Μια πολύ αναλυτική και εμπεριστατωμένη αίτηση με την υπογραφή συνεταιριστικών οργανώσεων της Κρήτης βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, αναφορικά με τη συντονισμένη προσπάθεια και διεκδίκηση να κατοχυρωθεί η ταυτότητα και η ποιότητα του κρητικού ελαιολάδου με Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ). Η “Νέα Κρήτη” δημοσιεύει σήμερα χαρακτηριστικά αποσπάσματα του κειμένου που εστάλη στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και το οποίο φέρει τις υπογραφές της Αγροτικής Εταιρικής Σύμπραξης Ένωσης Ηρακλείου Α.Ε., του Αγροτικού Συνεταιρισμού Μυλοποτάμου, του Αγροτικού Συνεταιρισμού Χανίων και του “Κρητικού Αγρού” -Αγροτική Εταιρική Σύμπραξη Ανώνυμη Εταιρεία.
Η αίτηση που ανακοινώθηκε από την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μεταξύ των άλλων, αναφέρει: «Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο “Κρήτη” παράγεται από καρπούς ελαιοδέντρων που καλλιεργούνται στην Κρήτη και ανήκουν τουλάχιστον κατά 90% στις ποικιλίες κορωνέικη ή τσουνάτη ή συνδυασμό των δύο, ενώ το 10% κατά μέγιστο μπορεί να προέρχεται από άλλες ποικιλίες, με κυρίαρχη αυτή της θρούμπας.
Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά
Η οργανοληπτική εξέταση δίνει τιμές φρουτώδεις τουλάχιστον ίσες με 2,5, ενώ οι τιμές του πικρού και του πικάντικου είναι τουλάχιστον ίσες με το 1,0. Η μέση τιμή ελαττώματος είναι μηδενική.
Χημικά χαρακτηριστικά
Τα κύρια χημικά χαρακτηριστικά του ελαιόλαδου “Κρήτη” είναι η οξύτητα, οι συντελεστές απόσβεσης και ο αριθμός υπεροξειδίων. Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο “Κρήτη” χαρακτηρίζεται από χαμηλή οξύτητα και γενικά χαμηλές τιμές των δεικτών που συνδέονται με την ποιότητα του ελαιόλαδου, δηλαδή των συντελεστών αποσβέσεως K270 και K232, την απόκλιση συντελεστή αποσβέσεως ΔΚ και τον αριθμό υπεροξειδίων. Μέχρι το τέλος του χρόνου ζωής του προϊόντος μεταβολή μπορεί να επέλθει μόνο στα χημικά χαρακτηριστικά, βάσει όσων ορίζονται στη σχετική νομοθεσία αναφορικά με το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο.
Απόδειξη προέλευσης
Τα αγροτεμάχια από τα οποία παράγεται το ελαιόλαδο αυτό βρίσκονται στην οριοθετημένη γεωγραφικά περιοχή και είναι καταχωρισμένα στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΟΣΔΕ). Όλα τα στάδια παραγωγής και μεταποίησης του ελαιόκαρπου, καθώς επίσης και η αποθήκευση και εμφιάλωση του προτεινόμενου προϊόντος γίνεται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής. Κατά την παραγωγή του ελαιόλαδου τα ελαιοτριβεία τηρούν και ενημερώνουν αρχεία για τις εισροές και εκροές. Στο αρχείο ζυγολογίων καταγράφονται τα στοιχεία του ελαιοκάρπου που εισάγεται στο ελαιουργείο, ενώ στο αρχείο εκροών τα στοιχεία του ελαιόλαδου που φεύγει από αυτό. Στο αρχείο ζυγολογίων καταγράφονται τα εξής στοιχεία:
* Αύξων αριθμός ζύγισης,
* Ονοματεπώνυμο παραγωγού.
* Κωδικός παραγωγού στο ελαιοτριβείο,
* Ημερομηνία και ώρα εισόδου του ελαιοκάρπου,
* Ποσότητα ελαιοκάρπου (σε Kg),
* Ποικιλία ελαιοκάρπου,
* Περιοχή προέλευσης ελαιοκάρπου,
* Ποσότητα ελαιολάδου (δεν ισχύει στην περίπτωση της κοινής άλεσης),
* Ημερομηνία άλεσης του ελαιοκάρπου στην περίπτωση που είναι διαφορετική από την ημερομηνία εισόδου,
* Ζυγολόγιο λαδιού στην περίπτωση της κοινής άλεσης, όπου καταγράφεται σε ημερήσια βάση η ποσότητα του παραγόμενου ελαιολάδου και
* Αριθμός παρτίδας ανά ημέρα επεξεργασίας.
Στο αρχείο εκροών του ελαιοτριβείου καταγράφονται ο αριθμός της δεξαμενής αποθήκευσης του ελαιόλαδου, τα στοιχεία της χημικής ανάλυσης, η ποσότητα του εξαγόμενου ελαιόλαδου (λίτρα), καθώς και το υπόλοιπο στη δεξαμενή, ο αποδέκτης (στοιχεία πελάτη ή συσκευαστηρίου) και ημερομηνία αγοράς. Η αποθήκευση γίνεται σε ανοξείδωτες δεξαμενές που είναι ανεξίτηλα αριθμημένες. Σε κάθε δεξαμενή που γεμίζει λαμβάνεται δείγμα και γίνεται χημική ανάλυση. Στο ελαιοτριβείο τηρείται αρχείο εργαστηριακών αναλύσεων με τα αντίγραφα ή πρωτότυπα των αναλύσεων.
Ποικιλιακή σύνθεση του κρητικού ελαιώνα
Η κορωνέικη και η τσουνάτη (μαστοειδής) είναι οι κατεξοχήν ποικιλίες ελαιοπαραγωγής που καλλιεργούνται στην Κρήτη. Η κορωνέικη είναι πολύ παραγωγική και ανθεκτική σε ξηροθερμικές συνθήκες. Καλλιεργείται σε υψόμετρο μέχρι 500 μέτρα. Η σχέση σάρκας προς πυρήνα του καρπού κυμαίνεται συνήθως μεταξύ 4:1 και 6:1, και η περιεκτικότητά του σε λάδι φτάνει μέχρι και 27%. Είναι πρώιμη ποικιλία καθώς ανθίζει από τα μέσα Απριλίου, ενώ η ωρίμανση του καρπού αρχίζει νωρίς τον Οκτώβριο και τελειώνει αργά τον Δεκέμβριο. Η τσουνάτη είναι ποικιλία ανθεκτική στο ψύχος, μέτριας παραγωγικότητας, που καλλιεργείται σε υψόμετρο μέχρι 1.000 μέτρα. Η σχέση σάρκας προς πυρήνα κυμαίνεται γύρω στο 6:1 και η περιεκτικότητα σε λάδι μπορεί να φτάσει σε μέση τιμή το 28%. Είναι όψιμη ποικιλία, ανθίζει κατά το τέλος Μαΐου και ωριμάζει τον καρπό Δεκέμβριο-Ιανουάριο.
Καλλιεργητικές φροντίδες
Η κατεργασία του εδάφους πραγματοποιείται κυρίως με μηχανικά μέσα, η χρήση των οποίων όμως απαγορεύεται σε εδάφη με κλίση μεγαλύτερη του 10% προς αποφυγή της διάβρωσης. Σε ό,τι αφορά τη φυτοπροστασία της ελιάς, για την παραγωγή του εξαιρετικού παρθένου ελαιόλαδου ΠΓΕ “Κρήτη” θα πρέπει η αντιμετώπιση του δάκου της ελιάς να γίνεται με δολωματικούς ψεκασμούς από εδάφους ή άλλα ήπια μέσα όταν αυτό απαιτείται.
Συγκομιδή
Η συγκομιδή του ελαιοκάρπου αρχίζει τον Οκτώβριο και ολοκληρώνεται στα τέλη Ιανουαρίου, συνήθως και ανάλογα με τις επικρατούσες κλιματολογικές συνθήκες στην περιοχή συγκομιδής. Το στάδιο συλλογής είναι κατά την περίοδο αλλαγής του χρώματος του φλοιού καρπού από πρασινοκίτρινο σε μελανοϊώδες. Η συγκομιδή του ελαιοκάρπου γίνεται πάνω από το δέντρο, με ραβδισμό ή άλλο τρόπο. Απαγορεύεται η χρήση ελαιοκάρπου που συγκομίζεται έπειτα από φυσική πτώση. Η μεταφορά του συγκομισμένου ελαιοκάρπου από τα αγροτεμάχια στα ελαιοτριβεία της οριοθετημένης περιοχής γίνεται υποχρεωτικά σε σακιά με αραιή ύφανση κατάλληλα για τρόφιμα, ή σε πλαστικούς κλωβούς κατάλληλους για ελαιόκαρπο, έτσι ώστε να διασφαλίζεται επαρκής αερισμός. Απαγορεύεται η χρήση πλαστικών σάκων ή η επαναχρησιμοποίηση σακιών από άλλες χρήσεις. Ο συγκομισμένος ελαιόκαρπος επιβάλλεται να παραμένει σε στεγασμένους και καλά αεριζόμενους χώρους μέχρι να εισαχθεί προς επεξεργασία. Το χρονικό διάστημα από τη συγκομιδή μέχρι την εισαγωγή προς επεξεργασία δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 48 ώρες.
Επεξεργασία του ελαιοκάρπου
Η επεξεργασία του ελαιοκάρπου γίνεται σε ελαιουργεία που πληρούν την κείμενη ενωσιακή και εθνική νομοθεσία, όπως κάθε φορά ισχύει, για τη διασφάλιση της άριστης ποιότητας του ελαιολάδου, και είναι εγγεγραμμένα στα ειδικά μητρώα. Κατά την παραλαβή του ελαιοκάρπου γίνεται ζύγιση και ακολουθεί αποφύλλωση με ρεύμα αέρα και πλύσιμο με πόσιμο νερό πριν την επεξεργασία, η οποία αρχίζει με θραύση στον σπαστήρα και συνεχίζεται με τη μάλαξη της παραγόμενης ελαιοζύμης και τον διαχωρισμό των συστατικών με πίεση ή σε φυγοκεντρικούς διαχωριστήρες (decanter) δύο ή τριών φάσεων. Ο χρόνος μάλαξης κυμαίνεται μεταξύ 30 και 45 λεπτών από τη στιγμή που ο μαλακτήρας γεμίσει με ζύμη, ενώ η θερμοκρασία της ελαιοζύμης διατηρείται αυστηρά σε θερμοκρασίες από 27οC έως 30οC. Κατά τη φυγοκέντρηση, η θερμοκρασία νερού που προστίθεται για τον διαχωρισμό του ελαιολάδου στα τριφασικά ελαιουργεία δεν ξεπερνά τους 27οC, ενώ οι διαχωριστήρες καθαρίζονται συχνά για την απομάκρυνση της υγρασίας και των ξένων υλών. Οι συνθήκες αυτές διασφαλίζουν την ελάχιστη δυνατή αρνητική επίδραση στα πτητικά συστατικά του ελαιόλαδου, τα οποία καθορίζουν το άρωμά του».
Ανοξείδωτες δεξαμενές - Πώς πρέπει να γίνεται η αποθήκευση
«Η αποθήκευση του ελαιολάδου γίνεται σε ανοξείδωτες δεξαμενές και σε χώρους με ελεγχόμενη θερμοκρασία, ώστε να μην υπερβαίνει ποτέ τους 23oC. Κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης, πραγματοποιείται απομάκρυνση των στερεών ουσιών και των φυτικών υγρών (μούργα) που έχουν καθιζήσει με μετάγγιση του ελαιόλαδου σε καθαρή δεξαμενή όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο.
Τα ελαιοτριβεία τηρούν αρχείο με τις ημερομηνίες έναρξης και λήξης πλήρωσης της κάθε δεξαμενής.
Η εμφιάλωση-συσκευασία του ελαιόλαδου γίνεται σε εμφιαλωτήρια-συσκευαστήρια που πληρούν την κείμενη ενωσιακή και εθνική νομοθεσία, όπως κάθε φορά ισχύει, για τη διασφάλιση της άριστης διατήρησης του ελαιόλαδου, και είναι εγγεγραμμένα στα ειδικά μητρώα. Για την εμφιάλωση-συσκευασία χρησιμοποιούνται κατάλληλες για ελαιόλαδο συσκευασίες, χωρητικότητας μέχρι 5 λίτρα.
Το κρητικό ελαιόλαδο είναι παγκοσμίως γνωστό και πολυβραβευμένο, ως αποτέλεσμα των ποιητικών χαρακτηριστικών του και του φρουτώδους αρώματός του».
