Βαλβολίνη σε εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο; Πώς έγινε αυτό;... Βιομηχανικό, λέει, το λάδι μας, παρότι είναι χαμηλής οξύτητας; Και όμως, ναι... Όλα αυτά συμβαίνουν.
Στην πρώτη περίπτωση, επειδή χρησιμοποιήσαμε το ξυλοκοπτικό μηχανάκι του κλαδέματος την ώρα που μαζεύαμε τις ελιές και τις ρυπάναμε από τα λάδια της αλυσίδας... Και στη δεύτερη περίπτωση επειδή είχαμε τα τσουβάλια στο ελαιοτριβείο για περισσότερες της μίας ημέρας, με αποτέλεσμα ο ελαιόκαρπος να “βράσει”... Τέτοιες σημαντικές αποκαλύψεις, μη κρύβοντας την ανησυχία τους, είχαν την ευκαιρία να μάθουν από ανθρώπους ειδικούς ελαιοπαραγωγοί και ελαιουργοί που βρέθηκαν στο Αρκαλοχώρι, στην εκδήλωση του Δικτύου Κρητικού Ελαιολάδου.
Εκτός από τον πρόεδρο του Δικτύου και α’ αντιπρόεδρο του Επιμελητηρίου Ηρακλείου, γεωπόνο Μανόλη Φραγκάκη, ομιλητής ήταν επίσης ο γεωπόνος-επιστημονικός σύμβουλος, πρώην ερευνητής ΕΛΓΟ-ΕΘΙΑΓΕ, πρώην αναπληρωτής διευθυντής Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων του ΕΘΙΑΓΕ και υπεύθυνος Εργαστηρίου Ελαιοκομίας και Μετασυλλεκτικής Φυσιολογίας του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, δρ. Γιάννης Μετζιδάκης.
Ήταν καλεσμένος του Δικτύου Κρητικού Ελαιολάδου και μίλησε στην αίθουσα του Εκθεσιακού Κέντρου Αρκαλοχωρίου του Δήμου Μινώα Πεδιάδος για ένα σωρό ζητήματα που αφορούν στην παραγωγική διαδικασία του ελαιολάδου, αλλά και στην έκθλιψη του ελαιοκάρπου, όπου, όπως αποδείχτηκε, γίνονται μέχρι σήμερα διαχρονικά λάθη που κατά καιρούς εξελίσσονται και σε εγκλήματα σε βάρος του προϊόντος.
Βαρέα μέταλλα στο ελαιόλαδο
«Φανταστείτε, ο κ. Μετζιδάκης μάς είπε ότι βρέθηκαν βαρέα μέταλλα σε ελαιόλαδο, τα οποία προέρχονταν από τα λάδια που χρησιμοποιούμε για να δουλέψει η αλυσίδα του αλυσοπρίονου με το οποίο κόπηκε ένας κλώνος την ώρα που από κάτω είχαμε τον ελαιόκαρπο», τόνισε στην εφημερίδα “Νέα Κρήτη” ο πρόεδρος του Δικτύου Κρητικού Ελαιολάδου Μανόλης Φραγκάκης.
«Άρα φανταστείτε πόσο σημαντικά πράγματα είπε ο κ. Μετζιδάκης. Ας μη θεωρούμε λοιπόν δεδομένη την ποιότητα. Δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα», είπε χαρακτηριστικά.
«Δεν πρέπει, μας είπε, όταν μαζεύεις ελιές να κόψεις ούτε ένα κλαδί με το αλυσοπρίονό σου πάνω από τα δίκτυα της ελαιοσυλλογής. Και πάρα πολύ σύντομα», σύμφωνα με τον Μανόλη Φραγκάκη.
«Αν δε συμμορφωθούμε σε τέτοια πολύ σοβαρά ζητήματα, θα φτάσουμε στο σημείο να μην μπορούμε να πουλήσουμε καθόλου ελαιόλαδο, γιατί πια δε θα αγοράζεται με βάση την οξύτητα, αλλά με βάση την ποιότητα. Την οξύτητα τη φτιάχνεις εύκολα. Παίρνεις λάδι ενός οξέου, προσθέτεις λάδι λίγων γραμμών και χαμηλώνεις την οξύτητα. Δεν μπορείς όμως να παρέμβεις στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του προϊόντος. Όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που το κάνουν ωφέλιμο για την υγεία του ανθρώπου»...
Μάλιστα, πρόσθεσε ότι έχουν εντοπιστεί βαρέα μέταλλα και σε παραγόμενο λάδι από λιόφυτα που βρίσκονται στην άκρη του δρόμου και δέχονται τους ρύπους από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων!
Πόσο εύκολα υποβαθμίζεται
Στο μεταξύ, όπως προέκυψε από την εκδήλωση της περασμένης Παρασκευής στο Αρκαλοχώρι, όλοι οι ελαιοπαραγωγοί κάνουν το ίδιο λάθος. Δεν αλέθουν την ημέρα της συγκομιδής και αφήνουν τον ελαιόκαρπο συσκευασμένο για δύο ή και περισσότερες μέρες στα τσουβάλια έξω στο ελαιοτριβείο, για να περιμένουν να μαζέψουν κι άλλες ελιές και να τις αλέσουν όλες μαζί. Τι σημαίνει αυτό; Ότι, όταν η θερμοκρασία είναι 18 βαθμοί Κελσίου στην επιφάνεια του συσκευασμένου ελαιοκάρπου, στη μέση του τσουβαλιού η θερμοκρασία μπορεί ήδη να έχει ξεπεράσει τους 40 βαθμούς Κελσίου και τότε μιλάμε για ελαιόλαδο που αυτομάτως έχει γίνει... βιομηχανικό!
«Σε ένα φάρδινο σακί, το οποίο το έχει ο παραγωγός όρθιο σε μια θερμοκρασία 18 βαθμών, η οποία είναι μια θερμοκρασία συνηθισμένη τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, και το έχει στο ελαιοτριβείο, η κατάσταση στη μέση του σακιού είναι απελπιστική. Είναι η θερμοκρασία στους 40 βαθμούς και άνω. Έχει αλλοιωθεί ήδη ο ελαιόκαρπος. Και όταν πάει ο παραγωγός και το αλέθει, το λάδι του μπορεί να έχει βγει σε οξύτητα μόνο 2,5 γραμμών, αλλά να είναι βιομηχανικό. Όταν, δε, έχουμε και το φαινόμενο να βάζουμε το ένα τσουβάλι πάνω στο άλλο ή να βάζουμε τον ελαιόκαρπο σε πλαστικό τσουβάλι, τότε η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη», εξηγεί ο Μανόλης Φραγκάκης.
Γι’ αυτό επαναφέρει την πρότασή του, να γίνεται στην Κρήτη και στην Ελλάδα γενικότερα αυτό που γίνεται και στην Τυνησία. Να παραδίδει ο παραγωγός τις ελιές του, αμέσως να γίνεται δειγματοληψία και να πληρώνεται με βάση την περιεκτικότητα του ελαιολάδου και από ’κει και πέρα οι ελιές να πηγαίνουν στην κοινή άλεση. Είναι άδικο, δηλαδή, ο παραγωγός να επωμίζεται ευθύνες υποβάθμισης του ελαιολάδου του, χωρίς να του ανήκουν.
Αλλά πέρα από αυτά τα ζητήματα, στην εκδήλωση ο κ. Μετζιδάκης αναφέρθηκε ακόμα και στην ποιότητα του νερού που χρησιμοποιούν στα ελαιουργεία. Δηλαδή, ξεκαθάρισε πως, όταν υπάρχει χλώριο στο νερό, αυτό πηγαίνει στο παραγόμενο ελαιόλαδο και αποτελεί έναν ακόμη επιβαρυντικό παράγοντα. Τα ελαιουργεία, όπως είπε, πρέπει να χρησιμοποιούν αποκλειστικά νερό χωρίς χλώριο.
Χρήσιμες οδηγίες
Σε ό,τι αφορά τα φυτοφάρμακα, ο δρ. Γιάννης Μετζιδάκης είπε σε όλους τους τόνους: «Απαγορεύεται αυστηρώς από τη νομοθεσία ο γενικός ψεκασμός που κάνουν πολλές φορές οι παραγωγοί, που ψεκάζουν όλο το δέντρο. Επιτρέπεται μόνο ο δολωματικός ψεκασμός. Αν ο παραγωγός θέλει να ψεκάσει μόνος του, θα πρέπει να ψεκάσει με δολωματικό ψεκασμό»...
Από την πλευρά του, ο γεωπόνος Μανόλης Φραγκάκης δηλώνει κατηγορηματικά: «Ο δολωματικός ψεκασμός είναι ο εξής: Βάζουμε μελάσα, που είναι ελκυστική για τον δάκο. Προσελκύει το έντομο και έχουμε βάλει αυξημένη δόση του φυτοφαρμάκου. Πάει λοιπόν αυτός γιατί θέλει να φάει το γλυκό και τσιμπάει και ψοφάει. Αλλά ψεκάζεις ρίχνοντας μια “τσιρά” στο πιο δροσερό μέρος της ελιάς, που πάει ο δάκος. Αφήνεις το άλλο δέντρο δίπλα σου αψέκαστο. Ένα ψεκάζεις. Ένα δεν ψεκάζεις. Και έτσι δε μολύνεις το περιβάλλον»...
Ποια είναι η βαθύτερη σημασία του δολωματικού ψεκασμού; Ότι δε σκοτώνουμε έτσι τους ωφέλιμους οργανισμούς. Διότι, όπως εξηγεί ο Μανόλης Φραγκάκης, αν ψεκάσουμε το σύνολο του δέντρου, σκοτώνουμε τον δάκο, αλλά σκοτώνουμε και τους ωφέλιμους οργανισμούς, που παρασιτούν σε άλλους εχθρούς της ελιάς. Έτσι βλέπουμε ξαφνικά να φουντώνουν περισσότερες ασθένειες, γιατί ήδη σκοτώσαμε εμείς τους φυσικούς τους εχθρούς, που ήταν... σύμμαχοί μας!
