Σας λέει κάτι το όνομα Πλυτό; Αν όχι, μάλλον θα έπρεπε, καθώς είναι μια από τις πολλές ποικιλίες των κρητικών κρασιών που είχαν χαθεί για χρόνια από τον αμπελοοινικό “χάρτη” του νησιού και όχι απλά επανανακαλύφθηκε τα τελευταία χρόνια, αλλά καλπάζει με αλματώδεις ρυθμούς να κατακτήσει την εγχώρια και διεθνή αγορά.
Το Θραψαθάρι σάς θυμίζει κάτι; Ή μήπως το Μοσχάτο Σπίνας, το γνήσιο κρητικό, που χαρακτηρίζεται ως «βασιλιάς των αρωματικών»; Ή η πανάρχαια Μαλβαζία χάρη στην οποία, σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς, πήρε το όνομά του το Μαλεβίζι; Ή μήπως το Βιδιανό, που αποτελεί πια από τα πιο περιζήτητα κρασιά του νησιού μας;
Κρασιά σαν αυτά όχι απλά έχουν σηματοδοτήσει το παρελθόν της Κρήτης, αλλά έχουν ήδη ανοίξει τον πολλά υποσχόμενο δρόμο για το μέλλον, κατακτώντας ουρανίσκους και αγορές με τις μοναδικότητές τους, που έχουν μαγέψει τους σομελιέ και τους καταναλωτές.
Πολλά κρασιά προερχόμενα από ποικιλίες που ξεχάστηκαν κατάφεραν να επιβιώσουν σε κουρμούλες σε εγκαταλελειμμένους αμπελώνες και χάρη σε ορισμένους οραματιστές αμπελοκαλλιεργητές όχι απλά “αναστήθηκαν”, αλλά κατέκτησαν και κατακτούν ένα σημαντικό μερίδιο της παραγωγής.
«Είναι ο καρπός μιας μεγάλης προσπάθειας, που συνεχίζεται», μας εξήγησε ο πρόεδρος της Οργάνωσης Αμπελουργών και Ελαιοπαραγωγών Κρήτης κ. Πρίαμος Ιερωνυμάκης. Οι περισσότερες από αυτές τις ποικιλίες, όπως το Πλυτό, διασώθηκαν κυρίως στην ανατολική Κρήτη από ξεχασμένα σε χωράφια κλήματα, τα οποία αναπαράγονταν μόνα τους, σε εγκαταλελειμμένους ενδεχομένως και από αιώνες αμπελώνες, ακόμα και σε γκρεμούς, και εντοπίστηκαν από ανθρώπους που αναζητούσαν ντόπια οινοστάφυλα.
Όπως μας εξήγησε ο κ. Πρίαμος Ιερωνυμάκης, τα τελευταία 15 χρόνια καταβάλλεται μια μεγάλη προσπάθεια αναβίωσης αυτών των ποικιλιών και ανάδειξής τους, με τα μικρά οινοποιεία να έχουν σημαντικό ρόλο, καταδεικνύοντας και μια ακόμα σημαντική παράμετρο, ότι στην Κρήτη υπάρχει ενότητα μεταξύ των παραγωγών, που δεν παρατηρείται στην υπόλοιπη Ελλάδα σε αυτόν τον βαθμό και αλληλεγγύη, που είναι σημαντική για την καθιέρωση και αυτών των ποικιλιών.
Το εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι ότι θεωρείται πολύ πιθανό να υπάρχουν και άλλες γηγενείς ποικιλίες, που ακόμη δεν έχουν ανακαλυφθεί και ταυτοποιηθεί, ενώ δεν έχει γίνει μέχρι στιγμής κάποια συστηματική προσπάθεια σε επίπεδο βιβλιογραφίας ή γενετικής έρευνας.
Σύμφωνα με τον κ. Ιερωνυμάκη, είναι πολύ σημαντικό να έχεις την ταυτότητά σου και στο κρασί, με την προσπάθεια να συνεχίζεται συστηματικά, έχοντας ήδη αποδώσει καρπούς.
«Είναι ένα κεφάλαιο για την Κρήτη», τονίζει χαρακτηριστικά γι’ αυτή την προσπάθεια διάσωσης παλιών ποικιλιών του νησιού. Ο ίδιος αναφέρθηκε και στην προσπάθεια που καταβάλλεται ώστε να κατοχυρωθούν και να προστατευτούν κάποιες ποικιλίες, όπως για παράδειγμα ο λεγόμενος “Ταχτάς”, που κάποτε διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο στην παραγωγή του νησιού μας, τόσο για κρασί όσο και για σταφίδα, αλλά και επιτραπέζιο και ρετσίνα, με μεγάλες ποσότητες να εξάγονται ως την Αίγυπτο. Αναφέρεται από τα βάθη των αιώνων και αυτή τη στιγμή καταβάλλεται μια μεγάλη προσπάθεια να κατοχυρωθεί και να διασωθεί, καθώς υπάρχει σε μερικά μόνο κλήματα.
Ως τα πρότινος, το βασικό πρόβλημα, σύμφωνα με τον γνωστό παραγωγό, ήταν ότι, μετά την υποχώρηση της σταφίδας, η Κρήτη άρχισε να βγάζει μαζικά κρασί καθώς τα σταφύλια διοχετεύονταν για οινοποίηση. Έτσι, για τουλάχιστον τέσσερις δεκαετίες, λόγω αυτής της κακής πολιτικής, το κρασί έβγαινε σε μεγάλες ποσότητες, αλλά χωρίς να έχει κατοχυρώσει ένα “brand name”, όπως για παράδειγμα η Σαντορίνη, και χωρίς ποιοτικά χαρακτηριστικά. Αυτό έχει αρχίσει να αλλάζει χάρη και στην προσπάθεια διάσωσης και ανάδειξης παλιών και ξεχασμένων ποικιλιών τα τελευταία 15 χρόνια, εξαιτίας της προνοητικότητας ανθρώπων που κατάφεραν να διασώσουν κλήματα που βρέθηκαν σε ελάχιστα στρέμματα ή σε εγκαταλελειμμένους αμπελώνες ή ακόμα και σε γκρεμούς κυρίως σε ορεινά χωριά της ανατολικής Κρήτης, ξεχασμένα εκεί για δεκάδες αν όχι εκατοντάδες χρόνια.
Ποικιλίες με ιδιαίτερη δυναμική, που μπορούν να σαγηνεύσουν τους ουρανίσκους είτε μόνα τους είτε σε συνδυασμό με άλλες ποικιλίες. Για παράδειγμα το Πλυτό, που αποτελεί έναν εξαιρετικό συνδυασμό με το Βιδιανό ή το Μοσχάτο Σπίνας, το αρωματικό της Κρήτης που “παντρεύεται” με άλλες ποικιλίες, όπως μας ανέφερε ο κ. Ιερωνυμάκης.
Ενδιαφέρον επίσης για τα άλματα που γίνονται στο τοπικό κρασί έχει και η δυνατότητά τους να “παντρεύονται” ντόπιες με ξενικές ποικιλίες. Όμως το σημαντικό είναι πάνω απ’ όλα «να έχεις τη δική σου ταυτότητα». Στα πλαίσια αυτά, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η παρατήρηση του κ. Ιερωνυμάκη, ότι το διάσημο Καμπερνέ Σοβινιόν, το οποίο ήδη καλλιεργείται σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, λέγεται ότι υπήρχε και στην Κρήτη και ονομαζόταν μάλιστα “κακοτρυγητής”, καθώς μπορεί να παράξει σταφύλια σε πολύ μικρά τσαμπάκια.
ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΠΛΥΤΟ
Λησμονήθηκε, αλλά άντεξε και επέστρεψε θριαμβικά
Από τις πιο ιδιαίτερες ποικιλίες που επανέκαμψαν είναι το Πλυτό, το οποίο έχει ιδιαίτερη θέση πλέον στην παραγωγή της ανατολικής Κρήτης τόσο στο Λασίθι, ιδίως την περιοχή της Σητείας, όσο και στον νομό Ηρακλείου, όπου όλο και περισσότεροι αμπελουργοί το επιλέγουν για τις ιδιαιτερότητές του. Με την ονομασία «πλωτό» καλλιεργείται τα τελευταία χρόνια παράλληλα στα Κύθηρα.
Το κρασί που παράγει αυτή η ποικιλία έχει μέτρια ισορροπημένη δροσιστική οξύτητα και λεπτά φρουτώδη αρώματα, με κυρίαρχη την αίσθηση του λεμονιού. Αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τού έχουν προσδώσει μια ιδιαίτερη θέση τόσο σαν ελαφρύ, ξεχωριστό μονοποικιλιακό κρασί, όσο κυρίως σε ανάμειξη με πιο πλούσιες ποικιλίες, όπως το Βιδιανό, προκειμένου να δώσουν “νεύρο” στο τελικό προϊόν. Δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι θα μπορούσε να κατακτήσει ακόμα πιο σημαντική αν όχι κυρίαρχη θέση στην τοπική παραγωγή, σαγηνεύοντας τους ουρανίσκους με την ξεχωριστή του γεύση.
Μια μικρή διαδικτυακή έρευνα μάς διαφώτισε ότι το Πλυτό λατρεύει το νερό, είναι... υπομονετικό καθώς το σταφύλι πρέπει να μείνει ως το τέλος της περιόδου συγκομιδής πάνω στο κλήμα, τουλάχιστον ως το πρώτο 10ήμερο του Σεπτέμβρη, για να δώσει τον καλύτερο... εαυτό του και απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα καθώς είναι πολύ ευαίσθητο στις ασθένειες του αμπελιού.
Η βλάστηση ξεκινά στα μέσα του Μάρτη και η ωρίμανσή του το δεύτερο δεκαήμερο του Ιουλίου, ανάλογα φυσικά με το υψόμετρο των αμπελώνων. Το Πλυτό είναι ιδανικό για να συνοδεύσει ψητά ψάρια και γενικά θαλασσινά αλλά και τυριά, ενώ το ιδανικό σερβίρισμά του είναι στους 10-12οC.
