Μπορεί στον νομό Ηρακλείου τα ελαιόδεντρα που δηλώνονται στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Επιδοτήσεων σήμερα να ανέρχονται περίπου στα 18 εκατομμύρια, ωστόσο από το Ελαιοκομικό Μητρώο του 1998 και μετά - χωρίς καμία επικαιροποίηση μέχρι σήμερα - εκτιμάται ότι έχουν φυτευτεί, χωρίς ποτέ να δηλωθούν, χιλιάδες άλλα ελαιόδεντρα.
Όμως, οι διεκδικήσεις κονδυλίων για την εκτέλεση του προγράμματος καταπολέμησης του δάκου γίνονται πάντα στη βάση αυτών των δεδομένων και θεωρείται σίγουρο ότι, αν είχαν δηλωθεί κανονικά όλα τα ελαιόδεντρα από το 1998 μέχρι σήμερα, τα κονδύλια που θα διεκδικούσε το νησί μας και κατά συνέπεια τα φυτοφάρμακα και οι δολωματικοί ψεκασμοί που θα χρησιμοποιούνταν κατά του δάκου θα έφταναν σε πολύ μεγαλύτερα επίπεδα!
Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δώσει στη δημοσιότητα στοιχεία πενταετούς έρευνας, που δείχνουν ότι η έκταση που καλλιεργούταν με ελαιόδεντρα στα εδάφη της, μέχρι το 2018, έφτανε περίπου τα 46 εκατομμύρια στρέμματα.
Οκτώ κράτη-μέλη της Ε.Ε. είχαν ελιές που ξεπερνούσαν το όριο των 10.000 στρεμμάτων.
Η Ισπανία (55%) και η Ιταλία (23%) αντιπροσώπευαν πάνω από τα τρία τέταρτα της συνολικής έκτασης της Ε.Ε. με ελαιόδεντρα, ενώ ακολουθούσε η Ελλάδα (15%) και η Πορτογαλία (7%). Τα τέσσερα άλλα κράτη-μέλη παραγωγής ελαιοκάρπου που καλύπτονταν από την έρευνα (Γαλλία, Κροατία, Κύπρος και Σλοβενία) αντιπροσώπευαν μαζί το 1% της συνολικής έκτασης της ελιάς της Ε.Ε.
Το σύνολο του ελληνικού ελαιώνα με βάση εκείνα τα στοιχεία είχε εκτιμηθεί ότι ξεπερνούσε τα 132.000.000 ελαιόδεντρα με μέσο όρο παραγωγής, τα προηγούμενα χρόνια, μεταξύ των 250.000 και 300.000 τόνων ελαιολάδου.
Με βάση τα ίδια στοιχεία, «οι ελαιώνες στην Ελλάδα καλύπτουν το 60% του καλλιεργούμενου εδάφους. Ο μεγαλύτερος αριθμός ελαιόδεντρων, σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ., βρίσκεται στη Μεσσηνία (13,5 εκατομμύρια), στον νομό Ηρακλείου (13,3 εκατομμύρια) και στη Λακωνία (10,9 εκατομμύρια). Στους νομούς Λέσβου, Χανίων, Ηλείας, Φθιώτιδας, Εύβοιας, Μαγνησίας, Αιτωλοακαρνανίας, Κέρκυρας κι Αχαΐας ο συνολικός αριθμός των ελαιοδέντρων είναι 46,4 εκατομμύρια».
Στην Περιφέρεια Κρήτης
Με τον δάκο ασχολήθηκε χθες η Επιστημονική Επιτροπή για θέματα φυτοπροστασίας της Περιφέρειας Κρήτης, σε σύσκεψη που συγκάλεσε ο αρμόδιος αντιπεριφερειάρχης Μανόλης Χνάρης.
Θεωρείται σίγουρο ότι, αν είχαν δηλωθεί κανονικά όλα τα ελαιόδεντρα από το 1998 μέχρι σήμερα, τα κονδύλια που θα διεκδικούσε το νησί μας και κατά συνέπεια τα φυτοφάρμακα και οι δολωματικοί ψεκασμοί που θα χρησιμοποιούνταν κατά του δάκου θα έφταναν σε πολύ μεγαλύτερα επίπεδα
Η Επιστημονική Επιτροπή συνεδρίασε και ανέλυσε την υφιστάμενη κατάσταση στην αντιμετώπιση του δάκου και των μυκητολογικών προσβολών του ελαιόκαρπου. Συγκεκριμένα:
Κατά περιοχές, κυρίως στη βόρεια ζώνη της Κρήτης και κεντρικά στον ν. Ηρακλείου, παρατηρούνται αυξημένα επίπεδα δακοπληθυσμού. Η έξαρση των πληθυσμών, παρά την πολύ καλή εφαρμογή του εθνικού προγράμματος δακοκτονίας, οφείλεται στους μεγάλους πληθυσμούς δάκου της περυσινής περιόδου (αρχικούς για τη φετινή χρονιά) και στις εξαιρετικά ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες της φετινής περιόδου (ήπιες θερμοκρασίες, πολύ υψηλή υγρασία).
Η Επιτροπή κρίνει ότι το εθνικό πρόγραμμα δακοκτονίας θα πρέπει να είναι η βάση της αντιμετώπισης του δάκου. Σε συγκεκριμένες περιοχές μόνο, με βάση τα στοιχεία της ελαιοπροσβολής και σε στενή συνεννόηση με τους τοπικούς γεωπόνους, θα μπορούσαν να συμπληρωθεί το πρόγραμμα από δράσεις των ελαιοπαραγωγών, όπως η χρήση παγίδων. Σε εξαιρετικές μόνο περιπτώσεις πολύ υψηλής δακοπροσβολής μπορεί να εξεταστεί η διενέργεια θεραπευτικών ψεκασμών κάλυψης, οι οποίοι πάντως μακροπρόθεσμα έχουν αρνητικές συνέπειες στη διατήρηση της ισορροπίας του οικοσυστήματος και στο φυσικό έλεγχο των πληθυσμών του δάκου.
Η εικόνα των μυκητολογικών προσβολών δεν είναι προς το παρόν ξεκάθαρη. Η ομάδα των φυτοπαθολόγων θα αναλύσει άμεσα ένα αντιπροσωπευτικό αριθμό δειγμάτων από διάφορες περιοχές της Κρήτης, τα οποία θα συλλεχθούν από τις ΔΑΟΚ. Βάσει των αποτελεσμάτων που θα προκύψουν από τις εργαστηριακές αναλύσεις θα ανακοινωθούν οδηγίες αντιμετώπισης, εφόσον διαπιστωθούν σημαντικές μυκητολογικές προσβολές, στις επιμέρους ελαιοκομικές περιοχές των Π.Ε. Κρήτης.
Η Επιτροπή συζήτησε τις δυνατότητες πρώιμης ελαιοσυλλογής, ως μέσο αντιμετώπισης της μείωσης της ποιότητας και της ποσότητας της ελαιοπαραγωγής, εξαιτίας των εχθρών του ελαιοκάρπου. Θα εξεταστεί η πορεία εξέλιξης της ελαιοποίησης στον καρπό και σε συνάρτηση της εξέλιξης των προσβολών θα δοθούν συμβουλευτικές συστάσεις για τη δυνατότητα εφαρμογής του μέτρου.
Τέλος, συζητήθηκε το μέλλον της φυτοπροστασίας στην ελιά. Με την επικείμενη σημαντική μείωση των νευροτοξικών εντομοκτόνων στην Ελλάδα (και την Ε.Ε.) στα αμέσως επόμενα χρόνια θα πρέπει να αναπτυχθούν ή προσαρμοστούν καινοτόμες εναλλακτικές λύσεις για την αντιμετώπιση του δάκου, κάποιες από τις οποίες έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία σε γειτονικές χώρες.
«Να βρούμε τις πραγματικές αιτίες»
Ο ειδικός σύμβουλος του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Μάκη Βορίδη και πρώην πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου Ανδρέας Στρατάκης εκφράζει στη “Νέα Κρήτη” την άποψη ότι, ακόμα και με βάση τα περίπου 18 εκατομμύρια ελαιόδεντρα στον νομό Ηρακλείου, επειδή οι ψεκασμοί είναι δολωματικοί, δε χρειάζεται να ψεκάζονται ούτε πάνω από τα μισά.
«Δε γνωρίζω πόσα ελαιόδεντρα έχουν δηλωθεί στο Ελαικομικό Μητρώο του 1998, αλλά γνωρίζω ότι στο ΟΣΔΕ από την Κρήτη δηλώνονται 18 εκατομμύρια ελαιόδεντρα. Μάλιστα, όταν ψεκάζουν τα συνεργεία μία ελιά παρά μία ελιά, μην ψάχνουμε να βρούμε δικαιολογίες. Γιατί στην πραγματικότητα τα ελαιόδεντρα που πρέπει να ψεκάζονται με αυτόν τον τρόπο στο Ηράκλειο, σύμφωνα με τα στοιχεία ΟΣΔΕ, δεν ξεπερνούν τα 9 εκατομμύρια», υποστηρίζει προς την εφημερίδα μας ο Ανδρέας Στρατάκης.
«Ο κάθε εργολάβος πάει και παίρνει μια εργολαβία, η οποία λέει “τόσα ελαιόδεντρα, τόσα χρήματα”. Εάν δεν τον συμφέρει τον εργολάβο, δεν την παίρνει. Μην ψάχνουμε πάλι να βρούμε αιτίες. Εγώ δε γνωρίζω πού οφείλεται και πού δεν οφείλεται η αποτυχία της δακοκτονίας. Εγώ γνωρίζω ότι κάθε χρόνο έχουμε ένα έργο το οποίο επαναλαμβάνεται. Αυτό το ζήτημα δεν είναι μιας χρονιάς. Κάθε χρόνο έχουμε τα ίδια και τα ίδια. Και σε τελική ανάλυση, ποιος πληρώνει τη νύφη; Ο ελαιοπαραγωγός. Εγώ δεν είδα μέχρι σήμερα κανέναν που να του καταλογίσουν ευθύνες. Τίποτα. Όλοι είναι “καλοί”. Οι παγιδοθέτες είναι “καλοί”. Οι εργολάβοι είναι “καλοί”. Οι ψεκαστές είναι “καλοί”. Και “από τη μαμή μέχρι τη λουχούνα”, που λέει η παροιμία, “εχάσαμε το μωρό”»...
«Αν δεν υπάρχει φιλότιμο»
«Το έχω πει πολλές φορές και έχω παρεξηγηθεί γι’ αυτό. Εάν το έργο δεν εκτελεστεί με φιλότιμο και αν αυτός που λέγεται ελαιοπαραγωγός δεν ενδιαφερθεί για τα ελαιόδεντρά του, τι μιλάμε και κάνουμε;», διερωτάται ο Ανδρέας Στρατάκης.
Για την Κρήτη και για τη φετινή χρονιά ο ίδιος λέει: «Η παραγωγή του νησιού είναι πάρα πολύ μικρή. Και αυτή είναι κατά τόπους. Και βέβαια σε μια μικρή παραγωγή είναι πιο δύσκολο το έργο της δακοκτονίας»...
Καταλήγοντας, λέει πως θα πρέπει να δούμε πάρα πολύ σοβαρά αν και κατά πόσο μπορούμε να αλλάξουμε το σύστημα της δακοκτονίας. Επίσης, κάνει και την εκτίμηση, ότι ο δάκος “φούντωσε” κατά περιοχές, γιατί ενώ έγινε κανονικά και μαζικά ο πρώτος δολωματικός, μόλις οι εργολάβοι είδαν την έλλειψη παραγωγής, δεν προχώρησαν σε όλες τις περιοχές στον δεύτερο και στους επόμενους ψεκασμούς, αφού περιορίστηκαν εκεί που υπάρχει ελαιοπαραγωγή. Έτσι, ο δάκος βρήκε χώρο για να... δράσει.
Στο μεταξύ, χθες έφτασε στην εφημερίδα μας η πληροφορία ότι Συνεταιρισμός του νομού Ηρακλείου (και μπορεί να υπάρχουν και άλλοι) κατέθεσε μήνυση για κακή δακοκτονία σε βάρος του εργολάβου και κατά παντός υπευθύνου!
