Είναι πεποίθηση πολλών ότι γίνεται “πάρτι” στο θέμα του τρόπου αναθέσεων και συμβάσεων. Δεν υπάρχει ούτε πολιτικός έλεγχος, παρά μόνο αυτός της ρουτίνας των εγκρίσεων. Είναι βέβαιο ότι οι περισσότεροι δημοτικοί άρχοντες ούτε γνωρίζουν ακόμη και να ερμηνεύσουν τα διάφορα κονδύλια, κάτω από περίεργους τίτλους. Απλά πολλοί ψηφίζουν, ιδίως στις Δημοτικές Επιχειρήσεις, γιατί εξαρτώνται από τον Δήμο με το ένα ή τον άλλο τρόπο.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο διά των επιτρόπων του ή και ακόμη και το Σώμα Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης είναι πασιφανές ότι δεν κάνουν αποτελεσματικά τη δουλειά τους. Είναι κοινή αίσθηση ότι δεν υπάρχει έλεγχος και, εάν υπάρχει σε ελάχιστα θέματα, αυτός καθυστερεί για χρόνια. Είναι αδιανόητο το γεγονός ότι οι περισσότεροι δε νιώθουν την αίσθηση του ελέγχου από τις Αρχές που θα έπρεπε να τον ασκούν και έτσι το πρόβλημα μεγεθύνεται.
Οι καταπατητές κάνουν “πάρτι”, οι παράνομοι κάνουν “πάρτι”, οι αυθαιρετούχοι κάνουν “πάρτι”, οι εμπρηστές κάνουν “πάρτι”... όλη η Ελλάδα κάνει “πάρτι”!
Η χώρα ζει σε έναν αδιάκοπο ρυθμό “πάρτι” με παρανομίες, κακοδιοικήσεις ή ακόμη και εθελοτυφλία που αφήνει τη διαφθορά να γιγαντώνεται! Και επειδή “το ψάρι βρομάει πάντα από το κεφάλι”, γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι και σε αυτή την περίπτωση το πρόβλημα είναι το ίδιο το Δημόσιο, που έχει στήσει... πραγματικό “πάρτι” με απευθείας αναθέσεις, αδιαφάνεια και ατασθαλίες!
Την ίδια ώρα, ο ελεγκτικός μηχανισμός απλώς δε λειτουργεί, είτε γιατί χειραγωγείται είτε γιατί δεν επαρκεί το προσωπικό, και τότε ανοίγει ακόμη ένα παράθυρο για διαφθορά!
Μάλιστα οι Δήμοι της χώρας φαίνεται να πρωτοστατούν στην κακοδιαχείριση, ενώ οι εκάστοτε δήμαρχοι και πολιτικοί προϊστάμενοι έχουν μετατρέψει σε κανονικά “πλυντήρια” της Αυτοδιοίκησης τις Δημοτικές Επιχειρήσεις, που φτιάχτηκαν για μεγαλύτερη ευελιξία, όμως το πνεύμα του νομοθέτη... απωλέσθη στην ερμηνεία του νόμου από τους λεγόμενους “ταγούς” της Αυτοδιοίκησης, που βρήκαν νόμιμο τρόπο να ωφελούν τους “ημετέρους των ημετέρων”!
Ο άλλοτε γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρος Ρακιντζής ενδεικτικά είχε αναφέρει ότι το κόστος της διαφθοράς φτάνει τα 33 δισ. ευρώ ετησίως, και συνεπώς, αν για 10 χρόνια δεν υπήρχαν φαινόμενα διαφθοράς, θα είχε εκλείψει το δημόσιο χρέος της χώρας!
“Παράθυρο” στην παρατυπία
Παρά το γεγονός ότι η νομοθεσία είναι δομημένη με τρόπο που εμφανίζεται ένα “σιδηρούν προπέτασμα” ασφαλείας της νομιμότητας, δυστυχώς αποδεικνύεται ότι αυτό είναι διάτρητο, καθώς πάντα βρίσκεται μια “τρύπα” για να χειραγωγείται ή να αποφεύγεται ο έλεγχος.
Για παράδειγμα, το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν ολοκληρώνει έγκαιρα τους ελέγχους και το Σώμα Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης δεν παρεμβαίνει νωρίτερα από τον εισαγγελέα, δηλαδή μετά από διαπιστωμένη από άλλους φορείς παρατυπία ή παρανομία.
Κι αν οι Δήμοι δεν είναι δυνατόν να ελεγχθούν εγκαίρως προτού συντελεστεί η παρατυπία ή η παράλειψη, τότε πολύ περισσότερο δεν μπορούν να ελεγχθούν οι Δημοτικές Επιχειρήσεις, οι οποίες - ως άλλες... Ανώνυμες Εταιρείες - έχουν δικό τους Διοικητικό Συμβούλιο που μπορεί να εγκρίνει αποφάσεις, οι οποίες ουδέποτε θα υποστούν, πριν την εκτέλεση, τη βάσανο του εξονυχιστικού ελέγχου νομιμότητας. Αντιθέτως, στις περισσότερες φορές το πρόβλημα εντοπίζεται αφού έχει παρουσιαστεί και τότε, σε έναν δειγματοληπτικό έλεγχο ή έναν οικονομικό έλεγχο, γίνεται καταλογισμός στα τότε μέλη τής τότε διοίκησης!
Και να πώς ακριβώς έρχεται τώρα να “δέσει” η απόφαση της ΔΕΠΑΝΑΛ Α.Ε. (Δημοτική Επιχείρηση του Δήμου Ηρακλείου, κληρονομηθείσα από την Αλικαρνασσό) για ιδιωτική ασφάλιση της παρούσας διοίκησης για συνολικά 5 έτη, σε περίπτωση που μελλοντικά κριθεί κάποια απόφαση παράνομη και της καταλογιστούν τα χρήματα που δαπανήθηκαν με λάθος τρόπο! Μάλιστα, η ιδιωτική κάλυψη που έχουν συνάψει στη ΔΕΠΑΝΑΛ προβλέπει μέχρι και προστασία της προσωπικής περιουσίας, αλλά και τα παράβολα των δικηγόρων που θα κληθούν να τους υπερασπιστούν!
Και εννοείται, φυσικά, ότι μια τέτοια ιδιωτική ασφάλιση - την οποία αποκάλυψε η “Νέα Κρήτη” και είναι η μόνη γνωστή στα χρονικά για το Ηράκλειο - δε θα είχε θέση αφενός εάν υπήρχε συνεχής έλεγχος και αφετέρου εάν τα ίδια τα μέλη του Δ.Σ. της ΔΕΠΑΝΑΛ Α.Ε. γνώριζαν ότι κάνουν με χρηστό τρόπο τη δουλειά τους και πως δεν υπάρχουν “τρύπες” για να περάσουν αποφάσεις χωρίς καν να τις αναρτήσουν στη “Διαύγεια”!
Και εδώ παρουσιάζεται ακόμη ένα πρόβλημα, αφού στη “Διαύγεια” αναρτούν ό,τι και όποτε θέλουν, όπως για παράδειγμα την επισύναψη σύμβασης από Ανώνυμη Εταιρεία του Δήμου Ηρακλείου 20 ημέρες νωρίτερα από την προκήρυξή της! Δηλαδή την ανάρτησαν πριν καν την αποφασίσουν και προκηρύξουν τον διαγωνισμό, βάσει του οποίου συνήφθη η σύμβαση.
Το είδωλο της νομιμότητας
Μέσα από το ίδιο “τρύπιο δίχτυ” ασφαλείας περνούν και οι χορηγίες... ιδιωτών προς Δημοτικές Επιχειρήσεις! Όπως για παράδειγμα η περιβόητη ομολογία στο Δημοτικό Συμβούλιο Ηρακλείου από την αντιδήμαρχο Πολιτισμού, Αριστέα Πλεύρη, ότι το DVD που πληρώθηκε για βιντεοσκόπηση των εκδηλώσεων και δεν παρήχθη ποτέ πληρώθηκε μέσω χορηγιών και άρα ο Δήμος δεν είχε ζημιά!
Αυτή είναι μία περίπτωση... Όμως με ανάλογο τρόπο έχουν γίνει πολλές δεκτές χορηγίες που πίσω κρύβουν... “ουρά” ως προς το σύστημα νομιμότητας και πώς μπορεί αυτό κάποιος να το “σπάσει”!
Υπενθυμίζεται ότι, τα Χριστούγεννα του 2016, η ΔΗΚΕΗ διαπίστωσε εκ των υστέρων ότι είχε λάβει μικρό τίμημα ενοικίασης τμήματος της πλατείας Ελευθερίας για παγοδρόμιο και ανάγκασε τον χρήστη να προβεί σε χορηγία 9.000 ευρώ, πληρώνοντας, όπως παραδέχτηκε ο πρόεδρος της ΔΗΚΕΗ, την κατασκευή της εισόδου του λεγόμενου Χριστουγεννιάτικου Κάστρου! Ή ο ΔΟΠΑΦΜΑΗ, που αγόρασε air-conditions και τα τοποθέτησε τελικά στο Παγκρήτιο Στάδιο.
Και αυτά είναι μόλις κάποια ενδεικτικά παραδείγματα μιας παθογένειας που ισορροπεί ανάμεσα στη νομιμότητα και το είδωλό της!
Την ίδια ώρα, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί εμφανίζονται χειραγωγούμενοι από πρόσωπα και πρακτικές. Για παράδειγμα, είναι γνωστό ότι βουλευτές εμφανίζονται να επισκέπτονται το Ελεγκτικό Συνέδριο παρέχοντας με μια καλή γνωριμία κάλυψη σε Δήμους και Δημοτικές Επιχειρήσεις ή ξεμπλοκάροντας τις διαδικασίες για “περίεργες” αποφάσεις.
Δεν είναι, εξάλλου, κρυφό το γεγονός ότι και ενίοτε επίτροποι διατηρούν σχέσεις εξάρτησης με μερικούς Δήμους ή υπηρεσίες και για αυτό καταφέρνουν να προσπερνούν με ευκολία αποφάσεις που... “πάσχουν”!
Πλημμελής έλεγχος
Και ακριβώς σε αυτό το σημείο που εντοπίζονται οι εξαρτήσεις των ελεγκτών με τους ελεγχόμενους υπάρχει μια άλλη παράλειψη: ότι κανένας δεν ελέγχει αποτελεσματικά τους ελεγκτές, οι οποίοι στην καλύτερη περίπτωση ενδέχεται να εκτελούν τα καθήκοντά τους πλημμελώς!
Και έτσι το “πάρτι”... συνεχίζεται, αφού κανένας δεν ελέγχεται: Όπως η περίπτωση αντιδημάρχου, σε βάρος του οποίου υπήρξε στο παρελθόν καταγγελία, και όταν το Σώμα Ελεγκτών τον ήλεγξε, δέχτηκε τη δικαιολογία ότι πρόκειται περί συνωνυμίας... κλείνοντας την υπόθεση!
Αδιαφάνεια: Διαδικασίες χωρίς ουσιαστικό έλεγχο
Εκατοντάδες απευθείας αναθέσεις γίνονται από τους Δήμους και την Περιφέρεια για εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, με διαδικασίες που νοθεύουν τον ανταγωνισμό, την αξιοκρατία και τη διαφάνεια, με πλημμέλεια από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, αλλά και χωρίς ουσιαστικό έλεγχο, γιατί δεν περνούν από τον έλεγχο των Οικονομικών Επιτροπών, άρα και από τις από τις αντιπολιτεύσεις των Δήμων και της Περιφέρειας... Αυτοί δηλαδή που θεσμικά έχουν ταχθεί να ελέγχουν πολιτικά την κάθε εξουσία.
Μια ακόμη πιο προσεκτική ματιά στις συμβάσεις που αναρτώνται στη “Διαύγεια” θα σας αποκαλύψει ότι συνήθως τα ίδια και τα ίδια πρόσωπα αναλαμβάνουν τις διάφορες αναθέσεις, εργασίες και υπηρεσίες. Μιλάμε για μια ιδιότυπη κρατικοδίαιτη λειτουργία ιδιωτών, που επάγγελμά τους είναι να ζουν άκοπα και με “ζεστό” χρήμα από τους Δήμους και την Περιφέρεια... Μελέτες και εργασίες με τίτλους αναθέσεων που πολλές φορές φτάνουν στη γελοιότητα και που βγαίνουν μόνο και μόνο για να αντληθούν χρήματα από το Δημόσιο. Συνήθως, δε, με τη μέθοδο του copy paste από Δήμο σε Δήμο, σε σημείο πολλές φορές να ξεχνούν να αλλάξουν και τις ονομασίες, κι έτσι μελέτη για Δήμο της ανατολικής Κρήτης, για παράδειγμα, να εμφανίζεται και ως μελέτη για Δήμο στα νότια του νησιού, αλλά με το όνομα του Δήμου στα ανατολικά!
Η κορυφή του παγόβουνου
Μόλις στο χθεσινό φύλλο η εφημερίδα “Νέα Κρήτη” αναφέρθηκε στην απευθείας ανάθεση που έκανε η αντιδήμαρχος Πολιτισμού Αριστέα Πλεύρη σε εταιρεία παραγωγής τηλεοπτικών σποτ έναντι 23.994 ευρώ!
Το ποσό είναι με ΦΠΑ... Και εδώ βρίσκεται ακριβώς το μυστικό... Χωρίς τον ΦΠΑ το ποσό είναι οριακά κάτω από 20.000 ευρώ, και πιο συγκεκριμένα στα 19.350 ευρώ. Δηλαδή ο νόμος δίνει το δικαίωμα για έργα κάτω των 20.000 ευρώ καθαρή αξία - χωρίς ΦΠΑ δηλαδή - να γίνεται απευθείας ανάθεση. Έτσι, με οριακά χαμηλότερο ποσό από το όριο της απευθείας ανάθεσης κάτω των 20.000 ευρώ, το έργο ανατέθηκε χωρίς διαγωνιστική διαδικασία σε εταιρεία της επιλογής του εκάστοτε αιρετού.
Άλλη περίπτωση αποτελεί επίσης η απευθείας ανάθεση για παρακολούθηση των κυκλοφοριακών του Δήμου Ηρακλείου σε πολιτικό μηχανικό, έναντι 14.000 ευρώ.
Άλλο τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί το έργο παραλαβής εργοταξιακής σήμανσης, που με απευθείας ανάθεση δόθηκε στον ίδιο εργολάβο που εκτελεί την ανάπλαση του οδικού άξονα Δικαιοσύνης-Ίδης-Καλοκαιρινού.
Σχέσεις... διαπλοκής!
Άλλο τρανό παράδειγμα αποτέλεσε η περιβόητη απευθείας ανάθεση του DVD για τη βιντεοσκόπηση των πολιτιστικών εκδηλώσεων του καλοκαιριού του 2016, το οποίο πληρώθηκε με 5.000 ευρώ αλλά δεν παρήχθη ποτέ, και φυσικά ποτέ δεν παραδόθηκε! Βεβαίως, όταν το θέμα αποκαλύφθηκε από τη “Νέα Κρήτη”, η αντιδήμαρχος Πολιτισμού είχε δηλώσει στο Δημοτικό Συμβούλιο ότι είχε το DVD στο γραφείο της, εν συνεχεία είπε ότι η προβολή του μπορεί να γίνει μόνο ιδιωτικά γιατί υπάρχουν πνευματικά δικαιώματα, και εντέλει, ύστερα από δυόμισι μήνες, “ομολόγησε” ότι το έργο δεν εκτελέστηκε ποτέ, όμως πληρώθηκε!
Την ίδια εποχή είχε γίνει γνωστό ότι είχαν ανατεθεί από τη ΔΗΚΕΗ οι εκτυπώσεις πολιτιστικών φυλλαδίων με απευθείας ανάθεση σε εταιρεία στο Ρέθυμνο. Τόσο η εταιρεία που ανέλαβε την παραγωγή του DVD όσο και την εκτύπωση των φυλλαδίων σχετίζονται με τηλεοπτικό μέσο, γεγονός που θεμελιώνει την υποψία για το πώς δομούνται οι σχέσεις εξάρτησης που βρίσκονται στα όρια της διαπλοκής!
Αυτή η εξάρτηση, όπως περιγράφεται, δηλαδή το ότι μια τοπική εξουσία με απευθείας ανάθεση δίδει χρήμα σε εταιρείες σχετιζόμενες με ΜΜΕ, δημιουργεί αυτομάτως τέτοιου είδους σχέσεις με αντάλλαγμα “υμνωδίες” και “αγιογραφίες” αντιδημάρχων, δημάρχων και άλλων προσώπων της δημόσιας σφαίρας! Και φυσικά, αυτά είναι που φαίνονται... Υπάρχει, δηλαδή, περίπτωση να υπάρχουν και ανάλογες αναθέσεις που αναρτώνται στη “Διαύγεια”, όπως για παράδειγμα οι αποφάσεις της ΔΕΠΑΝΑΛ, των οποίων όμως, ως τον Μάρτιο του 2018, δεν είχαν σταλεί τα εντάλματα στο Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά παράβαση της νομοθεσίας, και έκτοτε στέλνονται επιλεκτικά κάποια, τα οποία ο έλεγχος τα απορρίπτει!
Η εύλογη απορία: Άραγε, ευθύνες υπάρχουν;
Εύλογα θα αναρωτηθεί κάποιος: Ευθύνες υπάρχουν; Στο σημείο αυτό θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι δεν μπορεί κανένας να μιλήσει για ευθύνες... με την έννοια που κάποιος τις έχει στο μυαλό του: δηλαδή ως προς τη νομιμότητα!
Μπορεί όμως να μιλήσει κάποιος για ευθύνη ως προς το ηθικό κομμάτι, αν διαπιστωθεί ότι συστηματικά οι απευθείας αναθέσεις γίνονται σε συγκεκριμένες εταιρείες και πρόσωπα. Επίσης, θα μπορούσε να μιλήσει κάποιος για “κολλυβοποίηση” κονδυλίων μέσω των απευθείας αναθέσεων, με αποτέλεσμα στο τέλος να μην υπάρχουν χρήματα να συντελεστεί ένα έργο κοινής ωφέλειας, καθώς τα χρήματα θα έχουν δαπανηθεί σε “κόλλυβα”, δηλαδή σε κούκκισμα... για ψηφοθηρικούς λόγους!
Σε αυτό το σημείο μόνο θα μπορούσε να ερευνηθεί από τις αρμόδιες Αρχές αν το “κούκκισμα” αυτό αποτελεί διασπάθιση του δημόσιου χρήματος, δηλαδή κακή χρήση του δημόσιου χρήματος, και όχι κατ’ ανάγκη αυτό που λέμε ότι “κάποιος τα έφαγε” ή “κάποιος τα έβαλε στην τσέπη”!
Αρκεί μόνο να σκεφτεί κάποιος ότι, σύμφωνα με τα οικονομικά στοιχεία που παρουσιάζει σήμερα η “Ν.Κ.”, τα 350 εκατομμύρια ευρώ των συμβάσεων που συνολικά έχουν υπογραφεί στην Κρήτη από Δήμους και Περιφέρεια τον τελευταίο 1,5 χρόνο αποτελούν περίπου το 1/3 του κόστους αναβάθμισης και ανακατασκευής του ΒΟΑΚ! Δηλαδή με τις συμβάσεις μιας αυτοδιοικητικής θητείας, π.χ. της τρέχουσας που ήταν 5 χρόνια, θα μπορούσε να έχει κατασκευαστεί ολόκληρος ο ΒΟΑΚ από το Καστέλι Κισσάμου μέχρι τη Σητεία! Ή πιο απλά θα μπορούσε να γίνει η εξής αναγωγή: Με τις συμβάσεις των 350 εκατ. ευρώ θα μπορούσε να έχει κατασκευαστεί το νέο αεροδρόμιο Καστελίου, το οποίο έχει συνολικό κόστος, βάσει της προσφοράς της ΤΕRΝΑ και των Ινδών, 480 εκατομμύρια ευρώ!
Η υποχρέωση που... “ξεχνούν” Δήμοι και Δημοτικές Επιχειρήσεις
Μια κανονική ανώνυμη εταιρεία υποχρεούται να δημοσιεύει ισολογισμό κάθε χρόνο. Αν δεν το κάνει, έχει αυτόματες συνέπειες, οικονομικές-πρόστιμα και όχι μόνο. Δε συμβαίνει το ίδιο όμως, ως φαίνεται, και στους Δήμους και ιδίως στις Δημοτικές Επιχειρήσεις.
Αν και υποχρεούται να το κάνουν, οι περισσότεροι αγνοούν αυτήν την υποχρέωση ή αδιαφορούν. Ελάχιστοι Δήμοι της Κρήτης δημοσίευσαν για το 2017 τους ισολογισμούς τους. Ακόμη και παλιότερους ισολογισμούς, του 2015 ή του 2016, ακόμα δεν τους έχουν δημοσιεύσει. Κι όμως, στα άρθρα 163 και 164 του Νομού 3463/2006, ενώ αναφέρεται ρητά, οι Δήμοι και οι Επιχειρήσεις τους αγνοούν μια βασική υποχρέωσή τους διαφάνειας. Και όμως, και εδώ οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του κράτους σιωπούν. Ούτε τους ελέγχουν, ούτε επιβάλλουν κυρώσεις. Ούτε η Αποκεντρωμένη Διοίκηση εμφανίζεται εδώ να λαμβάνει κάποιο μέτρο επαναφοράς στη νομιμότητα.
Μερικά παραδείγματα
Από το 2014 δεν έχουν δημοσιεύσει ισολογισμό οι Δήμοι: Φαιστού, Χερσονήσου, Γόρτυνας, Καντάνου, Σφακίων, Αμαρίου και Ανωγείων.
Από το έτος 2015 οι Δήμοι: Μαλεβιζίου, Βιάνου, Αγίου Νικολάου και Μινώα Πεδιάδος.
Από το 2016 οι Δήμοι: Αρχανών-Αστερουσίων, Ιεράπετρας, Χανίων, Αποκορώνου, Κισσάμου, Πλατανιά, Ρεθύμνου και Μυλοποτάμου.
Για το 2017 ακόμη περιμένουμε.
Κι όμως, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί “ποιούν την νήσσαν”.
Αν πιάσουμε τις Δημοτικές Επιχειρήσεις δε και ιδίως του μεγαλύτερου Δήμου της Κρήτης και 4ου στην Ελλάδα, αυτού του Ηρακλείου, αυτές ούτε καν λαμβάνουν υπόψη τους αυτή έστω τη βασική τους υποχρέωση!
Καμία δε δημοσίευσε ισολογισμό! Ούτε στα sites τους τα επίσημα δεν έχουν αναρτήσει τις οικονομικές τους καταστάσεις.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα
Το Παγκρήτιο Στάδιο, με τις λοιπές εγκαταστάσεις του στην ΑΑΗ-Α.Ε. ΟΤΑ, έχει δημοσιεύσει τελευταίο ισολογισμό το 2015 (!), Η ΔΕΠΤΑΗ το 2014, η ΔΕΥΑΗ από το 2011 (!), η ΔΕΠΑΝΑΛ από το 2016, ενώ για τον ΔΟΠΑΦΜΑΗ δεν υπάρχουν καν, παρότι υποχρεούται, όπως και ο Δήμος, να δημοσιεύει ισολογισμούς!
Απλά κάποια απολογιστικά έγγραφα υπάρχουν ή έχουν εμφανιστεί στο Δημοτικό Συμβούλιο Ηρακλείου, αλλά έως εκεί.
Σημειώνεται ότι οι Δημοτικές Επιχειρήσεις έχουν περιορισμούς για τα οικονομικά τους αποτελέσματα, που φτάνουν μέχρι το κλείσιμό τους, αν εμφανίζονται ζημιογόνες επί τρία συνεχόμενα έτη. Ποιοι λοιπόν ελεγκτές και ποια δημόσια Αρχή προβαίνει σε έναν τέτοιο έλεγχο; Ποια ελεγκτική Αρχή ερευνά τις “μεταφορές” κονδυλίων, μεταξύ άλλων, ως τρόπο για να αποφευχθούν οι εγγραφές ως ζημιογόνες χρονιές;
Ανεξέλεγκτα τα έσοδα Δημοτικών Επιχειρήσεων
Είναι χαρακτηριστικό ότι εμφανίζεται περίπτωση ελεύθερου επαγγελματία-λογιστή να διαχειρίζεται τα έσοδα ολόκληρης Δημοτικής Επιχείρησης. Είναι ο ίδιος ή υπάλληλοί του που συγκεντρώνουν ακόμη και στο σπίτι του (!) τις εισπράξεις από τα έσοδα της Δημοτικής Επιχείρησης; Μάλιστα, εμφανίζεται να κάνει ο ίδιος τις διάφορες συναλλαγές της Δημοτικής Επιχείρησης. Δηλαδή, το δημόσιο-δημοτικό χρήμα από έσοδα, χρήμα όλων των δημοτών, πάει στο σπίτι ενός ιδιώτη! Και δε μιλάει κανείς.
Η “Διαύγεια” ως πουκάμισο αδειανό
Παρότι πολύτιμο εργαλείο διαφάνειας και νομιμότητας, υποχρεωτικό από τον νόμο, η “Διαύγεια”, ιδίως για πολλές από τις Δημοτικές Επιχειρήσεις είναι... “για τα μάτια”.
Δεν αναρτούν τις αποφάσεις τους και για τις λίγες που το κάνουν, όταν το κάνουν, είναι εκπρόθεσμα, μεταχρονολογημένα ή κρατώντας παράτυπα «ανοιχτά ηλεκτρονικά πρωτόκολλα».
Κυριαρχούν η αδιαφάνεια και τα προσωπικά κίνητρα “εξυπηρετήσεων”. Παρά την υποχρέωση από τον νόμο, οι δημοσιεύσεις είναι ελάχιστες για τις Δημοτικές Επιχειρήσεις. Και εδώ, το Σώμα Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης και το Ελεγκτικό Συνέδριο, εκούσια ή ακούσια, εμφανίζονται να σιωπούν, συνεργώντας έτσι σε ένα πρωτοφανές “πάρτι” αδιαφάνειας.
Αν αντίθετα είχαν επέμβει, το αποτέλεσμα στη διαφάνεια θα ήταν και εντυπωσιακό και επιθυμητό από τους πολίτες.
Τα “ανύπαρκτα” πρόσωπα και υπηρεσίες
Από τη “Διαύγεια” προκύπτει κι άλλο εντυπωσιακό στοιχείο για τους Δήμους της Κρήτης: Αγορές και απευθείας αναθέσεις εμφανίζονται σε Δημοτικές Επιχειρήσεις, για προϊόντα και υπηρεσίες που τα εκμεταλλεύονται όμως άλλες επιχειρήσεις! Υπάλληλοι προσλαμβάνονται στην τάδε Δημοτική Επιχείρηση και αυτοί ουδέποτε εμφανίζονται στη θέση που προσελήφθησαν, αλλά προσφέρουν τις υπηρεσίες τους αλλού και για άλλο σκοπό από την πρόσληψή τους.
Προσκλήσεις για προσλήψεις αναρτώνται συνήθως την τελευταία στιγμή, χωρίς δημοσιότητα, ώστε να προσλαμβάνονται οι “ημέτεροι”, ακόμη και συγγενικά πρόσωπα δημοτικών αρχόντων, με συμβάσεις που διαρκώς ανανεώνονται πάνω στα ίδια και τα ίδια πρόσωπα, όταν η ανεργία “θερίζει” δεκάδες άλλους δημότες με τα ίδια ή και ανώτερα προσόντα!
Το Παγκρήτιο Στάδιο είναι η επιτομή μιας τέτοιας πρακτικής, αλλά όχι μόνο αυτό.
Δημοκρατία και έλεγχος
Σε μια δημοκρατική κοινωνία, ο έλεγχος και η λογοδοσία είναι το παν για να λειτουργεί και να επικρατούν η διαφάνεια και το αίσθημα του δικαίου. Όμως εδώ έχουμε την κατάσταση ότι όποιος έχει την εξουσία και τη σφραγίδα, τελικά έχει το... “πάνω χέρι”. Οι αυτοδιοικητικές Αρχές δεν είναι για όλους τους πολίτες, αλλά για τους «δικούς μας» ή τους μελλοντικούς ψηφοφόρους μας. Μια ματιά στη σκοπιμότητα των δαπανών αλλά και στη διαδικασία θα πείσει και τον πιο επιφυλακτικό ότι γίνεται το... “έλα να δεις”. Ό,τι θέλει κάνει η κάθε διοίκηση και κυρίως χωρίς να λογοδοτεί σε κανέναν. Ακόμη και στα ανύπαρκτα (τουλάχιστον στην εμφάνισή τους) ελεγκτικά όργανα του κράτους.
Χωρίς καν πολιτικό έλεγχο
Αλλά ακόμη και εντός της Αυτοδιοίκησης, οι λεγόμενες παρατάξεις της αντιπολίτευσης, που θεσμικά έχουν υποχρέωση να ελέγχουν τις εκάστοτε τοπικές εξουσίες της πλειοψηφίας, σπάνια στέκονται στο ύψος των περιστάσεων.
Πολλά μέλη της αντιπολίτευσης, που εκπροσωπούν τις παρατάξεις τους στα Διοικητικά Συμβούλια των Δημοτικών Επιχειρήσεων, σιωπούν, είτε γιατί τους “κρατούν” οι διοικούντες με παλιές αντίστοιχα δικές τους υποθέσεις, όταν ήταν αυτοί εξουσία, ποινικές ή άλλες, είτε γιατί κάποιος δικός τους, αναλογικά, θα βολευτεί στον οικείο Δήμο. Και έτσι σιωπούν και υπογράφουν πολλές φορές ομόφωνα αποφάσεις, εμφανώς καραμπινάτες για έλεγχο!
Χαρακτηριστικό παράδειγμα Δημοτική Επιχείρηση του Ηρακλείου, που θα έπρεπε πολλές αποφάσεις της να είναι σε έλεγχο νομιμότητας: μέλος στο Δ.Σ. που ανήκει στην αντιπολίτευση σιωπά, αφού το παιδί του έχει τακτοποιηθεί σε δημοτική υπηρεσία! Έτερος δημοτικός σύμβουλος της αντιπολίτευσης, σε άλλη Δημοτική Επιχείρηση του Ηρακλείου, δεν ξεσκεπάζει τίποτα απ’ όσα απίστευτα συμβαίνουν εκεί μέσα, με πρωτοφανές οικονομικό αντικείμενο, μόνο και μόνο για να τον υποστηρίζει η σημερινή πλειοψηφία σε μια σειρά υποθέσεών του που φτάνουν μέχρι τη Δικαιοσύνη, τον καιρό που ο ίδιος ήταν η πλειοψηφία σε αυτή τη Δημοτική Επιχείρηση και έπαιρνε αντίστοιχες περίεργες, τουλάχιστον, αποφάσεις.
“ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ” - “ΔΙΑΥΓΕΙΑ”
Τα επίσημα εργαλεία που παρέχουν οι νόμοι
Αν απ’ όσα εκθέτουμε οι πολίτες αισθάνονται την ανάγκη να ανακαλύψουν αυτόν τον “όμορφο κόσμο” της αδιαφάνειας και των “φωτογραφικών αποφάσεων”, ας οπλιστούν με υπομονή κι ας ανατρέξουν στα επίσημα εργαλεία που παρέχουν οι νόμοι. Μπορούν να επισκέπτονται το site της “Διαύγειας”, αλλά και του “Προμηθέα”, όπως επίσης και το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) - Προμήθειες και Υπηρεσίες, για να βλέπουν όλες τις πράξεις που γίνονται στο Δημόσιο. Όλες, δηλαδή, όσες αναρτώνται, γιατί υπάρχουν και χιλιάδες άλλες που τις “τρώει” το... μαύρο σκοτάδι. Ωστόσο, και από τις αναρτημένες βγαίνουν απίστευτες αποκαλύψεις.
Οι διευθύνσεις είναι:
1) https://diavgeia.gov.gr/
2) http://www.eprocurement.gov.gr
3) http://www.promitheus.gov.gr/.
