Σε μια πρωτόγνωρη εποχή εισέρχεται το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), που πέφτει και αυτό θύμα της αυστηρότητας της νομοθεσίας και αντιμετωπίζεται πλέον ως μια υπηρεσία... οδοποιίας.
Τα παραπάνω αποκάλυψε σε πρόσφατη συνέντευξη που παραχώρησε στην εκπομπή “Κρήτη Σήμερα” της “ΚΡΗΤΗ TV” ο πρόεδρος του Ιδρύματος, Νεκτάριος Ταβερναράκης. Όπως ανέφερε, η λειτουργία του ΙΤΕ, που μπήκε ήδη από την 1η Ιανουαρίου 2019 σε αυστηρή επιτροπεία, υποχρεώνει εκατοντάδες ερευνητές από όλο τον κόσμο να συντάσσουν προϋπολογισμούς, γεγονός που θέλει τη γραφειοκρατία να καλωσορίζει την ερευνητική κοινότητα στα “δίχτυα” της.
Όπως υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΙΤΕ, «είναι μια καινούργια νομοθεσία, η οποία ξεκίνησε να εφαρμόζεται από 1η Ιανουαρίου του 2019. Είναι τα περίφημα άρθρα 62 και 63 του Νόμου 4485. Για παράδειγμα, η κατάρτιση λεπτομερών προϋπολογισμών, οι οποίοι πρέπει να προϋπάρχουν από την αρχή του χρόνου, κάτι που όπως ξέρετε είναι πάρα πολύ δύσκολο να γίνει, να προβλεφθούν τα πάντα, όταν μιλάμε για έρευνα, για πειράματα που δεν ξέρουμε τα αποτελέσματα, και ανάλογα με το αποτέλεσμα θα χρειαστεί ίσως να αλλάξουμε στρατηγική, θα χρειαστεί ίσως να αλλάξουμε την πορεία που ακολουθούμε, να έχουμε ένα άλλο προϋπολογισμό, να πάρουμε ένα άλλο μηχάνημα, να κάνουμε ένα άλλο πείραμα... Όλα αυτά είναι μέσα στην ημερήσια διάταξη της έρευνας».
«Δεν μπορεί να προβλέψει λοιπόν ένας ερευνητής τι πειράματα θα κάνει, για παράδειγμα τον Σεπτέμβρη ή τον Οκτώβρη, δηλώνοντάς τα τώρα τον Γενάρη. Οπότε, τέτοιου είδους γραφειοκρατία δεν μπορεί να εφαρμοστεί στον χώρο της έρευνας. Αυτό είναι κάτι το οποίο μας απασχολεί πάρα πολύ».
«Σκεφτείτε μόνο αυτό», συνεχίζει ο πρόεδρος του ΙΤΕ, «πως αυτή τη στιγμή “τρέχουν” 300 με 400 ερευνητικά προγράμματα στις τάξεις του Ιδρύματος και για κάθε πρόγραμμα απαιτούνται λεπτομερείς σχεδιασμοί με ακρίβεια μέχρι και το τελευταίο ευρώ. Σύμφωνα με τις διατάξεις, θα πρέπει να έχει προβλεφθεί εξαρχής ο προϋπολογισμός στο ακέραιο... Είναι αδύνατο αυτό για την έρευνα. Το διάστημα αυτό βρίσκονται σε επεξεργασία εκατοντάδες προϋπολογισμοί για κάθε ερευνητή, για κάθε εργαστήριο και καθηγητές. Μόνο εγώ έχω να διεκπεραιώσω 14 διαφορετικούς προϋπολογισμούς και ό,τι δε θα προβλεφθεί δεν μπορεί να γίνει. Δε θα μπορέσουν να συνεχιστούν οι έρευνες εάν παρουσιαστούν στο μέλλον ανάγκες».
Brain drain
Και όχι μόνο αυτό... Ο κίνδυνος που μπορεί να προέλθει από την αυξημένη γραφειοκρατία, σύμφωνα με τον κ. Ταβερναράκη, η οποία οδηγεί συν τοις άλλοις σε αγκυλώσεις σε ό,τι αφορά την ερευνητική δραστηριότητα, θα οδηγήσει ερευνητές στην αποθάρρυνση και ελλοχεύει ο κίνδυνος απώλειας ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού, δηλαδή του περίφημου “brain drain”.
Και διά του λόγου το αληθές, το νέο καθεστώς περιλαμβάνει λεπτομερείς προϋπολογισμούς οι οποίοι θα πρέπει να εγκρίνονται πριν γίνει οποιαδήποτε δαπάνη.
«Εδώ που τα λέμε, σε κάποια σημεία έχουν δίκιο. Δηλαδή, όταν για παράδειγμα πας να φτιάξεις τον δρόμο Ηρακλείου-Μεσαράς και είναι τώρα 20 χρόνια ο δρόμος και δε γίνεται, και όταν πάει να φτιαχτεί καταρρέει... καταλαβαίνετε! Ωστόσο, έχουμε εισέλθει σε διατάξεις που δεν αφορούν την έρευνα, αλλά άλλους τομείς», τόνισε.
«Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια», υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΙΤΕ, «έχουμε δει μια πολύ μεγάλη αύξηση της γραφειοκρατίας, ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό, κάτι που δυσχεραίνει τη λειτουργία ενός ερευνητικού κέντρου. Γιατί, όπως ξέρετε, η έρευνα απαιτεί ευελιξία... και αν κάτι μισεί πάρα πολύ η έρευνα, είναι η αυξημένη γραφειοκρατία».
Διάβημα στον πρωθυπουργό από την Ένωση Ελλήνων Ερευνητών
Μάλιστα, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΙΤΕ, ήδη η Ένωση Ελλήνων Ερευνητών έχει στείλει διάβημα και στον πρωθυπουργό, μέσω ανοιχτής επιστολής, προς επίλυση των θεμάτων που εστιάζονται κυρίως στο κομμάτι της γραφειοκρατίας στα νέα θεσπισμένα δεδομένα, ελπίζοντας να εισακουστούν, με απώτερο στόχο να αλλάξει κάτι... γιατί διαφορετικά θα είναι δύσκολα τα πράγματα για το μέλλον του ΙΤΕ και του ερευνητικού πεδίου, που χρόνια τώρα μας κάνει υπερήφανους μέσα από απτά επιστημονικά αποτελέσματα.
