Στο νησί μας βρίσκει τις πιο ιδανικές συνθήκες σε σχέση όχι μόνο με την υπόλοιπη χώρα, αλλά και όλες τις άλλες χώρες της Μεσογείου, ενώ ο πολλαπλασιασμός του δάκου γίνεται με τόσο γρήγορους ρυθμούς, που χωρίς την παρακολούθηση του πληθυσμού του με παγίδες δεν μπορούμε να προλάβουμε να βάλουμε έγκαιρα τέλος στο... «φαγοπότι» του...
Η βασική αυτή διαπίστωση έγινε κατηγορηματικά προχθές το βράδυ στη διάρκεια της εκπομπής «60 λεπτά στην ύπαιθρο» του «NOTOS TV», τόσο από τον καλεσμένο στο στούντιο φυτοπαθολόγο-μυκητολόγο και πρώην ερευνητή στο ΕΘΙΑΓΕ Λευτέρη Λιγοξυγκάκη, όσο και μέσω Skype από την εντομολόγο, ερευνήτρια του Ινστιτούτου Ελιάς στα Χανιά, Αργυρώ Καλαϊτζάκη.
Και οι δύο επιστήμονες κάλεσαν τους ελαιοπαραγωγούς να ασχοληθούν όσο περισσότερο μπορούν με την καταπολέμηση του δάκου, ενώ ξεκαθάρισαν ότι το έντομο για να το πολεμήσεις σωστά θα πρέπει πρώτα να το μάθεις καλά!
Ο φυτοπαθολόγος-μυκητολόγος και πρώην ερευνητής στο ΕΘΙΑΓΕ Λευτέρης Λιγοξυγκάκης, που, αν και συνταξιούχος, σημείωσε πως η συνεχής παρουσία του τόσο στα ερευνητικά κέντρα της Κρήτης όσο και στο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα είναι από ανάγκη για γεωργική έρευνα στο νησί, επισήμανε ότι στην ενασχόλησή του με τη δακοκτονία ως τομεάρχης στα Χανιά έμαθε πάρα πολλά για τον δάκο της ελιάς. «Δύο καλοκαίρια παλιότερα στα Χανιά, έμαθα πάρα πολλά που δεν υπάρχουν στα βιβλία. Θα σας δώσω δύο παραδείγματα. Όταν η θερμοκρασία του εδάφους ήταν υψηλή, δεν είχαμε μετακίνηση του δάκου. Πήγαινε κάτω από την επιφάνεια των φύλλων της συκιάς και ξεκουραζόταν, διότι δεν μπορούσε να πετάξει. Αν πετούσε, θα αφυδατωνόταν και θα πέθαινε... Με αποτέλεσμα να μην έχουμε δεδομένα στις παγίδες και να χάνουμε σίγουρη προσβολή εξαιτίας αυτού του φαινομένου. Επίσης, όταν είχαμε σφοδρούς ανέμους, πάλι δεν μπορούσαμε να πάρουμε δείγματα στις παγίδες, διότι πάλι δεν μπορούσε να μετακινηθεί ο δάκος, γιατί παρασυρόταν από τον αέρα και δεν έμπαινε στις παγίδες. Φέρνω παραδείγματα για να δείτε ότι η εμπειρία είναι σπουδαίο πράγμα...».
Η βιοοικολογία του εντόμου
Στη συνέχεια, η Αργυρώ Καλαϊτζάκη, από τα Χανιά, προχώρησε σε δημοσιοποίηση σημαντικών στοιχείων, τα οποία βοηθούν στην κατάλληλη ενημέρωση των ελαιοπαραγωγών της Κρήτης.
«Το αβγό είναι το πρώτο στάδιο του δάκου. Μοιάζει σαν ένας κόκκος ρυζιού. Ακολουθούν τρία προνυμφικά στάδια, η νύμφη και το ενήλικο. Η προνύμφη είναι αυτή που ουσιαστικά κάνει τη ζημιά στον ελαιόκαρπο, γιατί καταναλώνει σάρκα προκειμένου να αναπτυχθεί, και βέβαια το ενήλικο έντομο είναι αυτό που έχει φτερά και πετάει και μπορεί να μετακινηθεί από τον έναν ελαιώνα στον άλλο», είπε στη διάρκεια της εκπομπής η Αργυρώ Καλαϊτζάκη, που παράλληλα παρουσίαζε και σχετικές εικόνες.
Μάλιστα, κατά τη διάρκεια του χειμώνα βρίσκουμε, όπως είπε, τον δάκο «σαν νύμφη στο έδαφος, ως προνύμφη στον ελαιόκαρπο και ως ενήλικο σε προφυλαγμένες θέσεις. Εμείς στην Κρήτη, που έχουμε ήπιο χειμώνα, βρίσκουμε πολλούς πληθυσμούς του δάκου, ενήλικους πληθυσμούς, και κατά τη διάρκεια του χειμώνα...».
Η εντομολόγος, ερευνήτρια του Ινστιτούτου Ελιάς στα Χανιά, Αργυρώ Καλαϊτζάκη, συνέχισε με σχετικές εικόνες, λέγοντας πως «ένα θηλυκό μπορεί να εναποθέσει μέχρι και 12 αβγά την ημέρα και συνολικά γύρω στα 150 με 400 αβγά κατά τη διάρκεια της ζωής του. Ένα θηλυκό πρέπει να ξέρουμε ότι μέσα σε ένα χρόνο μπορεί να δώσει 20 εκατομμύρια απογόνους! Καταλαβαίνετε, λοιπόν, πόσο υψηλοί δακοπληθυσμοί αναπτύσσονται μέσα σε ένα χρόνο... Και, αν δεν υπάρξουν κάποιοι παράγοντες βιοτικοί που να μειώσουν τον πληθυσμό του δάκου, οι πληθυσμοί είναι πολύ υψηλοί και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να αντιμετωπίσουμε τον δάκο...».
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΚΑΙ ΥΓΡΑΣΙΑ
Οι βιοτικοί παράγοντες κατά του δάκου
Ποιοι είναι όμως οι βιοτικοί παράγοντες που μειώνουν την παραγωγή του δάκου; Η Αργυρώ Καλαϊτζάκη δήλωσε: «Είναι η θερμοκρασία και η υγρασία. Ιδανική θερμοκρασία για την ωοτοκία είναι 20 με 28 βαθμούς Κελσίου. Σταματάει να ωοτοκεί το έντομο εφόσον έχουμε θερμοκρασίες μικρότερες από 15 ή μεγαλύτερες των 33 βαθμών. Θερμοκρασίες το καλοκαίρι πάνω από 31 βαθμούς Κελσίου και σχετικά χαμηλή υγρασία προκαλούν μεγάλη θνησιμότητα στις νεαρές προνύμφες και στα αβγά. Στα τέλεια έντομα, όταν έχουμε θερμοκρασίες πάνω από 35 και κάτω από 9 βαθμούς Κελσίου, διακόπτεται η δραστηριότητά τους. Και βέβαια δεν μπορούν να επιζήσουν τα ενήλικα εάν η θερμοκρασία είναι πάνω από 45 και κάτω από μηδέν βαθμούς Κελσίου. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι εμείς εδώ στην Κρήτη έχουμε τις ιδανικότερες συνθήκες για την ανάπτυξη του δάκου, σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες περιοχές της χώρας, αλλά και με τη Μεσόγειο γενικότερα...».
Αμέσως παρακάτω, η κ. Καλαϊτζάκη σημείωσε ότι «η διάρκεια του βιολογικού κύκλου του εντόμου - δηλαδή από αβγό μέχρι να γίνει ενήλικο και να εμφανιστεί το ενήλικο άτομο που πετάει - είναι 30 μέρες το καλοκαίρι, 40 μέρες το φθινόπωρο και 90 μέρες τον χειμώνα. «Έχουμε λοιπόν στην Κρήτη περίπου πέντε γενιές, αλλά σε περιοχές με ήπιο χειμώνα μπορεί να έχουμε και έξι γενιές», τόνισε η γνωστή επιστήμονας του ΕΛΓΟ “Δήμητρα”, που επισήμανε, μεταξύ των άλλων, ότι η ίδια συνιστά στους ελαιοπαραγωγούς ως καλύτερο, σε σχέση με τον ολικό, τον δολωματικό ψεκασμό των ελαιοδέντρων.
