Σε απελπιστική κατάσταση βρίσκονται οι ναοί και οι ιερές μονές της Εκκλησίας της Κρήτης. Η απώλεια εσόδων ξεπερνάει το 50%, με αποτέλεσμα πολλοί ιερείς να μην μπορούν να καλύψουν τις λειτουργικές ανάγκες των μονών. Είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζει τις μονές και τους ναού τα τελευταία χρόνια. Η υγειονομική κρίση, όπως ξέσπασε τον Μάρτιο, και τα δραστικά μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση επιδείνωσαν την κατάσταση των ναών, που πλέον βρίσκονται στο χείλος της οικονομικής καταστροφής.
Συγκεκριμένα, ένας ιερός ναός έχει πολλά λειτουργικά έξοδα. Δεν είναι μόνο τα κεριά που χρησιμοποιούν οι πιστοί, αλλά οι λαϊκοί ή αλλιώς το προσωπικό που εργάζεται κάθε Κυριακή. Το συγκεκριμένο προσωπικό είναι οι ιεροψάλτες και οι νεωκόροι, οι οποίοι λαμβάνουν ένα μικρό εισόδημα από τη μονή. Την ίδια στιγμή, ο φωτισμός της εκκλησίας και τα υλικά που χρησιμοποιεί ο ιερέας στη Θεία Λειτουργία (π.χ. λιβάνι) πληρώνονται από το παγκάρι της εκκλησίας.
Η δεκαετής οικονομική κρίση περιόρισε τα έσοδα των ναών, με αποτέλεσμα οι ιερείς να προσαρμόσουν τις ανάγκες της εκκλησίας με τα υφιστάμενα οικονομικά δεδομένα. Η μείωση των συντάξεων επέφερε πλήγμα στην κατηγορία των συνταξιούχων, οι οποίοι, ως γνωστόν, αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό των τακτικά προσερχόμενων πιστών κάθε Κυριακή για να παρακολουθήσουν τη Θεία Λειτουργία. Παράλληλα, η μείωση των μισθών και η ανεργία περιόρισαν τις οικονομικές δυνατότητες των πιστών να προσφέρουν στην εκκλησία στον βαθμό που το έκαναν κατά το παρελθόν. Όλα αυτά με τη σειρά τους οδήγησαν στη μείωση των εσόδων στους ναούς, τη στιγμή μάλιστα που τα έξοδα συνεχώς αυξάνονταν.
Η υγειονομική κρίση επιδείνωσε, ωστόσο, το πρόβλημα της κάλυψης των αναγκών. Το κλείσιμο των εκκλησιών ήταν και ένα “χτύπημα” στα έσοδα της Εκκλησίας. Το αποτέλεσμα είναι ιερείς και εκκλησιαστικοί παράγοντες να εκφράζουν την αγωνία τους για τη νέα κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί. Αυτή η εικόνα πρέπει να συνδυαστεί με τον φόβο πολλών πιστών για τον κορωνοϊό.
Όπως υποστηρίζουν στην εφημερίδα “Νέα Κρήτη” φορείς της Εκκλησίας, η απώλεια εσόδων αγγίζει το 50%. Το παγκάρι είναι το κύριο έσοδο της Εκκλησίας και, δυστυχώς, πολλοί είναι οι ναοί που βρίσκονται σε οικονομική δυσπραγία.
«Σε απελπιστικά επίπεδα»
Ο πρωτοσύγκελος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης Μεθόδιος Βερνιδάκης μίλησε στην εφημερίδα “Νέα Κρήτη” περιγράφοντας τη ζοφερή κατάσταση όπως τη βιώνουν οι ιερείς.
«Τα έσοδα των ναών έχουν πέσει σε απελπιστικά επίπεδα. Οι εισπράξεις των παγκαριών έχουν πέσει κατακόρυφα. Ήδη τα τελευταία χρόνια η κατάσταση ήταν άσχημη. Αλλά το τελευταίο εξάμηνο μιλάμε για μια τραγική κατάσταση. Οι ναοί έμειναν κλειστοί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο κόσμος δε συρρέει στις εκκλησίες λόγω του φόβου της πανδημίας. Και οι εισπράξεις είναι σχεδόν μηδαμινές. Στην καλύτερη περίπτωση, ελάχιστες. Οι ιερείς κάνουν προσπάθεια ώστε οι ναοί να ανταπεξέλθουν στις λειτουργικές τους ανάγκες. Ο ναός έχει το προσωπικό, τους λογαριασμούς των ΔΕΚΟ, ασφαλιστικές εισφορές και φορολογία. Πολλές είναι οι περιπτώσεις των ναών που δεν μπορούν να καλύψουν τις λειτουργικές τους ανάγκες», αναφέρει ο πατήρ Μεθόδιος, ενώ συνεχίζει: «Η απώλεια εσόδων από τα παγκάρια ξεπερνάει το 50%. Το είδαμε και φέτος. Τα μεγάλα πανηγύρια του Αυγούστου πραγματοποιήθηκαν στη βάση των κριτηρίων που είχαν θεσπίσει οι λοιμωξιολόγοι. Οι απώλειες είναι μεγάλες και τα παγκάρια υπάρχουν ώστε να καλυφθούν οι πάγιες και λειτουργικές ανάγκες. Η απώλεια είναι μεγάλη».
“Μαραθώνιος” για να κρατηθούν
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Ένωσης Συνδέσμων Κληρικών της Εκκλησίας της Κρήτης, π. Ζαχαρίας Αδαμάκης, υποστήριξε πως το πρόβλημα της κάλυψης των ναών είναι έντονο. Όπως τονίζει, είναι μια τραγική διαπίστωση που αφορά τους ιερείς της Κρήτης, οι οποίοι κάνουν “μαραθώνιο” ώστε να κρατήσουν τους ναούς.
«Πράγματι, υπάρχει ένα θέμα κάλυψης των εξόδων των ναών. Πολλοί ιερείς ανά την Κρήτη μού το επιβεβαιώνουν. Δυσκολευόμαστε πάρα πολύ να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας. Ο ναός έχει πάγια έξοδα. Υπάρχουν έξοδα φωτισμού, όπως επίσης και προσωπικό που εργάζεται εντός των πυλών της εκκλησίας. Επίσης, η απώλεια εσόδων είναι εμφανής και στο φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας. Υπάρχουν σοβαρά θέματα. Δεν υπάρχουν χρήματα στο παγκάρι», ανέφερε χαρακτηριστικά ο πατήρ Ζαχαρίας.
Όσον αφορά τη ζημία με τα προηγούμενα χρόνια, ο πατήρ Ζαχαρίας μας είπε: «Σε σχέση με πέρυσι, η ζημία είναι μεγάλη. Υπάρχει απώλεια εσόδων για τις εκκλησίες, που αγγίζει και το 50% σε σχέση με πέρυσι. Εμείς δεν έχουμε απαίτηση από τον κόσμο να βάζει χρήματα, αλλά εμείς ως ιερείς δυσκολευόμαστε να ασκήσουμε το φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας και τα λειτουργικά μας έξοδα. Ο κόσμος έρχεται ωστόσο στην εκκλησία. Και η συντριπτική πλειοψηφία των κληρικών της Κρήτης τηρεί όσα λένε οι επιστήμονες. Εμείς προτρέπουμε τους πιστούς να χρησιμοποιούν αντισηπτικά».
«Η Εκκλησία της Κρήτης δε διαθέτει αξιοποιήσιμη περιουσία»
Ένας εύλογος προβληματισμός ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα είναι η αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας. Όπως αναφέρουν οι ιερείς, η περιουσία της Εκκλησίας της Κρήτης είναι κατά βάση βοσκοτόπια και αμπέλια, πράγμα που είναι αδύνατον να καλύψει το μεγάλο πρόβλημα της κάλυψης των λειτουργικών αναγκών των ναών.
«Η Εκκλησία της Κρήτης δε διαθέτει αξιοποιήσιμη περιουσία. Το έχω υποστηρίξει και παλαιότερα. Τα “φιλέτα” της Εκκλησίας της Κρήτης έχουν δοθεί σε ανθρώπους που βρίσκονταν σε ανάγκη, όπως στους πρόσφυγες το 1922. Η περιουσία της Εκκλησίας της Κρήτης αυτή τη στιγμή φτάνει να πληρώσει τους κληρικούς και τους λαϊκούς που εργάζονται σε ενορίες μόνο για δύο μήνες. Η περιουσία της Εκκλησίας της Κρήτης δεν έχει αξία και στις περισσότερες φορές μιλάμε για ελάχιστα αμπέλια και ελιές. Το 96% της εκκλησιαστικής περιουσίας έχει δοθεί στο Ελληνικό Κράτος», ανέφερε ο πατήρ Ζαχαρίας Αδαμάκης.
Από την πλευρά του, ο πατήρ Μεθόδιος Βερνιδάκης είπε: «Εάν η περιουσία μένει αναξιοποίητη, τότε ναι. Από εκεί και πέρα, είναι ένας μεγάλος μύθος ότι οι εκκλησίες και οι μονές έχουν μεγάλες περιουσίες. Τις περισσότερες φορές μιλάμε για βοσκοτόπια».
