Τόπος των αντιθέσεων, τόπος της ιστορικής μνήμης, τόπος της βαθιά ριζωμένης Κρητικής παράδοσης…
Από τις παραλίες με τα διάφανα νερά, μέχρι τα λαξευμένα από τη φύση, φαράγγια και από τους γενναιόδωρους ανθρώπους, μέχρι τις μνήμες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που παραμένουν ακόμη «ζωντανές», ο Δήμος Πλατανιά, θα μπορούσε να συλλογιστεί κανείς πως, μετουσιώνει ολόκληρη την Κρήτη στα 50 χωριά του.
Αυτό το φυσικό κάλλος, την παράδοση και την ιστορικότητα απαθανάτισαν οι φωτογράφοι, Χλόη πίσσα και Αθανασία Παπαδόπουλου, καλεσμένες από τη φωτογράφο και εικαστικό Μαρία Χουλάκη, στο πλαίσιο του project «Crete Photo Experience», το οποίο και επιμελείται από το 2015.
Σχεδόν δύο χρόνια μετά το ταξίδι τους στην Κρήτη, η Χλόη Πίσσα και η Αθανασία Παπαδόπουλου μιλούν στο neakriti.gr για την εμπειρία της συμμετοχής τους στο project «Crete Photo Experience», για την τέχνη της φωτογραφίας, αλλά και για τα προσωπικά βιώματα και τις εικόνες που αποκόμισαν από την επίσκεψη τους στην Κρήτη.
Τι ακριβώς κληθήκατε να κάνετε κατά τη διάρκεια του project «Crete Photo Experience» στο Δήμο Πλατανιά;
Χλόη Πίσσα: H Μαρία Χουλάκη μας κάλεσε, από τη Θεσσαλονίκη, να συμβάλλουμε με τις εικόνες μας σε αυτό το ξεχωριστό project, για τη δημιουργία ενός σύγχρονου φωτογραφικού αρχείου για την Κρήτη.
Η αποστολή του εκάστοτε φωτογράφου είναι να προσεγγίσει και να δημιουργήσει εικόνες σύμφωνα με το προσωπικό του ύφος στην Κρήτη. Έτσι και εμείς είχαμε την ευκαιρία να φιλοξενηθούμε στον Πλατανιά, να φωτογραφίσουμε αλλά και να περιηγηθούμε στον νομό των Χανίων.
Αθανασία Παπαδοπούλου: Η πρόσκληση της Μαρίας Χουλάκη για να συμμετάσχουμε σε αυτό το project, ήρθε περίπου πριν δύο χρόνια και ο Δήμος Πλατανιά ήταν η δεύτερη κατά σειρά επίσκεψη στο νησί στο πλαίσιο αυτού.
Πρόθεση, δική μας και δική της νομίζω, είναι η φωτογραφική χαρτογράφηση της σύγχρονης Κρήτης και το αποτύπωμα της εποχής, που, ως ανήσυχοι άνθρωποι, οφείλουμε να καταγράψουμε, δημιουργώντας προσωπικό βίωμα, αλλά και παρακαταθήκη για εμάς και για τους θεατές των εικόνων μας στο τώρα και στο μετά.
(photo© Αθανασία Παπαδοπούλου)
Θα θέλατε να περιγράψετε μία εικόνα, μια εμπειρία, κατά τη διάρκεια της συμμετοχή σας στο project «Crete Photo Experience», που θα σας μείνει αξέχαστη;
Χ.Π. : Νομίζω ότι μία από τις κορυφαίες στιγμές του τελευταίου μας ταξιδιού στην Κρήτη ήταν η ανάβαση μας στο καταφύγιο Καλλέργη, το οποίο βρίσκεται πάνω από το οροπέδιο του Ομαλού ανάμεσα στα Λευκά όρη και το φαράγγι της Σαμαριάς. Θελήσαμε να ανέβουμε με τα πόδια για να φτάσουμε στο καταφύγιο που βρίσκεται σε υψόμετρο 1.700 μέτρων, κουβαλώντας η κάθε μία αρκετά βαρύ φωτογραφικό εξοπλισμό στην πλάτη. Σκοπός μας ήταν να δούμε το τοπίο και όταν θα φτάναμε να κάνουμε νυχτερινές λήψεις των βουνών με πανσέληνο. Δυσκολευτήκαμε αρκετά να φτάσουμε, αλλά μας αποζημίωσε το τοπίο, οι άνθρωποι που γνωρίσαμε και φυσικά οι φωτογραφίες που βγάλαμε.
Α.Π. : Απρίλιος, Κάτω Ζάκρος, μεσημεράκι και περιμένουμε να πέσει λιγάκι ο ήλιος για να συνεχίσουμε να φωτογραφίζουμε. Κάνοντας, λοιπόν, το πλάνο των επόμενων ωρών, αποφασίζουμε να πάμε στο Φαράγγι των Νεκρών. Ο ήλιος πέφτει κι εμείς ανηφορίζουμε από τον δρόμο που χρησιμοποιούν οι ντόπιοι, μόνο που το αυτοκίνητο δεν είναι κατάλληλο κι εγώ επιμένω ότι θυμάμαι, από την προηγούμενη φορά, πως ο δρόμος δεν είναι και τόσο άσχημος. Ευτυχώς η Χλόη οδηγεί καλά και τελικά καταφέρνουμε να φτάσουμε. Εκεί λοιπόν, ολομόναχες στην άκρη του Φαραγγιού, με τα πόδια καρφωμένα στη γη και τα μάτια ψηλά στον ουρανό αφήσαμε δυο δυνατές κραυγές χαράς, πληρότητας και ευγνωμοσύνης στην Κρητική γη, να διασχίσουν το φαράγγι και να χαθούν μέσα στο χρόνο.
(photo© Αθανασία Παπαδοπούλου)
Τι σας προσέφερε το Project «Crete Photo Experience»;
Χ.Π. : Για εμένα είναι ακριβώς αυτές οι 3 λέξεις του τίτλου του, μου προσέφερε την δυνατότητα να ζήσω την Κρήτη, να δημιουργήσω εικόνες και να συλλέξω εμπειρίες κατά τη διάρκεια της περιήγησης μου σε αυτό το όμορφο και με τόσο ιδιαίτερο χαρακτήρα νησί. Εμπειρίες, όχι μόνο κατά την διάρκεια μιας φωτογράφισης, αλλά ακόμα και στις ανάπαυλες, όταν δεν κρατάς την φωτογραφική μηχανή.
Α.Π. : Κάθε project είναι μια πρόκληση για το δημιουργό και χρειάζεται αφοσίωση και έντιμη προσέγγιση από αυτόν, το «Crete Photo Experience» μας δίνει πρωτίστως την ευκαιρία του βιώματος σε αυτόν τον ιδιαίτερο τόπο, αλλά και αυτό που για μας είναι καθημερινότητα… εικόνες!
Τι μπορεί να προσφέρει στην Κρήτη το Project “Crete Photo Experience”; Θεωρείτε ότι το εν λόγω Project μπορεί να ευνοήσει την τουριστική ανάπτυξη του νησιού ή τον πολιτισμό του;
Είναι πολύ σημαντικό που μια γυναίκα καλλιτέχνης, Κρητικιά, οραματίστηκε να αφήσει πολιτιστικό αποτύπωμα αναζητώντας τις συνέργειες στον αιώνα του εγωισμού και της ατομικότητας.
Χ.Π. : Κατά τη γνώμη μου, το εν λόγω εγχείρημα, μόνο οφέλη θα μπορούσε να δώσει στην Κρήτη.
Πολιτισμικά, η τέχνη της φωτογραφίας, εκτός των άλλων, είναι άμεσα συνδεδεμένη με την αναπαράσταση της πραγματικότητας. Λειτουργεί σαν ένα εργαλείο καταγραφής - ντοκουμέντου, που σαν αποτέλεσμα επιδιώκει να εξαλείψει την λήθη, με τις φωτογραφίες να παίζουν τον ρόλο της κοινωνικής και της ιστορικής μνήμης.
Τουριστικά, οι εικόνες έχουν την δυνατότητα να επικοινωνήσουν την μοναδική ακατέργαστη ομορφιά του νησιού σε μελλοντικούς επισκέπτες.
Α.Π. : Νομίζω πως ένα τέτοιο εγχείρημα μόνο θετικό πρόσημο μπορεί να έχει και όχι μόνο για την Κρήτη και τους ανθρώπους της, αλλά και για την Ευρώπη, μιας και είμαστε κομμάτι αυτής της Ηπείρου.
Είναι πολύ σημαντικό που μια γυναίκα καλλιτέχνης, Κρητικιά, οραματίστηκε να αφήσει πολιτιστικό αποτύπωμα αναζητώντας τις συνέργειες στον αιώνα του εγωισμού και της ατομικότητας.
Πέρα από τη συνεργασία σας με το Project “Crete Photo Experience”, υπάρχει κάτι άλλο που (σας ενέπνευσε ή) θα μπορούσε να σας εμπνεύσει, ως φωτογράφο, προκειμένου να κάνετε κάποιο ατομικό project με βάση την Κρήτη;
Χ.Π. : Επισκέπτομαι την Κρήτη εδώ και πολλά χρόνια, όχι μόνο με την φωτογραφική μου ιδιότητα, και παρατηρώ ότι τα θέματα τα οποία θα μπορούσαν να διεγείρουν έναν φωτογράφο είναι ανεξάντλητα.
Είμαι σίγουρη ότι με κάποιες συστηματικές επισκέψεις θα μπορούσε κάποιος να ολοκληρώσει φωτογραφικές ενότητες που να αφορούν τον σύγχρονο Κρητικό, το τοπίο, τα έθιμα, την ιστορία και πολλά άλλα. Εμένα προσωπικά με προκαλεί αρκετά η αποτύπωση της σύγχρονης Κρήτης σε σχέση με την ταυτότητα της στο παρελθόν.
Α.Π. : Η Κρήτη ήταν επιλογή και πριν από την συνεργασία μας με τη Μαρία Χουλάκη, είχε ήδη προηγηθεί μια επίσκεψη 20 ημερών στο νησί με μοναδικό σκοπό τη φωτογραφία και το βίωμα. Είναι δύσκολο κανείς στην αρχή να επιλέξει τι ακριβώς θέλει να αποτυπώσει από το νησί αν δεν δώσει πρώτα ποιοτικό χρόνο στον εαυτό του και στον τόπο.
(photo© Χλόη Πίσσα)
Γιατί φωτογράφος; Τι σας οδήγησε να ασχοληθείτε με τη φωτογραφία και πως ξεκίνησε η επαφή σας με αυτή τη μορφή τέχνης
Χ.Π.: Η πρώτη επαφή με το μικρόβιο της φωτογραφίας ήρθε σε μικρή ηλικία, όταν ανακάλυψα ένα τεράστιο φωτογραφικό αρχείο του παππού μου, ο οποίος ήταν ερασιτέχνης φωτογράφος και τον οποίο δεν είχα την τύχη να γνωρίσω, οπότε και επέλεξα να γνωρίσω μέσα από τις φωτογραφίες που είχε τραβήξει. Έπειτα, η συνειδητή επιλογή να γίνω φωτογράφος ήρθε μέσω των δασκάλων μου στη σχολή φωτογραφίας Stereosis που μου μετέδωσαν όλη την αγάπη τους για αυτή την τέχνη.
Α.Π. : Φωτογράφος από επιλογή, μιας και ήταν μια απόφαση που πήρα εκεί γύρω στα 30, αλλάζοντας ριζικά την ως τότε επαγγελματική μου ζωή. Επειδή όμως η αρχή είναι το ήμισυ του παντός οφείλω να μιλήσω για την Stereosis και τους ανθρώπους της που με βοήθησαν να κατανοήσω την σύγχρονηφωτογραφία να την αγαπήσω και να αφοσιωθώ σ’ αυτήν. Όμως δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ και στις κούτες φωτογραφιών του πατέρα μου, που μάλλον ήταν αυτές που υποσυνείδητα με έκαναν να συνδεθώ με το μέσο σχεδόν από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου.
(photo© Αθανασία Παπαδοπούλου)
Με ποιο είδος φωτογραφίας προτιμάτε να καταπιάνεστε;
Χ.Π. : Αυτήν την ερώτηση πάντα δυσκολεύομαι να την απαντήσω επειδή δεν θεωρώ ότι ο φωτογράφος οφείλει να ασχολείται με ένα μόνο είδος. Μου αρέσουν πολλά και κατά καιρούς καταπιάνομαι με διαφορετικά. Αυτό όμως που με απασχολεί περισσότερο στην ενασχόληση μου με τη φωτογραφία δεν είναι το είδος, αλλά η ποιότητα της εικόνας, γι’ αυτό και φωτογραφίζω με μεσαίου φορμά μηχανή και φιλμ, γεγονός που επηρεάζει ποιοτικά και το τελικό αποτέλεσμα.
Α.Π. : Δεν ξέρω αν υπάρχει φωτογράφος που θα μπορούσε να απαντήσει σε αυτό, η φωτογραφική τέχνη είναι κάτι ζωντανό που συνταξιδεύεις μαζί του, ο χρόνος ο τόπος η προσωπική κατάσταση είναι αυτάπου σε σπρώχνουν κάθε φορά να δημιουργήσεις εικόνες, το να τις εντάξεις σε κάποιο είδος ίσως να μην είναι καν δική σου δουλειά.
Έχετε κάποια «αγαπημένη» φωτογραφία; Ποιο ή ποια είναι τα χαρακτηριστικά εκείνα για να συγκαταλεχθεί μία (δική σας) φωτογραφία στις αγαπημένες σας;
Χ.Π.: Έχω πολλές αγαπημένες φωτογραφίες από γνωστούς και μη φωτογράφους και κάθε μία από αυτές είναι αγαπημένη μου για διαφορετικούς λόγους. Ωστόσο παρατηρώ ότι πάντα μου αρέσουν εικόνες που έχουν μια καλή ισορροπία στα στοιχεία του φωτός, της φόρμας και του περιεχομένου.
Α.Π. : Κάθε φωτογράφος συνδέεται με τις εικόνες του, αλλά και με τις εικόνες των άλλων φωτογράφων, με κάποιο τρόπο. Ο δικός μου προσωπικός «συναγερμός» είναι η συγκίνηση που νοιώθω μπροστά σε μια φωτογραφία. Πρόκειται για μια εσωτερική διεργασία που δεν περιγράφεται με λόγια.
(photo© Χλόη Πίσσα)
Τι αποτελεί προσωπική σας «πηγή» έμπνευσης για τη δουλειά σας;
Χ.Π.: Τα προσωπικά μου βιώματα και οι ιστορίες που ακούω από τους ανθρώπους και μπορώ να ταυτιστώ.
Α.Π. : Οι αισθήσεις τα βιώματα και οι ανάγκες μου.
Φωτογραφία, για εσάς, σημαίνει…;
Χ. Π.: Μνήμη. Σε κάθε δική μου εικόνα που ανατρέχω, ο εαυτός μου θυμάται μέρη, ανθρώπους, συναισθήματα και μυρουδιές.
Α.Π. : Ίσως να μπορούσα να απαντήσω σε αυτό με ευκολία πολύ αργότερα, τώρα ζώ μαζί της και είμαστε σε μια διαρκή αλληλοτροφοδότηση.
(photo© Χλόη Πίσσα)
Η Χλόη Πίσσα και η Αθανασία Παπαδοπούλου ευχαριστούν για τη φιλοξενία το ξενοδοχείο Revekka Apartments και το Palekastro Villas.
