Είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά φυτά άμεσα συνδεδεμένο με τις παραλίες της Κρήτης. Το άνθος του μαγευτικό και η μυρωδιά του ακατανίκητη. Διάσημο στα πέρατα της οικουμένης χάρη στους προγόνους μας, που διαιώνισαν τη φήμη του στις τοιχογραφίες των μινωικών ανακτόρων και επαύλεων, και σε κάθε σχεδόν μορφή τέχνης το pangratium maritimium ή απλά το κρινάκι της άμμου ή της θάλασσας, όπως είναι πιο γνωστό, αποτελεί σύμβολο της ομορφιάς και της αγνότητας της φύσης.
Είναι το άνθος που συνοδεύει το διάσημο Πρίγκιπα της Κνωσού, γνωστό και ως “των κρίνων”, εκείνο που κοσμούσε τους τοίχους της μινωικής έπαυλης της Αμνισού, καθώς αναπαρίσταται στις πασίγνωστες τοιχογραφίες, το κρινάκι που έχει συνδεθεί με ορισμένες από τις ωραιότερες καλοκαιρινές αναμνήσεις μας.
Ευτυχώς, η τύχη - προς το παρόν τουλάχιστον - είναι με το μέρος του, καθώς δεν εντάσσεται στην κατηγορία των απειλούμενων ειδών, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι πληθυσμοί του είναι στους ίδιους αριθμούς όπως παλιά. Κάποτε, όπως θυμόμαστε οι περισσότεροι, σε όλες τις κοντινές παραλίες του Ηρακλείου, όπως την Αμμουδάρα, τα μυρωδικά αυτά κρινάκια της θάλασσας ή της άμμου κυριαρχούσαν με την ομορφιά τους στο τοπίο. Σήμερα πια έχουν σχεδόν εξαφανιστεί από τις πολυσύχναστες παραλίες της βόρειας ακτογραμμής, καθώς ο άνθρωπος με την επέλασή του έχει αλλάξει το τοπίο και το οικοσύστημα.
Χωρίς αμμοθίνες αυτά τα κρινάκια δεν μπορούν να επιβιώσουν και όσο εκείνες εξαφανίζονται, τόσο η παρουσία των κρίνων της θάλασσας ελαχιστοποιείται. Το αισιόδοξο είναι ότι η ομορφιά και η αξία τους έχει αναγνωριστεί σήμερα από τους επαγγελματίες του τουρισμού και οι περισσότερες ξενοδοχειακές μονάδες το έχουν εντάξει στην κηποτεχνία τους, με αποτέλεσμα να το συναντά κανείς σε αρκετές περιοχές, όπου με αυτόν τον τρόπο προστατεύεται.
«Είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα φυτά», όπως μας εξήγησε ο βοτανολόγος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Μανόλης Αβραμάκης, διευκρινίζοντας πως «μας δίνεται η αίσθηση ότι είναι σπάνιο επειδή δεν το βλέπουμε πια συχνά». Και βεβαίως γι’ αυτό ευθύνεται ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η διαχείριση των παραλιών και το πώς αντιμετωπίζουμε το περιβάλλον. Όταν περνάμε με το αυτοκίνητό μας και πατάμε τα κρινάκια, όταν τα κόβουμε ή όταν γεμίζουμε τον χώρο τους με σκουπίδια, απλά υπογράφουμε τη θανατική τους καταδίκη.
Και αν στους περισσότερους φαίνεται παράδοξο το πώς ένα τόσο όμορφο φυτό καταφέρνει να επιβιώσει ριζώνοντας κυριολεκτικά πάνω στην άμμο, υπάρχει η εξήγηση όπως μας την έδωσε ο κ. Αβραμάκης. Η απάντηση βρίσκεται στο μεγάλο βολβό του κρίνου, τον οποίο πρέπει να φανταστούμε σαν ένα παγούρι όπου αποθηκεύονται νερό και τροφή, ώστε να μπορεί να συντηρείται τους στεγνούς καλοκαιρινούς μήνες. Εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον έχει και ο τρόπος με τον οποίο το κρινάκι της άμμου ή της θάλασσας πολλαπλασιάζεται. Ο σπόρος των pangratium maritimium μοιάζει με “καρβουνάκι”, το οποίο έχει την υφή φελιζόλ αν το πιάσει κανείς. Ο λόγος είναι απλός. Έτσι επιπλέει στο νερό και ταξιδεύει με τα κύματα ως την επόμενη παραλία όπου θα φυτρώσει..! Με τον τρόπο αυτό, ο σπόρος μπορεί να διανύσει χιλιάδες μίλια, καλύπτοντας τις ακτές από τη μια ως την άλλη, χωρίς υπερβολή, άκρη της Μεσογείου.
Το αγριολούλουδο με το εντυπωσιακό άνθος και το άρωμά του είναι χαρακτηριστικό της παράκτιας χλωρίδας της Μεσογείου, αλλά και της Μαύρης Θάλασσας, αποτελώντας εμβληματικό φυτό για τα νησιά του Αιγαίου. Καθώς το άνθος του μοιάζει με στέμμα με τα έξι του πέταλα, ονομάζεται και “θαλάσσιος ασφόδελος”. Χρέος μας είναι να το προστατέψουμε, ώστε να συνεχίζει να μας συνοδεύει στα όνειρα και τις χαλαρωτικές μας στιγμές δίπλα στη θάλασσα.
