρκους, το 1669, ο Πορθητής πασάς (Κιοπρουλής) απαγόρευσε να κτυπούν καμπάνες σ΄ όλες τις εκκλησίες και τα μοναστήρια.
Ο τότε ιεροδιάκονος όμως της Μονής Αρκαδίου, ο Νεόφυτος Πατελάρος, που ήταν τουρκομαθής, έσπευσε με δώρα στον πορθητή στο Τυμπάκι της Μεσαράς, όπου είχε εγκαταστήσει το μεγάλο στρατόπεδό του και τον παρακάλεσε να επιτρέψει τουλάχιστον τη χρήση της καμπάνας στη Μονή του Αρκαδίου. Ο Πορθητής δεχόμενος τα δώρα και εκτιμώντας τον ιεροδιάκονο , επέτρεψε το Αρκάδι να είναι ο μόνος ναός που χτυπά καμπάνας του . Έτσι Μονή Αρκαδίου έφερε την ονομασία "Τσανλί-Μαναστίρ" που σημαίνει "ζωντανό Μοναστήρι" … που χτυπά την καμπάνα του .
Ιστορία της μονής
Ο τουρκικός ζυγός στο νησί της Κρήτης μετρούσε ήδη 250 χρόνια όταν μετά από συνεχιζόμενους ξεσηκωμούς Κρήτες επαναστάτες άρχισαν να συγκεντρώνονται στο Αρκάδι από τις 3 Μαρτίου του 1866 για να φθάσουν το Μάϊος να αριθμούν τους 1500 πολεμιστές από όλη την Κρήτη που συγκεντρώθηκαν για να εκλέξουν πληρεξουσίους για τις διάφορες επαρχίες της Κρήτης.
Οι Κρητικοί αποφάσισαν να ξεσηκωθούν και ύψωσαν τη σημαία της Επανάστασης με το σύνθημα «Ένωσις ή Θάνατος» και αρχηγούς τον Ιωάννη Ζυμβρακάκη στα Χανιά, τον Ελλαδίτη συνταγματάρχη Πάνο Κορωναίο στο Ρέθυμνο και τον Μιχαήλ Κόρακα στο Ηράκλειο. Στην Ελλάδα συγκροτήθηκαν εθελοντικές ομάδες, που βοήθησαν τους Κρητικούς, με χρήματα, τρόφιμα και άλλα εφόδια.
Η μονή Αρκαδίου από την πρώτη στιγμή της Επανάστασης υπήρξε το επίκεντρο των αγώνων λόγω της σπουδαίας στρατηγικής της σημασίας.
Ο Σουλτάνος θορυβήθηκε από την εξέγερση και έστειλε τον Μουσταφά Ναϊλή Πασά, με εντολή να την καταστείλει.
Οι Τούρκοι ζήτησαν από τον ηγούμενο Γαβριήλ Μαρινάκη να διώξει την Επαναστατική Επιτροπή από το μοναστήρι με την απειλή ότι θα το καταστρέψουν αλλά ο ηγούμενος αρνήθηκε.
Ο τουρκικός στρατός, αποτελούμενος από 15.000 τακτικό στρατό και υποστηριζόμενος από τριάντα κανόνια ξεκίνησε για το Αρκάδι . Ο Μουσταφά Ναϊλή Πασάς , ζήτησε από τον ηγούμενο Γαβριήλ να παραδοθεί. Η απάντηση ήταν αρνητική. Στο μοναστήρι υπήρχαν 964 ψυχές, 325 άνδρες και οι υπόλοιποι γυναικόπαιδα.
Η επίθεση ξεκίνησε στις 8 Νοεμβρίου.
Το μοναστήρι άντεξε τη πρώτη μέρα.
Τη δεύτερη όμως μέρα η εξωτερική γραμμή άμυνας διασπάται, σκοτώνεται ο Ηγούμενος Γαβριήλ και οι Τούρκοι μπαίνουν στον περίβολο της Μονής.
Εξαντλημένοι και με βέβαιη την αιχμαλωσία, ο Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης από το χωριό Άδελε του Ρεθύμνου κλείνεται μαζί με άλλους πολεμιστές και γυναικόπαιδα στην πυριτιδαποθήκη.
Στη μπαρουταποθήκη της μονής γράφτηκε η τελευταία πράξη του δράματος και μία ακόμα ένδοξη σελίδα της ελληνικής ιστορίας. Ο Γιαμπουδάκης , την ανατίναξε, σκορπίζοντας το θάνατο, όχι μόνο στους χριστιανούς, αλλά και στους εισβολείς. Ο κρότος λέγεται ότι ακούστηκε μέχρι το Ηράκλειο.
Αμέσως μετά, οι Οθωμανοί όρμησαν και κατάσφαξαν τους επαναστάτες , έκαψαν τον ναό και λεηλάτησαν τα ιερά κειμήλια.
Το ολοκαύτωμα στη Μονή Αρκαδίου προκάλεσε αίσθηση και ξεσήκωσε τα φιλελληνικά αισθήματα της Ευρώπης, αλλάζοντας τη νοοτροπία και την τακτική των ευρωπαϊκών δυνάμεων απέναντι στο Κρητικό ζήτημα.
Η UNESCO έχει χαρακτηρίσει το Αρκάδι Ευρωπαϊκό Μνημείο Ελευθερίας. -
- Οι ιστορίες , οι θρύλοι και οι αφηγήσεις του ολοκαυτώματος!
Οι μικρές ανθρώπινες ιστορίες, εγκιβωτισμένες στη «μεγάλη» και ανείπωτη Ιστορία, της επανάστασης όπου η μνήμη αλέθεται ανάμεσα στις μυλόπετρες του χρέους και του χρόνου.
Πηγή: arkadimonastery
Βίντεο - Ιστορίες του Δρόμου: Μονή Αρκαδίου
