Μακριά από το πιάτο μας τόσο τα βακτήρια όσο και τα... αντιβιοτικά, μέσα από τους νέους κανόνες που ψήφισε η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Συγκεκριμένα, οι κανόνες στόχο έχουν τον περιορισμό της χρήσης αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία, με σκοπό να κρατήσουν τα βακτήρια που είναι ανθεκτικά στα φάρμακα μακριά από το φαγητό μας. Και ο κτηνίατρος του ΕΛΓΑ στην Κρήτη Κώστας Ψαρουδάκης εξηγεί προς παραγωγούς και καταναλωτές ότι, μέσω του ζώου και του κρέατος, η ανθεκτικότητα των βακτηρίων λόγω υπερβολικής χρήσης αντιβιοτικών δεν αναπτύσσεται μόνο στον ζωικό αλλά και στον ανθρώπινο οργανισμό και ως εκ τούτου η απόφαση αυτή είναι κάτι περισσότερο από αναγκαία!
Όπως ανακοινώθηκε σχετικά, με τους νέους κανόνες η προληπτική χρήση των αντιμικροβιακών ουσιών θα περιοριστεί στα ζώα σε μεμονωμένες περιπτώσεις και μόνο όταν δικαιολογείται από κτηνίατρο και υπάρχει υψηλός κίνδυνος μόλυνσης. Η συλλογική θεραπεία θα επιτρέπεται μόνο όταν υπάρχει κατάλληλη αιτιολόγηση από κτηνίατρο και δεν υπάρχει εναλλακτική επιλογή. Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, τα κτηνιατρικά φάρμακα δε θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για να αντικαθιστούν τις κακές συνθήκες της κτηνοτροφίας, ούτε για την ταχύτερη ανάπτυξη των ζώων.
Αντιμικροβιακή αντοχή
Αντιμικροβιακή αντοχή είναι η ικανότητα ενός μικροοργανισμού να αντιστέκεται στη δράση ενός ή περισσότερων αντιμικροβιακών παραγόντων. Οι πιο συνηθισμένοι λόγοι για την εξάπλωση της αντιμικροβιακής αντοχής είναι η υπερβολική χρήση και κατάχρηση αντιβιοτικών, καθώς και η μετάδοση ανθεκτικών μικροοργανισμών μεταξύ ανθρώπων, μεταξύ ζώων και ανθρώπων και μεταξύ ζώων και περιβάλλοντος.
Φαρμακούχες ζωοτροφές
Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν την απαγόρευση της προληπτικής και συλλογικής χρήσης αντιβιοτικών στις φαρμακευτικές ζωοτροφές. Οι συνταγές για φαρμακευτικές τροφές με αντιβιοτικά θα πρέπει να εκδίδονται πλέον από κτηνιάτρους μετά από κατάλληλη εξέταση. Μετά την ψηφοφορία στην Ολομέλεια, το Συμβούλιο πρέπει να δώσει το “πράσινο φως” προτού τεθούν σε ισχύ οι νέοι κανόνες. Πολύ χρήσιμη ανάλυση μάς έκανε χθες για τις ανάγκες ενημέρωσης της κοινής γνώμης ο κτηνίατρος του ΕΛΓΑ στην Κρήτη Κώστας Ψαρουδάκης... «Για να θεραπεύσουμε κάποιες ασθένειες, πρέπει να χρησιμοποιούμε τα κατάλληλα αντιβιοτικά για την κάθε αρρώστια και την κατάλληλη δοσολογία. Η χρησιμοποίηση αντιβιοτικού χωρίς διάγνωση νόσου από κτηνίατρο μάς οδηγεί αφενός μεν στο να χορηγούμε στο ζώο άχρηστο αντιβιοτικό που δεν “πιάνει” το μικρόβιο σε μεγάλες δοσολογίες και αφετέρου να κάνουμε και οικονομική ζημιά και στην τσέπη μας και στο κράτος», λέει στην εφημερίδα μας και συνεχίζει: «Έτσι λοιπόν από παλιότερα η Ε.Ε. - αλλά και το ελληνικό κράτος - παρεμβαίνει και οδηγεί τους κτηνιάτρους που χορηγούν τα αντιβιοτικά, αλλά και τους παραγωγούς που χορηγούν τα αντιβιοτικά μέσω των κτηνιάτρων, στο να χρησιμοποιούν κατά το δυνατόν καταλληλότερα αντιβιοτικά, ούτως ώστε μία μόνο παρέμβαση αντιβιοτικού, δηλαδή, να αρκεί να καταστείλει την αρρώστια και να μη χρησιμοποιούμε πειραματικά άλλα φάρμακα...».
Πώς όμως γίνονται τα μικρόβια... ανθεκτικά στη χορήγηση αντιβιοτικών;
Ο Κώστας Ψαρουδάκης εξηγεί: «Η άσκοπη χορήγηση αντιβιοτικών μάς δημιουργεί δύο προβλήματα: Το πρώτο και σοβαρότερο ότι τα μικρόβια, επειδή είναι ατελείς οργανισμοί, έχουν το πλεονέκτημα να αλλάζουν εύκολα τη δομή τους και να αποκτούν εύκολα “ασπίδα αμυντική” εναντίον των ουσιών των φαρμάκων. Άρα λοιπόν, εάν δώσω εγώ σε μια εκτροφή αντιβιοτικό που δεν είναι κατάλληλο, το μόνο που θα κάνω είναι να συνηθίσω τα μικρόβια που υπάρχουν στην εκτροφή σε αυτό το αντιβιοτικό. Επίσης, ακόμα και κατάλληλο να είναι ένα διάστημα το αντιβιοτικό, πρέπει να αλλάζει. Γιατί εύκολα τα μικρόβια ως ατελείς οργανισμοί δημιουργούν άμυνες εναντίον των ουσιών των φαρμάκων...».
Στο σημείο αυτό, ο κτηνίατρος του ΕΛΓΑ είναι κατηγορηματικός αναφερόμενος τόσο στα ζώα όσο και στον άνθρωπο: «Το πρώτο μας μεγάλο μέλημα πρέπει να είναι - και στα ζώα και στον άνθρωπο - να μη δημιουργηθούν στελέχη μικροβίων που να αντέχουν σε αυτό το αντιβιοτικό. Με αυτό τον τρόπο έχουμε καταστρέψει ολόκληρες γενιές αντιβιοτικών και είναι τώρα παροπλισμένα. Δηλαδή έχουμε φάρμακα που τα διδασκόμασταν εμείς στη σχολή το 1983 που αποφοίτησα, και τα οποία τώρα δεν “πιάνουν” τα μικρόβια...».
Υπάρχει όμως και το δεύτερο “κακό”... «Τα ανθεκτικά στελέχη περνάνε και στον άνθρωπο, γιατί τα αντιβιοτικά περνούν στον άνθρωπο μέσω του κρέατος με την υπερβολική χρήση. Και οι ουσίες της αντιβίωσης του ζώου με αυτές της αντιβίωσης του ανθρώπου είναι οι ίδιες. Η πενικιλίνη είναι ίδια. Η διαφορά είναι στο μπουκαλάκι και στα υπόλοιπα που βάζουμε για να φτιαχτεί το υγρό. Άρα λοιπόν, εάν δοθεί σε ένα ζώο αντιβιοτικό και φαγωθεί το κρέας του χωρίς να τηρηθούν οι χρόνοι ή δοθεί σε υπερβολική ποσότητα στο ζώο, τότε ο άνθρωπος με το κρέας θα πάρει μια ποσότητα αντιβιοτικού και τα μικρόβια και τα ανθρώπινα - πολλά από τα οποία είναι κοινά στα ζώα και τους ανθρώπους - θα συνηθίσουν τα φάρμακα αυτά. Και όταν θα θέλουμε εμείς ή το ζώο να θεραπευτούμε, δε θα μπορεί πλέον να γίνει η θεραπεία...».
Εξάλλου, εδώ υπάρχει και μια άλλη διάσταση που αφορά στον ανθρώπινο οργανισμό. «Τα αντιβιοτικά επιβαρύνουν τους νεφρούς. Κάποιος δηλαδή σου λέει... “εγώ δε θέλω να παίρνω με το παραμικρό αντιβίωση στον πονόλαιμο για να μη ζοριστούν μεταξύ των άλλων και τα νεφρά μου”. Και το παίρνει απ’ το κρέας χωρίς να το ξέρει»!
Στο μεταξύ, το γάλα του ζώου που έχει πάρει αντιβίωση και δεν έχει περάσει ο χρόνος αναμονής δεν μπορεί να τυροκομηθεί, διότι θα σκοτώσει τον βάκιλο που χρησιμεύει στην πήξη του γάλακτος. Όμως, εκτός από τα αντιβιοτικά, στα ζώα δίνονται και αντιπαρασιτικά για να καθαρίσουν από τα σκουλήκια που έχουν μέσα τους. «Αυτά τα φάρμακα, τα αντιπαρασιτικά, δεν επηρεάζουν την πήξη του γάλακτος. Και αυτό είναι ένα άλλο θέμα. Πρέπει να δίνουν το κατάλληλο αντιπαρασιτικό όταν γαλουχούν τα ζώα ή όταν αρμέγονται, που να έχει τον μικρότερο χρόνο αναμονής...».
Εμβολιασμοί: «Μην περιμένουν να αρχίσουν τα προβλήματα»
Στο μεταξύ, επειδή μπήκαμε στο φθινόπωρο, ο Κώστας Ψαρουδάκης καλεί τους κτηνοτρόφους να ξεκινήσουν να εμβολιάζουν τα ζώα τους για να προλάβουν τις συνηθισμένες αρρώστιες του φθινοπώρου (εντερίτιδες, πνευμονίες κ.ά.)... «Τα ζώα είναι ακόμα σε ψηλά μέρη. Οπότε το κρύο τη νύχτα είναι τσουχτερό. Αυτά εντάσσονται στις εποχικές αρρώστιες, που εμφανίζονται περίπου σε παραγωγούς που αμελούν να εμβολιάσουν τα ζώα τους στον κατάλληλο χρόνο», καταλήγει.
