Σε καλό δρόμο, με σημαντική πρόοδο αλλά όχι στο τέλος του... δρόμου, ψάχνοντας ακόμα σε επιμέρους θέματα τα βήματά της... ανάμεσα σε λεπτές γεωστρατηγικές ισορροπίες, είναι η πολύπλευρη στρατηγική συμμαχία που επιχειρούν να “χτίσουν” Ελλάδα-Αίγυπτος-Κύπρος! Αυτό διαφάνηκε μετά τη χθεσινή τριμερή Σύνοδο Κορυφής στην Ελούντα, όπου ήταν στραμμένα τα βλέμματα της διεθνούς ενεργειακής, πολιτικής και διπλωματικής σκηνής.
Επί κρητικού εδάφους, σε ένα εγκάρδιο κλίμα, οι ηγέτες των τριών χωρών, μαζί με ένα πλήθος υπουργών και υψηλόβαθμων διοικητικών στελεχών συζήτησαν πολλά και διάφορα σε εποικοδομητική ατμόσφαιρα, υπέγραψαν ένα σωρό συμφωνίες και μνημόνια συνεργασίας, προχωρώντας παραπέρα τις σχέσεις συνεργασίας, αλλά δεν κατέληξαν σε συντονισμένο βηματισμό σε σχέση με τα πιο “πολύπλοκα” ζητήματα.
Η Σύνοδος δεν έστειλε ένα ηχηρό κοινό μήνυμα απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα και απέναντι στις κινήσεις-ακροβασίες που επιχειρεί εσχάτως η γειτονική μας χώρα. Για την ακρίβεια, η χθεσινή τριμερής συνάντηση έστειλε μισό μήνυμα προς τον Ερντογάν, μέσω μιας χαλαρής αναφοράς και μέσω περισσότερο δηλώσεων του Έλληνα πρωθυπουργού, ότι η Ελλάδα βρίσκεται στο πλευρό της Κύπρου στην προσπάθειά της για αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου επί της κυπριακής ΑΟΖ.
Από εκεί και πέρα, στο πολύπλοκο ζήτημα οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, ζήτημα που παραμένει σε... εκκρεμότητα εδώ και μια 10ετία, η χθεσινή συνάντηση στην Ελούντα άφησε μια πρώτη σημαντική παρακαταθήκη: Είναι η βούληση των δύο πλευρών να προχωρήσουν με γοργούς ρυθμούς σε συμφωνία προς την οριοθέτηση των ΑΟΖ μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου, ξεπερνώντας τις όποιες τεχνικές δυσκολίες. Εδώ όμως ξεπροβάλλουν και αστερίσκοι.
Δεν περνά απαρατήρητο το διστακτικό ύφος, ούτε η πολύ προσεκτική διατύπωση. Ο Έλληνας πρωθυπουργός αποκάλυψε πως στις διμερείς επαφές με τον Αιγύπτιο πρόεδρο συζητήθηκε το θέμα οριοθέτησης ΑΟΖ των δύο χωρών. Ένα ζήτημα το οποίο βρίσκεται σε εκκρεμότητα για αρκετά χρόνια, με την Ελλάδα να το κρατά σε χαμηλούς τόνους. Αυτό που έγινε μόνο γνωστό είναι πως θα καταβληθεί προσπάθεια ώστε να διευθετηθεί το ζήτημα σε τεχνικό επίπεδο, και μάλιστα εντός του 2018.
Τα χαρακτηριστικά λόγια του Αλέξη Τσίπρα ήταν πως συμφώνησαν να βρουν τον τρόπο να παρακάμψουν τις όποιες τεχνικές δυσκολίες και να προχωρήσουν το συντομότερο δυνατό σε συμφωνία γι’ αυτό το ζήτημα.
Μια πολύ προσεκτική διατύπωση, η οποία “αναβλύζει” έντονη δημιουργική ασάφεια, όπως εύκολα αντιλαμβάνεται ο καθείς. Εξήγηση όμως υπάρχει.
Είναι προφανές πως στη μακρά συζήτηση που είχαν Αλέξης Τσίπρας και Φατάχ αλ Σίσι, και η οποία τράβηξε πίσω όλο το πρόγραμμα της Συνόδου, συζητήθηκαν οι γνωστές και διαχρονικές ασυμφωνίες.
Όχι τώρα, αλλά από το 2009, που γίνονται συζητήσεις μεταξύ ελληνικών και αιγυπτιακών κυβερνήσεων, υπάρχει το εξής “αγκάθι”: Η Αίγυπτος θέλει να πάει σε οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ελλάδα αλλά μέχρι την Κρήτη! Δε θέλει να πάει την οριοθέτηση μέχρι το Καστελόριζο, όπως εύλογα το επιθυμεί η ελληνική πλευρά, διότι πολύ απλά η αιγυπτιακή πλευρά θέλει μεν να χτίσει μια ισχυρή συμμαχία με Ελλάδα και Κύπρο, αλλά δε θέλει για τους δικούς της λόγους να βρεθεί απέναντι στην Τουρκία...
Αυτό ακριβώς εξηγεί και το γιατί χθες, κατά τις κοινές δηλώσεις που έκαναν οι τρεις ηγέτες, ο Φατάχ αλ Σίσι απέφυγε εντέχνως να στείλει ένα καθαρό μήνυμα υπεράσπισης της Κύπρου απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα, επιλέγοντας μια γενικότερη, ασαφή τοποθέτηση.
Τα παραπάνω συνθέτουν μια βαθύτερη ανάλυση-απολογισμό πίσω από τη χθεσινή τριμερή Σύνοδο Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου, που σε κάθε περίπτωση, και εδώ δε χωρά αμφιβολία καμία, σηματοδότησε σημαντική πρόοδο στο “χτίσιμο” της πολύπλευρης στρατηγικής συμμαχίας των τριών χωρών.
Επίσης, δε χωρά καμία αμφιβολία ότι, μετά και τα χθεσινά τεκταινόμενα στην ειδυλλιακή Ελούντα, που μας έχει συνηθίσει διαχρονικά στη φιλοξενία σπουδαίων γεγονότων και συναντήσεων, η Κρήτη περνά στην πρώτη γραμμή της όλης γεωστρατηγικής-ενεργειακής κινητικότητας στην περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Άλλωστε, το στίγμα έσπευσε πρώτος απ’ όλους να δώσει χθες ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας. Όπως επισήμανε ο Έλληνας πρωθυπουργός, η επιλογή της Κρήτης για την 6η τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου δεν έγινε τυχαία. Έγινε συνειδητά, διότι έχει έναν ισχυρό συμβολισμό, όχι μόνο γιατί το νησί μας βρίσκεται κοντά και στις τρεις χώρες, αλλά γιατί αποτελεί εδώ και χιλιετηρίδες σταυροδρόμι των πολιτισμών μας και γενικότερα πολιτιστικό και οικονομικό σταυροδρόμι της Μεσογείου, με υψηλή γεωστρατηγική αξία διαχρονικά και στις μέρες μας.
Χαρακτηριστική, επίσης, ήταν η αναφορά του Αλέξη Τσίπρα στον κομβικό ρόλο που θα διαδραματίσει τα επόμενα χρόνια η Κρήτη στην ενεργειακή σκακιέρα της ΝΑ Μεσογείου, και όχι μόνο...
Εδώ, πέρα από τα γνωστά που έχουν αναλυθεί πολλάκις, όπως είναι ο αγωγός East Med, η διασύνδεση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε Κύπρο, Αίγυπτο και Κρήτη, και το προωθούμενο πρότζεκτ της ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAfrica interconnector, που έρχεται να “κουμπώσει” με το πρότζεκτ της ηλεκτρικής διασύνδεσης του EuroΑsia interconnector, προέκυψε χθες και το εξής: Στις διμερείς επαφές Ελλάδας-Αιγύπτου συζητήθηκε η μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου από την περιοχή μέσω Κρήτης στη Ρεβιθούσα.
Μιλάμε για ένα θέμα που “καίει” πολύ την Αίγυπτο, η οποία, θυμίζουμε, διαθέτει μεγάλες υποδομές και τερματικά φυσικού αερίου, που θέλει να αξιοποιήσει και άρα θα πρέπει να αναμένουμε εξελίξεις για την έλευση φυσικού αερίου (και άρα αντίστοιχων υποδομών) στο νησί μας.
Οι κοινές δηλώσεις των τριών ηγετών
Τη σημασία της τριμερούς συνεργασίας τους για τη συνανάπτυξη, τη συνεργασία και την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή, τη γεωστρατηγική αξία της και τη σημασία της σε όλα τα επίπεδα, ιδιαίτερα σε μια περίοδο μεγάλων προκλήσεων, υπογράμμισαν ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης και ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, κατά τη διάρκεια των δηλώσεών τους στο πλαίσιο της 6ης Συνόδου Κορυφής Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου.
Τονίζοντας το βάρος που δόθηκε στη συζήτηση για την ενέργεια, ο κ. Τσίπρας ανέφερε ότι η Κρήτη θα είναι ενεργειακά αυτόνομο νησί, καθώς ολοκληρώνεται η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-ηπειρωτικής Ελλάδας και θα καταστεί και κόμβος μεταφοράς φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Υπογράμμισε ότι συζήτησαν γενικότερα για τις αλλαγές στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής, «στις οποίες πρωτοστατούν οι χώρες μας, και δώσαμε ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των νέων ενεργειακών διόδων από απειλές, μεταξύ άλλων και μέσω της συνεργασίας μας με τρίτες χώρες».
Οι τρεις ηγέτες, όπως είπε ο Έλληνας πρωθυπουργός, συμφώνησαν ότι το διεθνές δίκαιο και ο σεβασμός του αποτελούν τη μόνη βάση στην οποία μπορούν να οικοδομηθούν σταθερές σχέσεις φιλίας μεταξύ των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου. Ο κ. Τσίπρας δήλωσε πως εξέφρασαν τη στήριξή τους «στην Κύπρο, στην προσπάθειά της να αξιοποιήσει τα κυριαρχικά δικαιώματα που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο σε ό,τι αφορά την ΑΟΖ της και να προχωρήσει στην αξιοποίησή τους έναντι οποιασδήποτε απειλής τρίτης χώρας, και τονίσαμε τη σημασία που έχουν οι εξορύξεις στην ΑΟΖ της Κύπρου για όλον τον κυπριακό λαό, δηλαδή τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους».
Ως προς το Κυπριακό, ο πρωθυπουργός ανέφερε: «Υπογραμμίσαμε τη διαρκή στήριξή μας στην προοπτική δίκαιης και βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό και στις προσπάθειες του προέδρου Αναστασιάδη για λύση στο Κυπριακό, στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, και εκφράσαμε τη στήριξή μας στην επανέναρξη των δικοινοτικών συνομιλιών».
Αλ Σίσι
Ο Αιγύπτιος πρόεδρος εξέφρασε την «απόλυτη πίστη» για την προστιθέμενη αξία της τριμερούς συνεργασίας και το γεγονός ότι θα είναι υπόδειγμα προς μίμηση για την περιφερειακή συνεργασία, «στο πλαίσιο των αυξανόμενων προκλήσεων που διάγει η περιοχή».
«Η Διάσκεψη Κορυφής των τριών χωρών μας θα είναι πάντα ένα οχυρό έναντι των αυξανόμενων προκλήσεων, επικεφαλής των οποίων είναι ο εξτρεμισμός και η τρομοκρατία, που προσπαθούν να εξαπλωθούν εξ ονόματος της θρησκείας, είτε για την κατακρήμνιση του θεσμού του κράτους, είτε για την κατακρήμνιση των κοινωνιών», σημείωσε.
Ο ίδιος επισήμανε ότι αναφέρεται στο φαινόμενο της «λαθραίας μετανάστευσης και του οργανωμένου εγκλήματος».
Ο πρόεδρος της Αιγύπτου σημείωσε ακόμη ότι τα κοινά έργα και η τριμερής συνεργασία σε αυτά είχαν ιδιαίτερη προτεραιότητα στις συζητήσεις. Πρόσθεσε ότι τόνισαν την ανάγκη σύσφιξης των σχέσεων, «έχοντας υπόψη ότι οι χώρες μας κατέχουν ιδιαίτερα σημαντικά γεωστρατηγικά σημεία» και επισήμαναν την ανάγκη και τη δυνατότητα συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα, την ηλεκτρική ενέργεια και σε άλλους τομείς.
Για το Κυπριακό είπε πως υπογράμμισαν την ανάγκη συνέχισης του διαλόγου με βάση τις διατάξεις της διεθνούς νομιμότητας, των διεθνών ψηφισμάτων, χωρίς να υπάρχει κηδεμονία από τη μια πλευρά επί της άλλης.
Ο Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι μίλησε για ταύτιση απόψεων σε θέματα που αντιμετωπίζει η περιοχή, το Παλαιστινιακό, την κατάσταση στη Συρία και στη Λιβύη.
Στη σύσταση μόνιμης γραμματείας παρακολούθησης των όσων συμφωνούνται στις τριμερείς Συνόδους Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου, με έδρα τη Λευκωσία, στάθηκε ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης.
Δήλωσε πως ενημέρωσε για την παρούσα κατάσταση του Κυπριακού και επανέλαβε την αποφασιστικότητά του - όπως είπε - να εμπλακεί ενεργά «σε έναν διάλογο που θα φέρει επιτέλους την ειρήνη στην Κύπρο, με τη δημιουργία ενός κράτους που θα είναι απόλυτα συμβατό με όσα οι υποχρεώσεις μάς επιβάλλουν σαν αποτελέσματα της ιδιότητάς μας ως κράτους-μέλους της Ε.Ε.».
«Δηλαδή, του πλήρους σεβασμού στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, αλλά και γενικότερα στους κανόνες του διεθνούς δικαίου, μιας χώρας που θα είναι πλήρως ανεξάρτητη, μακριά από τους όποιους αναχρονιστικούς θεσμούς, των εγγυήσεων ή παρουσίας στρατευμάτων, μίας χώρας που θα δίνει την ευκαιρία ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ των δύο σύνοικων στοιχείων, που για δεκαετίες ή αιώνες δεν είχαν τι να τους φέρουν σε αντιπαράθεση», πρόσθεσε.
Ευχαρίστησε, δε, «θερμότατα για την αμέριστη συμπαράσταση της Ελλάδας και την εξίσου σημαντική συμβολή και συμπαράσταση της Αιγύπτου στα θέματα αρχών που άπτονται των βασικών προϋποθέσεων για μια επιτυχή λύση του κυπριακού προβλήματος».
Οι υπογραφές: Συμφωνίες και μνημόνια συνεργασίας
Στη χθεσινή τριμερή Σύνοδο υπογράφτηκαν συμφωνίες και μνημόνια συνεργασίας, μετά τις τριμερείς διαβουλεύσεις των αντιπροσωπιών των τριών χωρών.
Ειδικότερα, οι συμφωνίες και τα μνημόνια συνεργασίας που υπογράφηκαν μεταξύ Ελλάδας, Αιγύπτου και Κύπρου:
- Διμερής Συμφωνία Κοινωνικής Ασφάλισης Ελλάδας-Αιγύπτου.
- Τριμερές Μνημόνιο Συνεργασίας στον Τομέα της Εκπαίδευσης.
- Τριμερές Μνημόνιο Συνεργασίας στον Τομέα Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων και Επιχειρηματικότητας.
- Τριμερές Μνημόνιο Συνεργασίας με αντικείμενο την Τεχνική Συνεργασία Τελωνείων.
- Τριμερές Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ Φορέων Προώθησης Επενδύσεων (Enterprise Greece με αντίστοιχους φορείς Κύπρου-Αιγύπτου).
- Επιστολή προθέσεων μεταξύ Egyptian Countryside Development Company ECDC και GKI Group of Companies (από Κύπρο) για συνεργασία στον γεωργικό τομέα.
Αφίξεις και διμερείς επαφές: Δρακόντεια μέτρα ασφαλείας στο κρητικό θέρετρο
Ο Έλληνας πρωθυπουργός, ο οποίος, όπως είχαμε γράψει, είχε φτάσει από το προηγούμενο απόγευμα στο Ηράκλειο, υποδέχτηκε αρχικά στο ξενοδοχείο “Porto Elounda” τον Κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη, ο οποίος έφτασε πρώτος στις εγκαταστάσεις της ξενοδοχειακής μονάδας και κατόπιν γύρω, στις 10:30 μ.μ., τον Αιγύπτιο ηγέτη Φατάχ αλ Σίσι, ο οποίος έφτασε με την πολυάριθμη συνοδεία του.
Εν αναμονή της άφιξης των ηγετών Αναστασιάδη και Αλ Σίσι στην Ελούντα, η περιοχή είχε μετατραπεί σε “αστακό”, με τα μέτρα ασφαλείας να είναι δρακόντεια. Τις τελευταίες ημέρες αστυνομικές δυνάμεις βρίσκονταν στην περιοχή, ελέγχοντας εξονυχιστικά τους χώρους.
Οι αστυνομικές Αρχές προσπαθούσαν να ρυθμίσουν την κυκλοφορία, ώστε να διασφαλίσουν ότι δε θα υπήρχε πρόβλημα κατά την άφιξη της αιγυπτιακής αντιπροσωπίας.
Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες, οι αστυνομικοί απομάκρυναν ενοίκους του ξενοδοχείου από την είσοδο, ενώ ζήτησαν να βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση και τα τηλεοπτικά συνεργεία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι δημοσιογράφοι από Ελλάδα, Κύπρο αλλά και την Αίγυπτο βρέθηκαν στο τουριστικό θέρετρο της Κρήτης για να καλύψουν την τριμερή σύνοδο κορυφής στην Ελούντα...
