Το ζεστό φαγητό της μαμάς, τη δωρεάν στέγη, έστω και στο παλιό παιδικό δωμάτιο, και τα λιγοστά έξοδα που συνεπάγεται η διαμονή στην οικογενειακή “φωλιά” δεν εμφανίζονται διατεθειμένοι να αποχωριστούν οι Κρητικοί, διαπιστώνοντας ότι είναι αδύνατον με τις συνθήκες που επικρατούν να μπορέσουν να συντηρήσουν ένα δικό τους “κεραμίδι”.
Εκείνοι - και δεν ήταν λίγοι - που επέστρεψαν στο πατρικό όταν ξεκίνησε η λαίλαπα της κρίσης φαίνεται ότι οχυρώθηκαν πίσω από την ασφάλεια του σπιτιού τής μαμάς και του μπαμπά, μη ρισκάροντας να βγουν στη... ζούγκλα της καθημερινότητας σηκώνοντας στους ώμους τα βάρη μιας δικής τους στέγης.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί μετά την κυριαρχία του Airbnb, που έχει κάνει ανάρπαστα τα σπίτια που προτιμούν οι 30άρηδες, δηλαδή δίχωρα και τριάρια, εκτοξεύοντας τις τιμές των ενοικίων.
Όπως μας σκιαγράφησε την κατάσταση η πρόεδρος των μεσιτών Ηρακλείου και Ανατολικής Κρήτης κ. Άρτεμις Μαυράκη, αν και ποτέ δεν υπήρχε στην Κρήτη η εικόνα που συναντάται στο Βορρά της Ευρώπης, όπου οι νέοι έφευγαν από νωρίς από το πατρικό τους, εντούτοις οι Κρητικοί προ κρίσης αναζητούσαν την ανεξαρτησία τους μέσα από ένα δικό τους σπίτι, από τα 22 έως τα 24 τους χρόνια. Με το ξέσπασμα της κρίσης, τη βουτιά των μισθών στα τάρταρα, τη μετατροπή σε... λάστιχο των ωραρίων και την εκτίναξη της ανεργίας, οι νέοι που είχαν... “πετάξει” από τη “φωλιά” αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στο πατρικό, μη μπορώντας να αντεπεξέλθουν στα έξοδα που ένα σπίτι συνεπάγεται, ξενοικιάζοντας μαζικά σπίτια.
Πλέον, μετά από τόσα χρόνια κρίσης, το σκηνικό δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα, με τον μέσο ηλικιακό όρο των Κρητικών που επιχειρούν να κάνουν το ριψοκίνδυνο άλμα και να σταθούν μόνοι στα πόδια τους να είναι στα 26 συν/πλην χρόνια... Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το εγχείρημα αποδεικνύεται πάντα επιτυχημένο, μια που τα σπίτια, ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια, έχουν γίνει ανάρπαστα λόγω της βραχυχρόνιας μίσθωσης.
Πολλοί ιδιοκτήτες έσπευσαν να αρπάξουν την ευκαιρία αναπαλαιώνοντας παλιά σπίτια και νοικιάζοντάς τα στις γνωστές πλατφόρμες, με αποτέλεσμα οι τιμές να έχουν εκτοξευτεί και να είναι απλησίαστες για τους νέους. Όπως μας ανέφερε ενδεικτικά η κ. Μαυράκη, πριν από μερικά χρόνια για μια γκαρσονιέρα, περιφερειακά του κέντρου του Ηρακλείου, το ενοίκιο ήταν γύρω στα 260-280 ευρώ, ενώ πλέον αυτό έχει ανέβει στα 300-320 ευρώ, όπου βεβαίως τύχει να βρεθεί σπίτι, κάτι εκ προοιμίου δύσκολο πια. Για ένα τριάρι 80 τετραγωνικών μέτρων αντίστοιχα, οι τιμές ενοικίασης από τα 300-330 ευρώ έχουν φτάσει σήμερα στα 360-380 ευρώ. Και μια που η ζήτηση αφορά για βραχυχρόνιες μισθώσεις κυρίως σε δίχωρα των 40-50 τ.μ. και τριάρια έως 100 τ.μ., τα σπίτια αυτά που είναι ιδανικά για νέους έχουν... εξαφανιστεί.
Η κατάσταση γίνεται ακόμα δυσκολότερη με δεδομένο ότι είναι ελάχιστες οι νέες οικοδομές που χτίζονται ώστε να αντιμετωπιστεί η μεγάλη έλλειψη στην αγορά.
Και οι άλλοι Ευρωπαίοι με τη μαμά
Την αγκαλιά της μαμάς και το παιδικό τους δωμάτιο δεν αποχωρίζονται ακόμα και μετά τα 30 τους πολλοί Ευρωπαίοι, με πρώτους τους νέους στο Μαυροβούνιο, την Κροατία, τη Σλοβακία και την Ιταλία, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Eurostat. Μάλιστα, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης ο μέσος όρος των νέων που απογαλακτίζονται από την οικογενειακή “φωλιά” και ανοίγουν τα φτερά τους είναι τα 26 χρόνια. Τις αιτίες είναι εύκολο να τις εντοπίσει κανείς και σχετίζονται με το... πορτοφόλι. Ένα ζεστό φαγητό σε καθημερινή βάση και μια στέγη χωρίς έξοδα ενοικίου και συντήρησης του σπιτιού αποτελούν ισχυρά δέλεαρ, ειδικά για τους νέους με χαμηλό έως καθόλου εισόδημα. Από την άλλη, μέσα στο γενικότερο κλίμα ανασφάλειας που καλλιεργούν οι εργασιακές συνθήκες και γενικά το σκηνικό λιτότητας, το πατρικό φαντάζει ως μια όαση ασφάλειας για τους νέους, που θυσιάζουν την ανεξαρτησία τους προκειμένου να μπορέσουν να επιβιώσουν με αξιοπρέπεια. Δεν πρέπει βεβαίως να παραλείψουμε, ειδικά για χώρες του μεσογειακού Νότου όπως η Ελλάδα και η Ιταλία - αλλά και βαλκανικές χώρες, όπως οι πρώτες στη λίστα Μαυροβούνιο και Κροατία - ότι έχουν παράδοση στους ισχυρούς οικογενειακούς δεσμούς, που σε πολλές περιπτώσεις, αν όχι στον κανόνα, συνεχίζονται ακόμα και όταν τα παιδιά παντρευτούν και συνεχίσουν τις δικές τους ζωές... Κάτι το οποίο δεν ισχύει για τις χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά, που βρίσκονται στον αντίποδα.
Αξίζει να τονιστεί ότι τα στοιχεία διαφέρουν απειροελάχιστα σε σχέση με τα αντίστοιχα που είχε δημοσιοποιήσει η Ευρωπαϊκή Στατιστική Αρχή για το 2017. Με τη γλώσσα των αριθμών προκύπτει ότι οι νέες γυναίκες, κατά μέσο όρο, εγκαταλείπουν το σπίτι των γονιών τους δύο χρόνια νωρίτερα σε σχέση με τα αγόρια, φαινόμενο που ερμηνεύεται από τη σκοπιά της γρηγορότερης ενηλικίωσης των κοριτσιών.
