Κυριακή κοντή γιορτή για τον ΒΟΑΚ! Μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου αναμένουμε στην Κρήτη την ηγεσία του υπουργείου Υποδομών-Μεταφορών με τις σχετικές ανακοινώσεις ως προς το τι μέλλει γενέσθαι για το μεγάλο έργο. Έργο το οποίο και χθες, στο περιθώριο των εκδηλώσεων της εθνικής επετείου στο Ρέθυμνο, βρέθηκε στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο βουλευτών του νομού.
Ο βουλευτής της Ν.Δ. και υφυπουργός Μεταφορών Γιάννης Κεφαλογιάννης και ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Ανδρέας Ξανθός διασταύρωσαν για μία ακόμα φορά τα “ξίφη” τους, με φόντο το τι παρέδωσε ως “προίκα” η προηγούμενη στη σημερινή κυβέρνηση και το ποιος τελικά “σπρώχνει” το έργο σε τροχιά υλοποίησης και ποιος το κρατά μακριά από τις “ράγες”.
Βεβαίως, αφορμή για όλες αυτές τις πολιτικές αντιπαραθέσεις που έχουμε δει το τελευταίο διάστημα γύρω από τον ΒΟΑΚ, με χαρακτηριστικό παράδειγμα και τον “πόλεμο” δηλώσεων ανάμεσα στον Αλέξη Τσίπρα και στην Ντόρα Μπακογιάννη, αποτελεί το γεγονός ότι η νέα κυβέρνηση δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά της ως προς το τι ακριβώς σκέφτεται και σχεδιάζει, πέραν της γενικής ιδέας που έχει δώσει περί αναθεώρησης του σχεδιασμού που παρέλαβε από την προηγούμενη κυβέρνηση.
Η κυβέρνηση αναμένεται να ανοίξει τα χαρτιά της προσεχώς. Μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου, όταν και όπως επισήμανε χθες ο Γιάννης Κεφαλογιάννης, θα υπάρξουν ανακοινώσεις για την πορεία και τον σχεδιασμό του μεγάλου έργου για την Κρήτη.
«Το επόμενο διάστημα με τον υπουργό τον κ. Καραμανλή σκοπεύουμε να κατέβουμε στην Κρήτη, ακριβώς για να μπορέσουμε να πούμε προς τον κρητικό λαό το σχέδιο το οποίο υπάρχει για την ανάπτυξη του Βόρειου Οδικού Άξονα. Όπως έχουμε πει, δυστυχώς η προηγούμενη κυβέρνηση δεν έκανε τίποτα τα τελευταία χρόνια, παρά τις δημόσιες εξαγγελίες της. Εμείς στους τρεις μήνες έχουμε προχωρήσει πάρα πολλές από τις διαδικασίες», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Κεφαλογιάννης.
«Μετά από πάρα πολλά χρόνια απραξίας έγινε μια πολύ σοβαρή προσπάθεια την προηγούμενη περίοδο να υλοποιηθεί ένας σχεδιασμός, ο οποίος προέβλεπε και συγκεκριμένα βήματα και χρηματοδοτικά εργαλεία. Χωρίς να υπάρχει εναλλακτικό σχέδιο, γίνεται μια προσπάθεια επανεκκίνησης, που εκτιμούμε ότι θα δημιουργήσει νέες μεγαλύτερες καθυστερήσεις» ήταν η απάντηση του Ανδρέα Ξανθού.
Πού βρισκόμαστε όμως και τι έχουμε να περιμένουμε για τον ΒΟΑΚ; Ας επιχειρήσουμε να δώσουμε ένα γενικό καμβά, εν αναμονή φυσικά της καθόδου του υπουργού Υποδομών Κώστα Καραμανλή και των σχετικών ανακοινώσεων.
Το στίγμα περί αναθεώρησης του σχεδιασμού, που έχει δώσει τόσο προεκλογικά όσο και μετεκλογικά η κυβέρνηση, αφορά κατά βάση στη διαγωνιστική αρχιτεκτονική και στο οικονομικό σκέλος της υπόθεσης. Δηλαδή στο πώς, με ποια φόρμουλα και από ποιες πηγές θα χρηματοδοτηθεί το έργο ύψους 1,5 δισ. ευρώ (ποσό βεβαίως που στην πράξη θα κατέβει). Και όχι στο τεχνικό κομμάτι, π.χ. επί της τεχνικής λύσης της νέας χάραξης (που διατηρεί τη σημερινή παραλιακή διαδρομή, χωρίς σημαντική μετατόπιση προς την ενδοχώρα), με την οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, δε φαίνεται να υπάρχει σοβαρή διαφωνία από τη νέα ηγεσία του ΥΠΟΜΕΔΙ.
Επί του οικονομικού σκέλους της υπόθεσης, θεωρείται δεδομένο και ειλημμένη απόφαση από πλευράς κυβέρνησης ότι το έργο ανακατασκευής του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης θα συνοδευτεί από κάποιας μορφής διόδια! Τα διόδια, άλλωστε, ήταν στο τραπέζι και επί προηγούμενης κυβέρνησης, με την υπόσχεση τότε ότι δεν επιβαρυνθούν οι Κρητικοί. Η πραγματικότητα είναι ότι ο ΒΟΑΚ είναι ένα έργο που θα κατασκευάζεται επί πολλά χρόνια και σταδιακά. Κάποια τμήματα θα φτιάχνονται και θα χρησιμοποιούνται και κάποια άλλα θα είναι σε φάση κατασκευής. Κατά τη μακρά περίοδο εκτέλεσης, θα χρειαστεί να αντληθούν έσοδα από διόδια.
Τα τρία σενάρια για την επιβολή διοδίων
1) Το ένα σενάριο είναι να δούμε κανονικά σταθμούς διοδίων εδώ, στον ΒΟΑΚ. Αυτά που έχουν ακουστεί περί διοδίων μονάχα για ξένους ή για τους υπόλοιπους Έλληνες και όχι για τους Κρητικούς είναι μάλλον μη ρεαλιστικά.
Λόγω Ε.Ε., δεν μπορεί προφανώς να εφαρμοστεί ένα σχέδιο όπου οι Κρητικοί θα περνούν ελεύθερα από τους σταθμούς διοδίων και θα πληρώνουν μόνο οι τουρίστες. Αυτό θα συνιστούσε διάκριση εθνικοτήτων, κάτι που έρχεται σε ευθεία σύγκρουση και παράβαση με το κοινοτικό δίκαιο. Άλλωστε, χαρακτηριστικό είναι αυτό που συνέβη στην περίπτωση της Γερμανίας, που επιχείρησε να περάσει έναν τέτοιο διαχωρισμό με έμμεσο τρόπο.
Ο σχεδιασμός προέβλεπε εξαίρεση των Γερμανών από το ειδικό τέλος χρήσης των αυτοκινητοδρόμων διά της... πλαγίου! Δηλαδή, τόσο ξένοι ιδιοκτήτες όσο και Γερμανοί ιδιοκτήτες Ι.Χ. θα πλήρωναν το ειδικό τέλος κυκλοφορίας. Επειδή όμως παράλληλα οι Γερμανοί θα είχαν φοροελαφρύνσεις, δε θα είχαν επί του πρακτέου επιβάρυνση! Ακόμα κι έτσι, ο πλάγιος διαχωρισμός δεν πέρασε!
Το καλοκαίρι, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δικαίωσε την Αυστρία, η οποία με την υποστήριξη της Ολλανδίας είχε ασκήσει προσφυγή, υποστηρίζοντας ότι η εφαρμογή του συγκεκριμένου νόμου στη Γερμανία θα συνιστούσε δυσμενή διάκριση, δεδομένου ότι το τέλος θα επιβάρυνε αποκλειστικά ιδιοκτήτες και οδηγούς οχημάτων που είναι δηλωμένα σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Είτε ευθέως λοιπόν, είτε εμμέσως, δεν μπορεί να γίνει εθνοτικός διαχωρισμός, δηλαδή να πληρώνουν τα διόδια στην Κρήτη μόνο ξένοι. Αυτό που πιθανώς μπορεί να γίνει, ώστε να μετριαστούν οι αντιδράσεις και να μην υπάρχει γενικός ξεσηκωμός, είναι η λεγόμενη σημειακή απαλλαγή διοδίων με βάση μόνιμη κατοικία, συχνότητα κυκλοφορίας και φυσικά κοινωνική κατάσταση. Δηλαδή να εξαιρούνται από την πληρωμή (όπως έχει συμβεί και σε αρκετά σημεία αυτοκινητοδρόμων της ηπειρωτικής χώρας) άνεργοι, ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού και μόνιμοι κάτοικοι που ζουν αποδεδειγμένα κοντά σε ένα σταθμό διοδίων. Π.χ. αν μπει σταθμός διοδίων στην περιοχή των Γουβών, να μπορούν να εξαιρούνται μόνιμοι κάτοικοι Γουβών, Γουρνών, Κοκκίνη Χάνι, αλλά προσοχή! Θα έχουν απαλλαγή για τον γειτονικό τους σταθμό διοδίων και όχι για όλη τη διαδρομή του ΒΟΑΚ!
2) Ένα δεύτερο σενάριο που μπορεί να ακολουθήσει η κυβέρνηση είναι να χρηματοδοτήσει τον ΒΟΑΚ με διόδια από άλλες περιοχές της χώρας! Δηλαδή, το κράτος θα παίρνει τα χρήματα από κάποια διόδια σε άλλους δρόμους, στην ηπειρωτική χώρα και θα τα διαθέτει για τις ανάγκες του έργου κατασκευής του νέου ΒΟΑΚ...
3) Υπάρχει και ένα τρίτο σενάριο: Να εφαρμοστεί ένας συνδυασμός των δύο βασικών σεναρίων. Δηλαδή ο ΒΟΑΚ να χρηματοδοτηθεί και από διόδια εδώ στην Κρήτη, αλλά και από έσοδα προερχόμενα από διόδια σε άλλες περιοχές της χώρας.
Δεν αποκλείεται μάλιστα, αυτό το τρίτο, συνδυαστικό σενάριο να επικρατήσει, αφού είναι προφανές ότι λειτουργεί εξισορροπιστικά μεταξύ των αντιδράσεων που στο πρώτο σενάριο θα υπήρχαν στην Κρήτη και στο δεύτερο σενάριο στην υπόλοιπη χώρα.
