Θετική μεν εξέλιξη, αλλά με αρκετούς αστερίσκους και βελτιώσεις που πρέπει να γίνουν η προωθούμενη νομοθετική ρύθμιση για τις προστατευόμενες περιοχές "Natura" ανά τη χώρα...
Αυτό υπογραμμίζει η πλευρά της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, η οποία μάλιστα έχει καταθέσει, στο πλαίσιο της διαβούλευσης του σχετικού νομοσχέδιου, μια σειρά παρατηρήσεων, επιφυλάξεων και προτάσεων, ώστε να αποδώσει τους καλύτερους δυνατούς καρπούς η νομοθετική προσπάθεια για την καλύτερη προστασία και ανάδειξη των προστατευόμενων περιοχών, από τις οποίες ως γνωστόν "βρίθει" η Κρήτη...
Οι παρατηρήσεις της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης επικεντρώνονται σε διάφορες πτυχές της λειτουργίας των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, όπως το προσωπικό, η υπηρεσιακή τους οργάνωση, το αντικείμενο και οι αρμοδιότητές τους.
Μάλιστα, κάποιες αρμοδιότητες που προβλέπονται στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, όπως το ότι οι φορείς θα μπορούν να χορηγούν άδειες επιστημονικής έρευνας, προκαλούν ερωτηματικά και χρήζουν νομικής διερεύνησης...
Αναλυτικότερα, όλες οι προστατευόμενες περιοχές της χώρας και ιδιαίτερα αυτές που ανήκουν στο δίκτυο "Natura 2000" εντάσσονται σε ένα σύστημα διοίκησης διαχείρισης μέσω Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ) με το σχέδιο νόμου που βρίσκεται σε διαβούλευση από το ΥΠΕΝ.
Όπως τονίζει η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης, πρόκειται «για μια σημαντική πρωτοβουλία ιδιαίτερα για την Κρήτη, που θεωρείται μια προνομιούχα περιοχή από άποψη βιοποικιλότητας, με αποτέλεσμα την ένταξη στο δίκτυο "Natura 2000" 54 περιοχών, χερσαίων και θαλάσσιων.
Το σχέδιο νόμου καλύπτει το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας καινούργιων και παλιών ΦΔΠΠ, εντάσσοντάς τους σε ένα Εθνικό Σύστημα Διοίκησης και Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, με ΝΠΙΔ που επιβλέπονται από το ΥΠΕΝ.
Οι προστατευόμενες περιοχές για πρώτη φορά στο σύνολό τους επιδιώκεται να διαχειριστούν με βάση την εθνική νομοθεσία και τις Οδηγίες 92/43/ΕΟΚ για τους οικοτόπους και 2009/147/ΕΚ για τα άγρια πτηνά, καθώς και τη στρατηγική για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την προστασία του εθνικού φυσικού κεφαλαίου με όρους βιώσιμης ανάπτυξης. Επίσης, σημαντικό είναι το γεγονός ότι υπάρχει πρόβλεψη για επιχορήγηση των Φ.Δ. από τον κρατικό προϋπολογισμό».
Δύο φορείς στην Κρήτη
Σε επίπεδο Κρήτης προβλέπεται να λειτουργούν δύο Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και συγκεκριμένα:
1. Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς, με αυξημένα όρια της περιοχής ευθύνης τού ήδη υπάρχοντος Φ.Δ., καταλαμβάνοντας όλες τις 23 περιοχές Natura του νομού Χανίων και
2. Φορέας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κεντρικής και Ανατολικής Κρήτης, νέος Φ.Δ. που στα όρια της περιοχής ευθύνης του καταλαμβάνει όλες τις 31 περιοχές Natura των νομών Ρεθύμνου, Ηρακλείου και Λασιθίου.
Η νομοθετική πρωτοβουλία κρίνεται προς τη σωστή και αναγκαία κατεύθυνση. Όμως σύμφωνα με την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης, υπάρχουν αρκετά "αλλά" και παράμετροι στο νομοσχέδιο ως έχει σήμερα, που προκαλούν προβληματισμό.
Ειδικότερα, στα πλαίσια της διαβούλευσης του νομοσχεδίου, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης, έχοντας την εμπειρία από τους Φορείς Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς, αλλά και Καρπάθου Σαρίας, έχει καταθέσει τα παρακάτω που αξιολογεί ως σημαντικά για τη λειτουργία των ΦΔΠΠ, αλλά και τη συνδιαχείριση των προστατευόμενων αυτών περιοχών με το Δημόσιο:
- «Οι υπάρχοντες ΦΔΠΠ διατηρούν ίδιους πόρους και προσωπικό, ενώ η χωρική τους αρμοδιότητα επεκτείνεται και το προστατευτέο αντικείμενο διαφοροποιείται. Επίσης, δεν είναι καθόλου εμφανές με τι προσωπικό θα λειτουργήσουν οι καινούργιοι φορείς. Ιδιαίτερα όταν δεν προβλέπονται νέες προσλήψεις στο προσεχές μέλλον και καταργείται η δυνατότητα για αποσπάσεις προσωπικού του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου φορέα.
- Η διοίκηση των ΦΔΠΠ ανατίθεται πλέον σε αυστηρά 7μελές Διοικητικό Συμβούλιο (Δ.Σ.), με καθορισμένους τους εκπροσώπους των φορέων. Σε σχέση με το σχήμα που προτείνεται, έχουμε να παρατηρήσουμε:
- Δεν υπάρχει καμία προϋπόθεση-δέσμευση ως προς την οικολογική ευαισθησία των μελών του, εκτός από τον εκπρόσωπο του ΥΠΕΝ, τον εκπρόσωπο των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και την εναλλακτική στελέχωση από δημόσιες υπηρεσίες και φορείς. Χωρίς κοινή συνισταμένη την εγνωσμένη επάρκεια, γνώση και οικολογική ευαισθησία στην επιλογή των μελών του, το Δ.Σ. οδηγείται σε δυσκολία στη λήψη αποφάσεων. Η διοίκηση και διαχείριση της Προστατευόμενης Περιοχής επαφίεται στην καλή θέληση των μελών του Δ.Σ., χωρίς να τίθενται εξαρχής οι προϋποθέσεις για να μπορούν να συμφωνήσουν.
Η κατάργηση των μελών αφορά κυρίως τους κρατικούς φορείς που δε συμμετέχουν πλέον, εκτός από τον εκπρόσωπο του ΥΠΕΝ, που προεδρεύει στο Δ.Σ. Εκπρόσωποι των ΥΠΑΑΤ, ΥΠΑΝ, Αποκεντρωμένων Διοικήσεων κ.λπ. απουσιάζουν στη συμμετοχική αυτή διαδικασία, παρά την άμεση επαφή τους με το προστατευτέο αντικείμενο (οικότοποι χερσαίοι και θαλάσσιοι, προστατευόμενα είδη και τοπίο).
Με το σχήμα που προτείνεται παύει να ισχύει η λειτουργία του ΦΔΠΠ ως ομπρέλα που συγκλίνει απόψεις κρατικών λειτουργών, αυτοδιοικητικών, επιστημονικών φορέων, μη κυβερνητικών οργανώσεων, οικολόγων και παραγωγικών φορέων, και τελικά στη λήψη μιας κοινά αποδεκτής απόφασης. Παρά τα κατά τόπους προβλήματα, η εφαρμογή του Ν. 2742/1999 είχε καταφέρει την άμβλυνση των συγκρούσεων μεταξύ κράτους και φορέων.
- Με την παρ. 10 αφαιρείται από τον υπουργό η δυνατότητα να αντλήσει προσωπικό για το Δ.Σ. από το Εθνικό Μητρώο Επιτελικών Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης, με την αιτιολογία ότι το Δ.Σ. είναι άμισθο και έχει εξειδικευμένο αντικείμενο.
- Σε σχέση με το έργο των ΦΔΠΠ κάποιες αρμοδιότητές τους δημιουργούν σύγχυση. Εμφανίζονται να μπορούν να διαχειρίζονται δημόσιες εκτάσεις.
- Δεν προβλέπεται η δημιουργία Τεχνικής Υπηρεσίας, παρά το γεγονός ότι τους ανατίθενται "η κατάρτιση μελετών και η εκτέλεση τεχνικών ή άλλων έργων".
- Εμφανίζονται να χορηγούν άδειες επιστημονικής έρευνας... εντός των ορίων της περιοχής ευθύνης τους, σε συνεργασία με άλλες αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες. Το άρθρο αντίκειται σε ισχύουσα νομοθεσία που αναφέρεται στα ενδημικά είδη χλωρίδας, πανίδας και άλλων ομάδων οργανισμών».
Ρεπορτάζ: Μπάμπης Σαββίδης
