Ξεκάθαρο όχι και χωρίς αστερίσκους, στο ενδεχόμενο να πληρώνουν οι Κρητικοί διόδια στο νέο Βόρειο Οδικό Άξονας Κρήτης όποτε και αν αυτός κατασκευαστεί, είπε κατά τη διάρκεια του Περιφερειακού Συμβουλίου ο Σταύρος Αρναουτάκης μετά από παρέμβαση της Λαϊκής Συσπείρωσης η οποία κάλεσε τον Περιφερειάρχη να πάρει ξεκάθαρη θέση μετά και τις τελευταίες αναφορές του πρωθυπουργού περί διευκολύνσεων στους κρητικούς χωρίς ωστόσο να μπει σε λεπτομέρειες.
«Η θέση η δική μας είναι ότι οι Κρητικοί δεν πρέπει να πληρώνουν διόδια. Ο κ. πρωθυπουργός είπε ότι θα υπάρχει μια ειδική μεταχείριση για τους μόνιμους κατοίκους. Κι εμείς πρέπει να πιέσουμε να μην μπουν διόδια. Ειπώθηκε ότι οι τρεις πηγές χρηματοδοτήσεων για το έργο του ΒΟΑΚ θα είναι τα κέρδη από τα ομόλογα, το ΕΣΠΑ και τα διόδια των Αθηνών.
Υπάρχουν πράγματα που δεν έχουν αποσαφηνιστεί. Πρέπει να δούμε, να μάθουμε τις λεπτομέρειες, π.χ. σε σχέση με την αναφορά που έκανε ο πρωθυπουργός, ότι οι κάτοικοι της Κρήτης θα έχουν “ειδική μεταχείριση”» ανέφερε, απαντώντας στον επικεφαλής της “Λαϊκής Συσπείρωσης”, ο περιφερειάρχης.
«Η κοινή γνώμη και ο λαός της Κρήτης δεν έχουν πειστεί από αυτή την “πλύση εγκεφάλου”. Ο κόσμος δεν μπορεί να πληρώσει άλλα χαράτσια. Εμείς λέμε ξεκάθαρα “όχι” σε έναν ΒΟΑΚ με διόδια και είμαστε υπέρ της κρατικής χρηματοδότησης για τον ΒΟΑΚ», τόνισε, μεταξύ άλλων, από την πλευρά του ο επικεφαλής της παράταξης «Λαϊκή Συσπείρωση» και βουλευτής Ηρακλείου του ΚΚΕ, κ. Μανόλης Συντυχάκης.
Μετά την έναρξη των εργασιών στο αεροδρόμιο στο Καστέλι ο σχεδιασμός για τον αιματοβαμμένο ΒΟΑΚ και τον εκσυγχρονισμό του βρίσκεται στο προσκήνιο με τους αυτοδιοικητικούς να ζητούν απαντήσεις σε μία σειρά θεμάτων που αφορούν εκτός από τα διόδια, τις μελέτες αλλά και το εύρος της παρέμβασης.
Αν δηλαδή συμπεριληφθεί στο project και το τμήμα Άγιος Νικόλαος-Σητεία.
Χαρακτηριστικά, ο Κ. Σταύρος Αρναουτάκης στάθηκε στην ανάγκη να ολοκληρωθούν οι μελέτες στην Ανατολική Κρήτη ενώ έφερε και ως παράδειγμα την περιοχή του Καβουσίου, μία περιοχή δηλαδή που ο σχεδιασμός είναι έτοιμος. Οι τοποθετήσεις ωστόσο είχαν ως επίκεντρο έναν ΒΟΑΚ από την Κίσσαμο μέχρι και την Σητεία.
Την ίδια ώρα το ΤΕΕ ΤΑΚ έστειλε στο υπουργείο Υποδομών επιστολή μέσω της οποίας τονίζεται ότι ο ΒΟΑΚ πρέπει να προχωρήσει το ταχύτερο δυνατόν μέσα από ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα και αντίστοιχες χρηματοδοτήσεις. Συγκεκριμένα οι μηχανικοί ζητούν:
«Άμεση και ικανοποιητική χρηματοδότηση για την προώθηση και πλήρη ολοκλήρωση των υπολειπομένων σταδίων των εκπονούμενων μελετών στην Ανατολική Κρήτη στο ρεαλιστικό χρονικό πλαίσιο 10 – 15 μηνών, δεδομένου ότι ο ΒΟΑΚ αποτελεί πρώτη προτεραιότητα.
Χρηματοδότηση από τα χρηματοοικονομικά εργαλεία των SMPs και ANFAs εφόσον εγκριθούν τελικά από το Eurogroup του Ιουνίου, για την κατασκευή όλων των έργων – οδικών τμημάτων για τα οποία θα έχουν σύντομα εκπονηθεί πλήρεις και ώριμες μελέτες. Αν παρ’ ελπίδα και για οποιοδήποτε λόγο δεν επιτευχθεί, να εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση από άλλους πόρους».
Αναλυτικά η πρόταση του ΤΕΕ/ΤΑΚ για τον ΒΟΑΚ προς το υπουργείο Υποδομών
Τις θέσεις και τις προτάσεις της ως προς τον τρόπο χρηματοδότησης και υλοποίησης των έργων ανακατασκευής τμημάτων του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης κατέθεσε στο υπουργείο Υποδομών-Μεταφορών η Διοικούσα Επιτροπή του Παραρτήματος Ανατολικής Κρήτης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.
Στη σχετική επιστολή της προς το υπουργείο, η Δ.Ε. του ΤΕΕ/ΤΑΚ προτάσσει την πιο άμεση υλοποίηση ώριμων τμημάτων του ΒΟΑΚ στον νομό Λασιθίου, όπως και το τμήμα “Πάνορμο-Εξάντης” του νομού Ρεθύμνου, επισημαίνοντας από την πλευρά της πως αυτό δεν παρεμποδίζει την υλοποίηση του συνολικού σχεδιασμού για το έργο ανακατασκευής του ΒΟΑΚ.
«Η θέση μας εστιάζεται στην ένταξη και κατασκευή όσο περισσότερων μεγάλων (και μικρών) έργων ως δημόσια έργα, αλλά γνωρίζουμε καλά ότι στο σημερινό οικονομικό γίγνεσθαι θα πρέπει να αναζητηθούν και εναλλακτικοί τρόποι χρηματοδότησης. Το ΕΣΠΑ 2014-2020 μπορεί να είναι ένα καλό χρηματοδοτικό εργαλείο, αλλά δυστυχώς δεν αντιστοιχεί στο οικονομικό άπειρο και το χειρότερο είναι ότι, δυστυχώς, έχει κατανεμηθεί ήδη σε συγκεκριμένους άξονες προτεραιότητας και εξειδικευμένες δράσεις.
Δυνατότητα χρηματοδότησης μεγάλων έργων όπως του ΒΟΑΚ φαίνεται να προκύπτει από τα SMPs και ANFAs, αλλά και από την ενδεχόμενη διαχείριση-επέκταση άλλων συμβάσεων παραχώρησης που έχουν υψηλές αποδόσεις. Η πιθανότητα αυτή έχει ήδη αναφερθεί από τον πρωθυπουργό, κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού στη Βουλή, και αποτελεί μια ιστορική ευκαιρία χρηματοδότησης έργων δημοσίου ενδιαφέροντος με μη αναμενόμενους πόρους. Από τα SMPs και ANFAs εκτιμάται επιστροφή στην Ελλάδα των κερδών που κατέγραψαν η ΕΚΤ και κεντρικές τράπεζες κρατών-μελών της ζώνης του ευρώ, διακρατώντας ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου που αγοράστηκαν σε πολύ χαμηλές τιμές και εξαιρέθηκαν από το PSI. Αναμένεται ως το 2023 να προέλθει το ποσό των 4,2 δισ. ευρώ περίπου από την πηγή αυτή, υπό τον όρο πάντα της τελικής έγκρισης από το Eurogroup του Ιουνίου 2020.
Την προηγούμενη εβδομάδα, ο επίτροπος Οικονομίας της Κομισιόν κ. Τζεντιλόνι προεξόφλησε ότι η έγκριση της Κομισιόν θα δοθεί τον Ιούνιο, με σκοπό το ποσό αυτό να χρησιμοποιηθεί σε επενδύσεις δημόσιες ή ιδιωτικές. Όμως οι Θεσμοί θέτουν προϋπόθεση για την έγκριση των επενδύσεων αυτών, η εκταμίευση να είναι δημοσιονομικά ουδέτερη, δηλαδή οι επενδυτικές δαπάνες να αποπληρώνονται μέσα στο ίδιο έτος που εισρέουν τα SMPs και ANFAs», αναφέρει στην επιστολή της προς το υπουργείο Υποδομών η Δ.Ε. του ΤΕΕ/ΤΑΚ και συνεχίζει: «Σήμερα στον ΒΟΑΚ της Ανατολικής Κρήτης, από τη Νεάπολη έως τη Σητεία, εκπονούνται μελέτες συνολικού μήκους περί τα 46 χλμ. με προεκτιμώμενες αμοιβές περί τα 7 εκατ. ευρώ και κόστος κατασκευής των αντίστοιχων έργων περί τα 450 εκατ. €. Από αυτά τα 46 km, τα 25 km (Νεάπολη-Άγιος Νικόλαος και Καλό Χωριό- Παχιά Άμμος- Καβούσι) έχουν ήδη ΑΕΠΟ, δηλαδή περιβαλλοντικούς όρους και μελετητικά βρίσκονται στο στάδιο του κατασκευαστικού σχεδιασμού, δηλαδή στην εκπόνηση της οριστικής μελέτης, ενώ για τα υπόλοιπα 21 km (Καβούσι-Αυχήν Αγκαθιάς) έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της περιβαλλοντικής διαβούλευσης και είναι στο στάδιο έκδοσης της ΑΕΠΟ.
Επίσης, ενημερωτικά σας αναφέρουμε ότι για τον ΝΟΑΚ εκπονούνται μελέτες συνολικού μήκους περί τα 60 km, με προεκτιμώμενες αμοιβές περί τα 6 εκατ. ευρώ και κόστος κατασκευής των έργων περί τα 230 εκατ. ευρώ. Από αυτές, τα 14 km (Παχιά Άμμος-Ιεράπετρα) είναι πλήρως ώριμη μελέτη και τα 23,5 km (Άγ. Δέκα-Πρετόρια) έχει εκδοθεί ΑΕΠΟ και εκπονείται η οριστική μελέτη.
Παρόλο που δεν είναι στη χωρική αρμοδιότητα του ΤΕΕ/ΤΑΚ και λαμβάνοντας υπόψη την προτιμητέα χάραξη λειτουργικού σχεδιασμού του ΒΟΑΚ, υπάρχουν οδικά τμήματα όπως το τμήμα “Γεροπόταμος- Πάνορμο- Εξάντης”, μήκους ~10,8 χλμ., το οποίο έχει εκπονηθεί και εγκριθεί με προδιαγραφές αυτοκινητόδρομου, είναι σε πλήρη μελετητική ωριμότητα, άρα θα μπορούσε να ενταχθεί άμεσα στο ΕΣΠΑ 2014-20 και να δημοπρατηθεί εντός του 2020.
Δεδομένου ότι τα παραπάνω έχουν μεσο-μακροπρόθεσμο χρόνο ολοκλήρωσης, θεωρούμε άμεση την ανάγκη υλοποίησης του προγράμματος οδικής ασφάλειας του ΒΟΑΚ, με βάση τις εγκεκριμένες μελέτες που έχει εκπονήσει ο ΟΑΚ σε μήκος 48 km».
«Το νομικό περιβαλλοντικό πλαίσιο που αναπτύσσεται περί τον Ν. 4014/2011 πρέπει να κωδικοποιηθεί-συστηματοποιηθεί σε ένα νόμο κωδικοποίησης με την προσθήκη συγκεκριμένων διατάξεων για αυτοδίκαιες εγκρίσεις σε υπερ-καθυστερημένες γνωμοδοτήσεις φορέων. Στόχος η επιτάχυνση των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων σε ένα περιβάλλον μεγάλων χρονοκαθυστερήσεων, που ξεπερνούν πολλαπλάσια τις θεσμοθετημένες προθεσμίες. Επίσης, το νέο νομικό πλαίσιο του Ν. 4412/16 για τις δημόσιες συμβάσεις μελετών, έργων και προμηθειών θα πρέπει γρήγορα να συμπληρωθεί με τις απαραίτητες ΚΥΑ-διατάγματα, αλλά και να διορθωθεί στα απαραίτητα σημεία-παραπομπές του, προκειμένου να είναι παραγωγικό και αποτελεσματικό, έτσι ώστε να “τρέξουν” γρηγορότερα οι διαδικασίες ανάθεσης των έργων και μελετών. Επίσης, ο στρατηγικός σχεδιασμός των δημόσιων υποδομών πρέπει να εξορθολογιστεί με γνώμονα τον ουσιαστικό ρόλο των δημόσιων τεχνικών υπηρεσιών, τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα σε κατασκευή, χρηματοδοτήσεις και σε έργα καινοτομίας, αλλά και τον ρόλο του ΤΕΕ στον πραγματικό ρόλο του τεχνικού συμβούλου της Πολιτείας», επισημαίνει ακόμα το ΤΕΕ/ΤΑΚ και συνεχίζει:
«Συνοψίζοντας και επειδή:
- Ο πρωθυπουργός έθεσε τον ΒΟΑΚ ως προσωπική του προτεραιότητα και ανακοίνωσε ότι θα εκτελεστεί στην ολότητά του, δηλαδή από την Κίσσαμο έως τη Σητεία, που ανήκει στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο (απόφαση ΔΜΕΟ 5529/ε/ο/825/ε/2008),
- Η Κομισιόν προεξόφλησε την επιστροφή των κερδών των ομολόγων,
- Τα παραπάνω κέρδη πρέπει να απορροφώνται σε ετήσια βάση,
- Με τις ώριμες μελέτες που προαναφέρθηκαν ολοκληρώνεται το τμήμα “Νεάπολη-Σητεία”, που λόγω μεγέθους (66 km στη νέα του χάραξη) δεν δύναται να θεωρηθεί αποσπασματικό ή μικρό έργο, ενώ ταυτόχρονα συνδέει τρεις θεσμοθετημένες στρατηγικές επενδύσεις,
- Από την υλοποίηση των παραπάνω τμημάτων δεν παρεμποδίζεται ο συνολικός σχεδιασμός,
Tο ΤΕΕ/ΤΑΚ ζητά:
* Άμεση και ικανοποιητική χρηματοδότηση για την προώθηση και πλήρη ολοκλήρωση των υπολειπομένων σταδίων των εκπονούμενων μελετών στην Ανατολική Κρήτη στο ρεαλιστικό χρονικό πλαίσιο 10-15 μηνών, δεδομένου ότι ο ΒΟΑΚ αποτελεί πρώτη προτεραιότητα.
* Χρηματοδότηση από τα χρηματοοικονομικά εργαλεία των SMPs και ANFAs, εφόσον εγκριθούν τελικά από το Eurogroup του Ιουνίου, για την κατασκευή όλων των έργων-οδικών τμημάτων για τα οποία θα έχουν σύντομα εκπονηθεί πλήρεις και ώριμες μελέτες. Αν παρ’ ελπίδα και για οποιονδήποτε λόγο δεν επιτευχθεί, να εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση από άλλους πόρους.
* Ενίσχυση των δυνητικών τελικών δικαιούχων, δηλαδή των υπηρεσιών αιχμής στην Κρήτη, που πρέπει να έχουν το κύριο βάρος της υλοποίησης, τόσο σε στελεχιακό δυναμικό όσο και σε αρμοδιότητες.
* Άμεση υλοποίηση του προγράμματος οδικής ασφάλειας του ΒΟΑΚ.
* Επιτάχυνση και συντόμευση των απαιτούμενων αδειοδοτήσεων (περιβαλλοντικές, αρχαιολογικές, κ.λπ. εγκρίσεις) των εκπονούμενων μελετών, με κωδικοποίηση και τροποποίηση του Ν. 4014/2011 και του Ν. 4412/2016, κ.ά.».
Για τα διόδια: Πώς θα καλυφθεί το κόστος
«Σχετικά με τα υπόλοιπα τμήματα του ΒΟΑΚ, για τα οποία βρίσκονται διαγωνισμοί σε εξέλιξη, προτείνουμε τα εξής:
Οι προμελέτες που εκπονούνται από τεχνικούς συμβούλους να ολοκληρωθούν άμεσα εντός του 2020, να προϋπολογιστεί το κόστος με ακρίβεια και να χωροθετηθεί οριστικά ο άξονας με την έκδοση ΑΕΠΟ. Στη συνέχεια να διαμορφωθεί η οριστική αρχιτεκτονική δομή δημοπράτησης του έργου, με σκοπό την ολοκλήρωση στην ολότητά του.
Παράλληλα, σε σχέση με το συνολικό κόστος κατασκευής του ΒΟΑΚ και την απαίτηση ύπαρξης διοδίων, την απάντηση δείχνει η συντριπτική πλειοψηφία των υπόλοιπων ελληνικών αυτοκινητοδρόμων. Το κόστος είναι πολύ μεγάλο και με τα παρόντα δεδομένα φαντάζει ανέφικτη η κατασκευή του με δημόσιους πόρους. Όμως, δεδομένης της μοναδικής ευκαιρίας αξιοποίησης των κερδών των ομολόγων, αλλά και τη δυνατότητα επέκτασης-αναπροσαρμογής υφιστάμενης σύμβασης παραχώρησης άλλου έργου, πιστεύουμε ότι δύναται να χρηματοδοτηθεί το σύνολο του κατασκευαστικού έργου. Προφανώς, ακολουθεί ένα σημαντικό κόστος λειτουργίας και συντήρησης, μέρος του οποίου λογικό είναι να καλυφθεί από τους χρήστες, μετά την κατασκευή του έργου στην ολότητά του. Εύλογο όμως είναι να υπάρχουν διευκολύνσεις για τοπικές κινήσεις ή μακράς διάρκειας χρήση», καταλήγει η επιστολή.
