Η Τουρκία πλέον αναδεικνύεται σ’ έναν επικίνδυνο παίκτη. Η Ελλάδα εδώ και δεκαετίες ακολούθησε την πολιτική του κατευνασμού έναντι της γείτονος χώρας. Πλέον, η Τουρκία συστήνεται ως μια αναθεωρητική δύναμη που αμφισβητεί εμπράκτως τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, υπογράφοντας μνημόνιο συνεργασίας με τη Λιβύη. Στο πλαίσιο αυτό, η “Νέα Κρήτη” επικοινώνησε με τέσσερις νέους επιστήμονες των Διεθνών Σχέσεων, οι οποίοι μίλησαν για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και πώς αυτές προδιαγράφονται στο μέλλον. Οι απαντήσεις τους είναι αποκαλυπτικές...
«Τα όρια του Διεθνούς Δικαίου»
«Το Διεθνές Δίκαιο αποτελεί βασικό σημείο αναφοράς για τις δράσεις των κρατών και για τις κινήσεις τους στη διεθνή σκακιέρα. Αυτό όμως που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι από μόνο του το Διεθνές Δίκαιο δεν μπορεί να αποτελέσει ανάχωμα στις ρεαλιστικού τύπου τάσεις όπως αυτές αποκρυσταλλώνονται σε ένα άναρχο διεθνές σύστημα. Όταν η κάθε προσπάθεια συμμόρφωσης με τη διεθνή έννομη τάξη δεν καθίσταται δυνατή, τότε η απλή επίκλησή της δε θα μπορούσε παρά να είναι δείγμα αδυναμίας. Γι’ αυτό κρίνεται απαραίτητη σε τέτοιες περιπτώσεις η επίδειξη ισχυρής δυναμικής με όρους και σκοπούς σωφρονισμού και όχι συναίνεσης. Το παράδειγμα της Τουρκίας θα λέγαμε ότι αποτελεί μια χαρακτηριστική περίπτωση κράτους οι δράσεις του οποίου δε γίνονται με βασικό γνώμονα το Διεθνές Δίκαιο», ανέφερε ο Κώστας Λαπίδης, που είναι υποψήφιος διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης.
«Στη δίνη της διεθνούς ανασφάλειας»
«Οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας επανακαθορίζονται τον τελευταίο καιρό μέσα από κρίσιμα διεθνή και εθνικά ζητήματα. Οι άξονες βελτίωσης ή μη των διμερών σχέσεων εκκινούν τέσσερα ζητήματα, κρίσιμα για τις δύο χώρες. Πρώτον, όσο η τουρκική οικονομία συνεχίζει να διολισθαίνει στη δίνη της κρίσης, η δημοφιλία του Τούρκου προέδρου θα φθίνει και αναπόφευκτα η δικλίδα ασφαλείας γι’ αυτόν θα είναι η όξυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, για την αναζήτηση της απαραίτητης αποδοχής στο εσωτερικό. Δεύτερον, όσο αυξάνονται οι μεταναστευτικές ροές, τόσο θα αυξάνονται οι πιέσεις για την ελληνική κυβέρνηση από μια μερίδα της κοινωνίας και ένα μέρος του πολιτικού φάσματος. Τρίτον, η εξεύρεση κοιτασμάτων κάνει την Τουρκία να θέλει να λάβει μέρισμα από αυτά, με αποτέλεσμα να της δημιουργεί μια ανάγκη για σύναψη (αμφιλεγόμενων) συμφωνιών (π.χ. Λιβύη) αλλά και μια διάχυτη επιθετικότητα στο Αιγαίο, υπό τον φόβο περιθωριοποίησης. Τέταρτον, η ύπαρξη πολλών ανορθόδοξων ριζοσπαστών στη διεθνή σκακιέρα (Τραμπ, Τζόνσον, Πούτιν, Ερντογάν) δημιουργεί ακόμη περισσότερο χώρο στην Τουρκία για “ανατολίτικο παζάρι” και ανασφάλεια στην Ελλάδα», τόνισε ο Ηλίας Παππάς, υποψήφιος διδάκτωρ Πανεπιστημίου Κρήτης και ερευνητής Κέντρου Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης Πανεπιστημίου Κρήτης.
«Οι σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας θα εξαρτηθούν κυρίως από τις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας και Ρωσίας-Τουρκίας και λιγότερο από τις σχέσεις Ε.Ε.-Τουρκίας. Σημαντικό ρόλο θα παίξουν τα αποτελέσματα της διαδικασίας παραπομπής-καθαίρεσης του Τραμπ αλλά και των αμερικανικών εκλογών του 2020. Στο πλαίσιο αυτό θα συνεκτιμηθεί και η εξέλιξη της πολιτικής κατάστασης στο Ισραήλ, στρατηγικό σύμμαχο των ΗΠΑ στην περιοχή, το οποίο απειλείται με ακυβερνησία. Η Ρωσία θα κληθεί να σταθμίσει αφενός την τωρινή συμμαχία της με τους Τούρκους στο Συριακό και τα εμπορικά οφέλη από την πώληση όπλων προς αυτούς, και αφετέρου τη συνεχιζόμενη επεκτατική πολιτική της με απειλές νέες στρατιωτικές επιθέσεις κατά των Κούρδων της Βόρειας Συρίας και τη φανερή στρατιωτική και πολιτική στήριξη που παρέχουν στον πρωθυπουργό της Λιβύης, κατά του οποίου μάχεται ο υποστηριζόμενος από τη Ρωσία στρατάρχης Χάφταρ. Τέλος, ρόλο θα παίξει και η συμπεριφορά της Ελλάδας, αν δηλαδή θα εξακολουθήσει να σέρνεται σε συναντήσεις με την Τουρκία εντός ή εκτός διεθνών οργανισμών με αφορμή την παραβατική και επικίνδυνη συμπεριφορά της», υποστήριξε από την πλευρά του ο Νίκος Λεκάκης, μεταδιδακτορικός ερευνητής Διεθνών Σχέσεων στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο.
«Είναι απαραίτητη μια αμυντική αναβάθμιση»
«Με τις πρόσφατες εξελίξεις και το μνημόνιο μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης σχετικά με την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, περνάμε ξανά σε νέα περίοδο έντασης στην περιοχή. Μια συμφωνία βεβαίως δίχως καμία απολύτως νομική ισχύ. Μεσοπρόθεσμα, η Αθήνα αρχικά έπραξε σωστά με την απέλαση του Λίβυου πρέσβη. Από ’κει κι έπειτα, οφείλει να επιδιώξει σαφή καθορισμό των θαλάσσιων συνόρων της. Πρέπει επίσης να επισπεύσει τις διαδικασίες για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου.
Οφείλουμε να εξετάσουμε όμως τα πράγματα και σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Η Ελλάδα, πατώντας ολοένα και πιο δυνατά στα πόδια της, αφήνοντας σιγά-σιγά πίσω της μια δεκαετία σχεδόν οικονομικής κρίσης, οφείλει να διεκδικήσει περισσότερα και να ορθώσει περισσότερο το ανάστημά της. Οφείλει να πιέσει και περισσότερο την Ε.Ε. ως προς το θέμα με την Τουρκία. Σίγουρα είναι απαραίτητη και μια αμυντική αναβάθμιση, γεγονός βέβαια που δεν πρέπει να παρερμηνευτεί λόγω φόβου προς την Τουρκία. Η Ελλάδα πρέπει να αναδειχθεί ως πυλώνας κομβικής σημασίας στη Μεσόγειο», ανέφερε ο Μύρωνας Κουτάντος, υποψήφιος διδάκτορας του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης.
