Ποιοί είναι οι μηχανισμοί της γήρανσης και γιατί γερνάμε; Γιατί κάποιες ασθένειες οι οποίες παλιά ήταν σπάνιες σήμερα είναι πιο συχνές; Συνδέονται αυτές οι ασθένειες με το γήρας;
Μπορούμε να αποτρέψουμε ή να καθυστερήσουμε το γήρας; Απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά δίνει, μιλώντας στο ΑΠΕ - ΜΠΕ, πρόεδρος του Ιδρύματος Τεχνολογίας Έρευνας στο Ηράκλειο και καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου Κρήτης, Νεκτάριος Ταβερναράκης.
Ερ.Γιατί γερνάμε; Μπορείτε να μας εξηγήσετε τον μηχανισμό της γήρανσης;
Απ. Η γήρανση ως βιολογικό φαινόμενο αποτελεί το αντικείμενο μελέτης πάρα πολλών εργαστηρίων και ερευνητικών ομάδων σε όλο τον κόσμο. Ήδη,, γνωρίζουμε κάποιους μηχανισμούς που είναι υπεύθυνοι στα κύτταρά μας για τη γήρανση. Για παράδειγμα ένας τέτοιος μηχανισμός αφορά την παραγωγή ενέργειας στα κύτταρα μας από κάποια οργανίδια των κυττάρων που λέγονται μιτοχόνδρια. Στην ουσία ένα κύτταρο για να λειτουργήσει θέλει ενέργεια. Η ενέργεια αυτή παράγεται μέσα στο κύτταρο, στα μιτοχόνδρια με την κατανάλωση τροφής που το κύτταρο προσλαμβάνει από το περιβάλλον. Όταν τρώμε οι τροφές διασπώνται, γίνονται γλυκόζη, η γλυκόζη κυκλοφορεί στο αίμα μας και την καταναλώνουν τα κύτταρα. Η γλυκόζη μετατρέπεται σε ενέργεια μέσα στα κύτταρα. Χωρίς αυτή τη διαδικασία τα κύτταρα δεν μπορούν να παράγουν ενέργεια και άρα πεθαίνουν.
Καταστρέφονται και ταυτόχρονα έχουμε και το φαινόμενο της γήρανσης. Αυτό που βρήκαμε λοιπόν στο εργαστήριο, για πρώτη φορά, είναι ότι βλάβες που μπορεί να συμβούν στα μιτοχόνδριά μας έχουν ως αποτέλεσμα την μείωση της παραγωγής ενέργειας από τη μιά, και από την άλλη την αύξηση της παραγωγής παραπροϊόντων του μεταβολισμού, όπως για παράδειγμα τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, δηλαδή τα μόρια εκείνα τα οποία οξειδώνουν συστατικά του κυττάρου και τα καταστρέφουν. Στην ουσία αν έχουμε βλάβες στα μιτοχόνδρια προκαλείται η γήρανση. Όμως τα κύτταρα δεν είναι ανυπεράσπιστα. Έχουν μηχανισμούς να επιδιορθώνουν τις βλάβες και ένας τέτοιος μηχανισμός είναι η μιτοφαγία. Δηλαδή, είναι ένας μηχανισμός που καταστρέφει τα μιτοχόνδρια που έχουν χαλάσει ώστε να μην προλάβουν να προκαλέσουν βλάβες. Αυτό λοιπόν μπορούν να το κάνουν τα νεαρά κύτταρα, αλλά, καθώς περνάει ο χρόνος, τα κύτταρα όλο και χάνουν την ικανότητα να ανανεώνουν τα μιτοχόνδριά τους, να καταστρέφουν τα χαλασμένα και να φτιάχνουν καινούργια φρέσκα τα οποία να είναι λειτουργικά.
