default-image

Και τα πουλιά «τρελάθηκαν» - Ο καιρός άλλαξε την πυξίδα των αποδημητικών

Κρήτη
Και τα πουλιά «τρελάθηκαν» - Ο καιρός άλλαξε την πυξίδα των αποδημητικών

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Σε ποσοστό χαμηλότερο από το 60% του μέσου όρου εκείνα που ήρθαν φέτος στο νησί μας, γιατί ο Βορράς της Ευρώπης γίνεται όλο και πιο ζεστός

Ο περίεργος φετινός καιρός δεν επηρέασε μόνο τους ανθρώπους αλλά και τα αποδημητικά πουλιά, τα οποία μας... έστησαν στο ετήσιο ραντεβού. Και μάλιστα σε βαθμό που καταγράφηκε πληθυσμός μικρότερος από το 60% του μέσου όρου για την Κρήτη, καθιστώντας τη χρονιά, αν όχι τη χειρότερη, τουλάχιστον από τις χειρότερες από το 1994 που πραγματοποιείται η ετήσια απογραφή της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας. Αιτία αυτής της τάσης ήταν ο παράδοξα ζεστός καιρός στον ευρωπαϊκό Βορρά, που έκανε τα ταξιδιάρικα πουλιά να αφήσουν για αργότερα τις... βαλίτσες για τον Νότο, αφού έβρισκαν τροφή και άρα δεν υπήρχε λόγος να “ξεσπιτωθούν” για τον χειμώνα.

Όπως μας εξήγησε ο ορνιθολόγος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Μιχάλης Δρετάκης, ο οποίος ήταν επικεφαλής της απογραφής για το Ηράκλειο, το μισό Λασίθι και το μισό Ρέθυμνο, τα πουλιά αποφασίζουν Οκτώβρη και Νοέμβρη αν και πότε θα κατέβουν από το Βορρά στον Νότο, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στις βόρειες περιοχές όπου ζουν.

Αν έχει χιονίσει, δηλαδή, από νωρίς και δε βρίσκουν τροφή, τότε θα μεταναστεύσουν άμεσα νοτιότερα. Φέτος όμως, για μια ακόμη φορά, η Ευρώπη ήταν πολύ πιο ζεστή από το σύνηθες, συνεπεία των κλιματικών αλλαγών, με αποτέλεσμα να μην παγώσουν από νωρίς λίμνες και ποτάμια, και να υπάρχει αρκετή τροφή για τα πτηνά. Ακόμα και εκείνα τα είδη, όμως, που ήρθαν εδώ βρήκαν, εξαιτίας της περυσινής ανομβρίας, σε χαμηλή στάθμη τους κρητικούς υγροτόπους τον Οκτώβρη και τον Νοέμβρη, οπότε δεν είχε αρχίσει ακόμη ο χειμωνιάτικος “κατακλυσμός”, και έτσι, αφού οι καιρικές συνθήκες δεν τα ευνοούσαν, έφυγαν για πιο νότια.

Εκτός από τους μικρότερους πληθυσμούς των τελευταίων χρόνων, η φετινή χρονιά χαρακτηρίστηκε και από τη μικρή ποικιλία ειδών που βρέθηκαν να ξεχειμωνιάζουν στην Κρήτη. Εξαίρεση αποτέλεσε το Οροπέδιο Λασιθίου, που είχε τα περισσότερα πουλιά από κάθε άλλο μέρος στο νησί, κυρίως λόγω των λιμνοδεξαμενών αλλά και της γειτνίασης με τον Αποσελέμη. Αίσθηση προκάλεσε, επίσης, το γεγονός ότι οι παράκτιοι υγρότοποι δε δέχτηκαν φέτος επισκέψεις.

Η λιμνοδεξαμενή του Αγίου Γεωργίου στο Οροπέδιο προσέλκυσε αξιοσημείωτο αριθμό από υδρόβια, με πολλούς κορμοράνους να κάνουν αισθητή την παρουσία τους, αφού υπήρχαν άφθονα ψάρια για την τροφή τους. Εξαιτίας μάλιστα της ύπαρξης φαγητού, αν και συνήθως οι κορμοράνοι φεύγουν την άνοιξη, φέτος αρκετοί από αυτούς επέλεξαν να παρατείνουν τη διαμονή τους στην Κρήτη. Επίσης καταγράφηκαν από τους επιστήμονες βαλτόπαπιες όχι μόνο στο Οροπέδιο, αλλά και σε αρκετούς άλλους υγροτόπους.

Η παρουσία τους, αν και σε μικρούς αριθμούς, είναι σημαντική, καθώς το είδος αποτελεί από τα πιο σπάνια που είχαμε στην Κρήτη.

Από τα σπάνια είδη που βρέθηκαν φέτος στο νησί μας ήταν και ο στικταετός, ο οποίος καταγράφηκε στο Αρκάδι. Το ενδιαφέρον είναι ότι η παρουσία του εκεί, όπως και άλλων ειδών, σχετιζόταν με τον ΧΥΤΑ Αμαρίου, καθώς ειδικά τα αρπακτικά βρίσκουν άφθονη τροφή ανάμεσα στα σκουπίδια, κυρίως αρουραίους που έχουν βρει “στέγη” εκεί λόγω του φαγητού που μπορούν να εντοπίσουν. Ακριβώς για τον λόγο αυτό στο Αρκάδι καταγράφηκαν δύο ακόμα είδη τα οποία είναι σπάνια για την Ελλάδα, συγγενικά αρπακτικά τα οποία κυνηγούν ομαδικά και τρέφονται κυρίως με αρουραίους.

Πρόκειται για τους τσίφτες, ο μεγαλύτερος αριθμός των οποίων απογράφηκε στο Αρκάδι, ήτοι 35 εκπρόσωποι του είδους που ξεχειμώνιασαν στην περιοχή, καθώς και ο λεγόμενος “ψαλιδιάρης”. Τα πουλιά αυτά, όπως και αρκετά άλλα, έχουν αλλάξει τις συνήθειές τους τα τελευταία χρόνια λόγω του ανθρώπου, επιλέγοντας, αντί για τους υγροτόπους που φέτος ήταν άδειοι, τους ΧΥΤΑ και γενικά όπου υπάρχουν σκουπίδια για το εύκολο... “φαστ φουντ”. Για ποιο λόγο δηλαδή να μπουν στον κόπο να κυνηγήσουν όταν μπορούν να βρουν εύκολα στη σημερινή εποχή άφθονο φαγητό στα σκουπίδια; Κάτι αντίστοιχο με τη “μετάλλαξη” που συμβαίνει στους γλάρους τις τελευταίες δεκαετίες, που γίνονται όλο και περισσότερο “τεμπέληδες”, εγκαταλείποντας το ψάρεμα και αναζητώντας τροφή στους σωρούς από απορρίμματα!

Προβληματισμός για τα “σημεία των καιρών”

Οι επιστήμονες επισημαίνουν, πάντως, τον προβληματισμό τους για τη φετινή χρονιά και βεβαίως για τις συνέπειες των κλιματικών αλλαγών που είναι εμφανείς και στις αλλαγές στις συμπεριφορές των αποδημητικών πτηνών. Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Μιχάλης Δρετάκης, «αν ανοίξει κανείς τον κύκλο μιας δεκαετίας, θα δει ότι μπορεί να έχουμε μια καλή χρονιά, η οποία ωστόσο ακολουθείται από πολλές κακές». Αυτό έρχεται προς επίρρωση της διαπίστωσης αρκετών επιστημονικών ερευνών, πως οι κλιματικές αλλαγές και συγκεκριμένα το φαινόμενο του θερμοκηπίου ευθύνονται για την αλλαγή πορείας του 70% των μεταναστευτικών πτηνών, ενώ σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές, λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη, κάποια αποδημητικά πουλιά χάνουν την περίοδο αφθονίας των εντόμων με τα οποία τρέφονται, με αποτέλεσμα τη μείωση του πληθυσμού τους. Επίσης τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται αλλαγές στον βιολογικό κύκλο των μεταναστευτικών πουλιών που αποδίδονται στις κλιματικές αλλαγές, κυρίως όσον αφορά στην αναπαραγωγή τους, με αποτέλεσμα να επωάζουν τα αβγά τους νωρίτερα σε περιόδους που δεν υπάρχει η πρόβλεψη της φύσης για την αφθονία της τροφής που χρειάζονται, θέτοντας σε κίνδυνο την επιβίωση των νεοσσών.

Το όλο θέμα είναι βεβαίως εξαιρετικά περίπλοκο, καθώς συμβάλλουν αρκετοί παράγοντες ώστε να εκτιμηθεί με ασφάλεια το πώς θα αντιδράσουν τα αποδημητικά πτηνά στα δεινά που έχουν ήδη ξεκινήσει να έρχονται. Πάντως τα σήματα κινδύνου είναι αρκετά έντονα ώστε να μας προβληματίσουν όλους σοβαρά...

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News