Σε τρεις βασικούς άξονες κινείται η πολιτική της ελληνικής πλευράς στο πλαίσιο της σκληρής και δύσκολης διαπραγμάτευσης που έχει ήδη αρχίσει στο Συμβούλιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κοινή Αγροτική Πολιτική μετά το 2020: α) τη σταθερότητα του προϋπολογισμού της ΚΑΠ - τουλάχιστον ως προς τα διαθέσιμα ποσοστά, β) την αποτροπή της συγχρηματοδότησης των άμεσων ενισχύσεων, δηλαδή της επανεθνικοποίησης της ΚΑΠ και γ) την αποφυγή της εξωτερικής σύγκλισης των άμεσων ενισχύσεων μεταξύ των κρατών-μελών με κριτήριο μόνο την έκταση.
Συγκεκριμένα, κρίσιμοι αναμένεται ότι θα είναι οι επόμενοι μήνες για το μέλλον της ΚΑΠ. Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα υπάρξει μείωση στον προϋπολογισμό της βάσει των προβλέψεων του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου.
Συγχρόνως, με βάση τις πρόσφατες ανακοινώσεις για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027, στον τομέα “Φυσικοί Πόροι και Περιβάλλον” αντιστοιχούν τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο συνολικά 378,920 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 372,264 δισ. αφορούν στη γεωργία και την αλιεία (285,195 δισ. από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων, 78,811 δισ. από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο για την Αγροτική Ανάπτυξη και 6,140 δισ. από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας και Θαλάσσιων Υποθέσεων), έναντι περίπου 414 δισ. την περίοδο 2014-2020.
Οι μειώσεις
Όπως έχει γράψει ήδη η “Νέα Κρήτη”, σύμφωνα με τις πρώτες ανακοινώσεις της, η Κομισιόν υπολογίζει τη μείωση σε σταθερές τιμές για την ΚΑΠ συνολικά στο 5%, με αποπληθωριστή 1,1%, ενώ στους άλλους τομείς της οικονομίας υπολογίζει τον πληθωρισμό στο 2%. Αυτό επιμερίζεται σε απώλειες έως 3,9% για 16 κράτη-μέλη, μικρότερες απώλειες θα έχουν 6 κράτη-μέλη, ενώ 5 κράτη-μέλη (χώρες Βαλτικής, Ρουμανία, Πορτογαλία) θα έχουν αύξηση στον εθνικό φάκελο άμεσων ενισχύσεων.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της δεξαμενής σκέψης Farm Europe, οι συνολικές απώλειες στον προτεινόμενο προϋπολογισμό της ΚΑΠ θα ανέλθουν έως και 11,71% κατά μέσο όρο την περίοδο 2021-2027 (μεσοσταθμικά, σε ετήσια βάση) και 16% το 2027, με ρυθμό πληθωρισμού 2%. Με τους υπολογισμούς αυτούς, υποστηρίζει ότι 9,56% υπολείπεται ο προϋπολογισμός του πρώτου πυλώνα κατά μέσο όρο για το 2021-2027 (-15% για το 2027), ώστε να διατηρηθεί η τρέχουσα αξία των άμεσων ενισχύσεων, ενώ για τον δεύτερο πυλώνα (αγροτική ανάπτυξη) η συνολική μείωση αγγίζει το 21%.
Η κατανομή των πόρων στον δεύτερο πυλώνα θα γίνει σύμφωνα με τις ιστορικές επιδόσεις, αλλά και με αντικειμενικά κριτήρια. Χωρίς να υπάρχουν οι νομοθετικές προτάσεις - και για τον πρώτο πυλώνα (άμεσες ενισχύσεις) - δεν είναι δυνατό, ακόμα, να γνωρίζουμε το ακριβές μέγεθος των απωλειών για την Ελλάδα.
Σημειώνεται ότι οι απώλειες του δεύτερου πυλώνα μπορούν να περιοριστούν ως διατιθέμενοι πόροι, καθώς η μείωση των πόρων από πλευράς Ε.Ε. μπορεί να καλυφθεί από την αύξηση των εθνικών ποσοστών συγχρηματοδότησης.
Περί... παραγωγικής ανασυγκρότησης
Σε μια πρώτη προσέγγιση για τη μετά το 2020 ΚΑΠ, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Βαγγέλης Αποστόλου, μιλώντας στην “Αυγή” της Κυριακής, επισημαίνει: «Εδώ και μήνες έχει ξεκινήσει, στο πλαίσιο του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μια συζήτηση-διαβούλευση για τη μετά το 2020 ΚΑΠ, στην οποία από την πρώτη στιγμή αναδείχθηκαν πολλά θέματα.
Οι τοποθετήσεις μας στα δύο σημαντικότερα εξ αυτών ήταν ξεκάθαρες. Επιμέναμε, συνεργαζόμενοι και με άλλες χώρες, από τη πρώτη στιγμή:
- Πρώτον, να μη μειωθεί ο προϋπολογισμός της ΚΑΠ.
- Δεύτερον, η συζήτηση για τη σύγκλιση των άμεσων ενισχύσεων να λάβει υπόψη και άλλες παραμέτρους εκτός της στρεμματικής ενίσχυσης.
Πριν από λίγες ημέρες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε τις προτάσεις της για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ). Είναι σαφές ότι η ΚΑΠ υφίσταται μειώσεις. Το ποσοστό του προϋπολογισμού της Ε.Ε. για τη γεωργία μειώνεται σε σχέση με το υφιστάμενο, αν και συνολικά ο προϋπολογισμός αυξάνει.
Με βάση τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι μειώσεις αυτές δε θα είναι μεγαλύτερες από 3,9% για τις άμεσες ενισχύσεις των γεωργών μας και 5% για την ΚΑΠ συνολικά, ενώ έχουν δει το φως της δημοσιότητας και εκτιμήσεις που ανεβάζουν σημαντικά αυτά τα ποσοστά, ιδιαίτερα για τον δεύτερο πυλώνα, αν δεν καλυφθεί ένα μέρος των απωλειών, αυξάνοντας τα όρια της εθνικής συγχρηματοδότησης.
Από πλευράς μας, ως κυβέρνηση θα δώσουμε τη μάχη, και για τον σκοπό αυτό θα ενημερώσω άμεσα τον πρωθυπουργό για τις απόψεις μας, ώστε οι απώλειες αυτές να καταστούν όσο το δυνατό μικρότερες για τον κόσμο της γεωργίας κι αν είναι δυνατό να εξαλειφθούν.
Δεν πρέπει ωστόσο να λησμονούμε ότι υπάρχουν μια σειρά κρατών-μελών που πιέζουν για ακόμα μεγαλύτερες μειώσεις του προϋπολογισμού συνολικά, αλλά και στο τμήμα που αφορά την ΚΑΠ.
Όλο το προηγούμενο διάστημα στις συζητήσεις για την ΚΑΠ δουλέψαμε συστηματικά για να πείσουμε τα κέντρα λήψης αποφάσεων στις Βρυξέλλες ότι η ενίσχυση με βάση την έκταση δεν αποτελεί τη συνολική και την πιο αντικειμενική εικόνα για την κατανομή των ενισχύσεων μεταξύ των γεωργών της Ε.Ε.
Αυτό το σκεπτικό, νομίζω, αποτυπώθηκε στις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κατανέμοντας το βάρος της μερικής εξωτερικής σύγκλισης αναλογικά σε πολλά κράτη-μέλη.
Αντιλαμβάνεστε, νομίζω, το μέγεθος της διαφοράς που προκύπτει μεταξύ των δύο αυτών προσεγγίσεων, αν αναλογιστείτε τι θα σήμαινε η εξομοίωση των άμεσων ενισχύσεών μας με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Επιφυλασσόμαστε, βεβαίως, στις συζητήσεις στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και σε καμία περίπτωση δεν επαναπαυόμαστε. Θα δώσουμε τη μάχη ευρωπαϊκά, ώστε οι απώλειες για τον αγροδιατροφικό τομέα να είναι μικρότερες από τις προτεινόμενες, κι αυτό διότι πιστεύουμε ακράδαντα ότι ο τομέας αυτός μπορεί και πρέπει να αποτελέσει το ισχυρό χαρτί για την παραγωγική μας ανασυγκρότηση».
