Σε κλίμα έντονης συγκίνησης, πραγματοποιήθηκε η τελετή ονοματοθεσίας της νέας οδού που διανοίχτηκε πρόσφατα από τη Δημοτική Αρχή Μαλεβιζίου και ενώνει τις οδούς Καμαριώτη και Ελευθερίας, δίπλα από το Γυμνάσιο Γαζίου, σε «Οδός Δουλγεράκη Εμμανουήλ».
Με την παρουσία μελών της οικογένειάς του αείμνηστου Μανόλη Δουλγεράκη, η Δημοτική Αρχή Μαλεβιζίου τίμησε με τον τρόπο αυτόν τον λόγιο δημοσιογράφο, φιλόλογο και συγγραφέα με την ανεκτίμητη και πολυποίκιλη προσφορά στα γράμματα, στην ιστορία και στον πολιτισμό του τόπου γενικότερα, αλλά και στον Δήμο Μαλεβιζίου ειδικότερα.
Στον χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Μαλεβιζίου Κώστας Μαμουλάκης ανέφερε: «Με αισθήματα χαράς και συγκίνησης σας υποδεχόμαστε σήμερα εδώ στην ευρύτερη περιοχή του Γυμνασίου Γαζίου, για να εκπληρώσουμε μαζί ένα μεγάλο χρέος. Να αποδώσουμε τη δέουσα τιμή στη μνήμη ενός επιφανούς συμπολίτη μας. Του Μανόλη Δουλγεράκη. Και αυτή η τιμή εκδηλώνεται με την ονοματοθεσία αυτού του δρόμου στο όνομα του Μανόλη Δουλγεράκη. Του λόγιου δημοσιογράφου, φιλολόγου και συγγραφέα με την ανεκτίμητη, πολυποίκιλη προσφορά στην Κρήτη, στα γράμματα, στην ιστορία και τον πολιτισμό της.
Ο Μανόλης υπήρξε άλλωστε άνθρωπος με πολλά ταλέντα και επομένως πολλές ιδιότητες: Διακεκριμένος φιλόλογος με επιστημονικό έργο, ερευνητής λαογράφος, μάχιμος δημοσιογράφος, επιτυχημένος εκδότης, επιφανής λόγιος γενικότερα, που άφησε στίγμα ευδιάκριτο σε όλους τους τομείς με τους οποίους καταπιάστηκε. Αρκεί να αναφερθεί κανείς, στο πλήθος των επιτυχημένων περιοδικών που εξέδωσε, στις δεκάδες επιστημονικές πραγματείες που δημοσίευσε, στις εκατοντάδες καίριες παρεμβάσεις και τις συμμετοχές του σε θέματα ιστορίας και πολιτισμού της Κρήτης. Ένα πλούσιο κοντολογίς έργο, για το οποίο τιμήθηκε, πολλαπλώς, από έγκριτους φορείς και οργανισμούς, στη διάρκεια της πολυκύμαντης αλλά σύντομης δυστυχώς ζωής του. Δεν είναι, όμως, αγαπητοί φίλοι, μόνο η συνολική προσφορά και το πρωτοποριακό για την εποχή του έργο του Μανόλη, αυτά που οδήγησαν το Δήμο Μαλεβιζίου στην απόδοση της σημερινής τιμής. Άλλωστε ο Μανόλης Δουλγεράκης τα τελευταία χρόνια της ζωής του είχε επιλέξει ως τόπο κατοικίας του την περιοχή μας, χτίζοντας το σπίτι του στην όμορφη Ροδιά. Χρόνια όμως μετά τον αδόκητο θάνατό του, το όνομα του επρόκειτο να συνδεθεί δια παντός με το Δήμο Μαλεβιζίου. Κι αυτό εξαιτίας της απόφασης της οικογένειάς του, και ιδίως του παριστάμενου αδελφού του και φίλου μας, του Μιχάλη Δουλγεράκη, να παραχωρήσει το σύνολο των βιβλίων της προσωπικής βιβλιοθήκης του Μανόλη και σημαντικό μέρος των αρχείων του, στο Δήμο μας. Το υλικό αυτό αποτέλεσε τον πρώτο πυρήνα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Μαλεβιζίου, που λειτουργεί ήδη 2 χρόνια, και αναπτύσσεται διαρκώς. Και διαθέτοντας πια περισσότερους από 20.000 τίτλους βιβλίων, και σπάνια αρχεία ιστορικών εφημερίδων και περιοδικών, αγκαλιάστηκε με μεγάλη θέρμη από τους δημότες μας…
Η δωρεά, όμως, των 3.000 περίπου πολύτιμων βιβλίων του Δουλγεράκη συνοδεύτηκε επιπλέον από ένα τεράστιο αριθμό παλαιών φωτογραφιών από το προσωπικό του αρχείο, με θέμα την ιστορία της Κρήτης, κυρίως των δύο τελευταίων αιώνων. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει για την σπανιότητά του, το μοναδικό έως σήμερα σωζόμενο «φωτογραφικό αρχείο Κωνσταντίνου Κουτουλάκη». Με 70, χαμένες έως τότε, φωτογραφίες από τις εργασίες της περίφημης «Επιτροπής Διαπιστώσεως Ωμοτήτων». Της επιτροπής δηλαδή, που, απαρτιζόμενη από τους Νίκο Καζαντζάκη, Ιωάννη Κακριδή και Ιωάννη Καλλιτσουνάκη, διέτρεξε κατόπιν κρατικής εντολής την Κρήτη, το 1945, και κατέγραψε τα εγκλήματα και τις λεηλασίες Γερμανών και Ιταλών, κατά τη διάρκεια της κατοχής.
Το μοναδικό αυτό ιστορικό υλικό έτυχε αμέσως της αρμόζουσας επεξεργασίας, με τη βοήθεια της Περιφέρειας Κρήτης και του εντεταλμένου για τον Πολιτισμό Συμβούλου κ. Κώστα Φασουλάκη που παρευρίσκεται μαζί μας. Και από τότε προβάλλεται στο κοινό, σε ειδικές εκθέσεις και ημερίδες για την Κατοχή και την Αντίσταση, στην Κρήτη, στην κυρίως Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό: Επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω, για να τονίσω την αξία του μοναδικού αυτού ντοκουμέντου, ότι το «αρχείο Κουτουλάκη» έχει παρουσιαστεί, κατά σειρά, σε πολυήμερες εκθέσεις στο Ηράκλειο, στα μαρτυρικά χωριά της Βιάννου και της Δαμάστας, στη γενέτειρα του φωτογράφου την Κριτσά Λασιθίου, καθώς και σε μια μεγάλη έκθεση στα Χανιά. Παρουσιάστηκε, επίσης, σε ειδική εκδήλωση του Πανεπιστημίου Κρήτης στην Αθήνα και εκτέθηκε για πολλές ημέρες στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών, στο πλαίσιο εκδηλώσεων για τη Μάχη της Κρήτης.
Ανάλογη είναι και η ζήτηση του φωτογραφικού αρχείου Κουτουλάκη στο εξωτερικό: Αναφέρω εδώ την παρουσίαση του σε ειδική εκδήλωση, για την Κατοχή και την Αντίσταση στην καρδιά της Ευρώπης, στις Βρυξέλες, καθώς και τις πολυήμερες εκθέσεις του, με θεαματική πραγματικά απήχηση, σε πολυάριθμες εκδηλώσεις για τη Μάχη της Κρήτης, που οργάνωσε η Παγκρήτια Ένωση Μελβούρνης, στη μακρινή Αυστραλία. Πιο σημαντική όλων, όμως, θεωρούμε την παρουσίαση του Αρχείου, στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, και ειδικότερα στην «Εθνική Επιτροπή Διεκδίκησης των Πολεμικών Αποζημιώσεων», παρουσία των σεβάσμιων μελών του «Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης». Εκεί μάλιστα κατατέθηκε ένα αντίγραφο του Φωτογραφικού Αρχείου, σε ένα τόμο που περιείχε τις φωτογραφίες, συνοδευόμενες από τα κείμενα της επιστημονικής τους ανάλυσής. Ακριβώς, για να παίξει το φωτογραφικό αρχείο τον ιστορικό ρόλο, για τον οποίο εξαρχής δημιουργήθηκε: την ενίσχυση, δηλαδή, της ελληνικής επιχειρηματολογίας, για τη διεκδίκηση των πολεμικών αποζημιώσεων. Των πολεμικών αποζημιώσεων που παράνομα δεν έχουν αποδοθεί ακόμη στην Ελλάδα από τη Γερμανία. Με όλες αυτές τις εκδηλώσεις, ο Δήμος Μαλεβιζίου τιμάει το παρελθόν του και την ιστορία μας, αλλά και τιμάται και ο ίδιος, ως θεματοφύλακας ενός πολύτιμου ιστορικού ντοκουμέντου, όπως το «Φωτογραφικό Αρχείο Κουτουλάκη». Υπήρξε λοιπόν ο Μανόλης Δουλγεράκης, ο αρχικός κάτοχος όλων αυτών των σπουδαίων συλλογών που προανέφερα, ένας άνθρωπος, που με τη ζωή του και το πλούσιο έργο του, ωφέλησε τον τόπο και την περιοχή μας ειδικότερα, όσο λίγοι άνθρωποι. Και αυτοδίκαια πρέπει να περιλαμβάνεται στη χορεία των ευεργετών του Δήμου Μαλεβιζίου.
Για τους λόγους αυτούς, πριν από ένα χρόνο, το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου μας, αποφάσισε ομόφωνα την ονοματοθεσία δρόμου προς τιμήν του αείμνηστου Μανόλη Δουλγεράκη. Και ήταν δική μου πρόταση, ο δρόμος αυτός να βρίσκεται κοντά σε κάποιο από τα σχολεία μας, αφού ο Μανόλης συνδέθηκε τόσο στενά με τα γράμματα και την παιδεία στο Δήμο μας. Και η Δημοτική μας Βιβλιοθήκη, άλλωστε, που ξεκίνησε όπως προείπα, από την δωρεά των Βιβλίων του Μανόλη, στους μαθητές κυρίως και τους νέους του τόπου μας απευθύνεται.
Κυρίες και κύριοι, θα ήθελα, κλείνοντας, να ευχαριστήσω για μια ακόμη φορά τα μέλη της οικογένειας Δουλγεράκη, και ιδίως τον παριστάμενο Μιχάλη, για την πρωτοβουλία των σημαντικών αυτών δωρεών προς το Δήμο Μαλεβιζίου. Και να τους διαβεβαιώσω, για μια ακόμη φορά, ότι θα συνεχίσουμε να αξιοποιούμε με τον αρμόζοντα τρόπο τις δωρεές αυτές, Και θα τιμούμε, έτσι, τη μνήμη του αείμνηστου Μανόλη, το έργο του οποίο υπήρξε πολλαπλώς γόνιμο για την Κρήτη γενικά αλλά και τον τόπο μας».
Όπως είναι γνωστό, η οικογένεια του αείμνηστου Μανόλη Δουλγεράκη δώρισε το σύνολο των 3.000 περίπου πολύτιμων βιβλίων της προσωπικής του βιβλιοθήκης καθώς και σημαντικό μέρος των αρχείων του, στο Δήμο Μαλεβιζίου. Το υλικό αυτό, αποτέλεσε και τον βασικό πυρήνα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Μαλεβιζίου, που λειτουργεί ήδη 2 χρόνια, αναπτύσσεται διαρκώς και πλέον διαθέτει περισσότερους από 20.000 τίτλους βιβλίων και σπάνια αρχεία ιστορικών εφημερίδων και περιοδικών. Ιδιαίτερη επίσης ήταν και η δωρεά στο Δήμο Μαλεβιζίου του τεράστιου αρχείου των παλαιών φωτογραφιών από το προσωπικό αρχείο του Μανόλη Δουλγεράκη, με θέμα την ιστορία της Κρήτης κυρίως των δύο τελευταίων αιώνων, από την οποία και ξεχωρίζει το φωτογραφικό αρχείο του Κωνσταντίνου Κουτουλάκη.
Το παρών στην τελετή ονοματοθεσίας έδωσαν μεταξύ άλλων, ο Εντεταλμένος Σύμβουλος Πολιτισμού της Περιφέρειας Κρήτης Κ. Φασουλάκης, οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι Γ. Δεικτάκης και Γ. Ματαλλιωτάκης, ο Ψαραντώνης (ξάδερφος του Μ. Δουλγεράκη), σύσσωμη η Δημοτική Αρχή Μαλεβιζίου, μαθητές και καθηγητές από το Γυμνάσιο Γαζίου, συγγενείς του Μανόλη Δουλγεράκη και κάτοικοι της περιοχής.
