«Ο ρυπαίνων πληρώνει και πληρώνει αδρά», είναι το μότο του νέου νομικού πλαισίου για την ανακύκλωση που επιφυλάσσει κίνητρα, αλλά ταυτόχρονα και βαριές "καμπάνες" για πολίτες, Δήμους και φορείς.
Το νέο νομικό καθεστώς, όπως εξήγησε στη "Ν.Κ." ο αντιδήμαρχος Καθαριότητας Ηρακλείου και πρόεδρος του Ενιαίου Συνδέσμου Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης, Χάρης Μαμουλάκης, βάζει για τα καλά στο παιχνίδι της ανακύκλωσης τους ΟΤΑ, και από τις δύο πλευρές του νομίσματος.
Από τη μια δίνει τη δυνατότητα στους Δήμους να "τιμωρούν" με τσουχτερά πρόστιμα επιχειρήσεις, φορείς και απλούς πολίτες που ρυπαίνουν ή "σαμποτάρουν" τη προσπάθεια ανακύκλωσης - εξέλιξη που προσθέτει ένα ακόμα εργαλείο είσπραξης εσόδων στην εισπρακτική φαρέτρα των ΟΤΑ - και από την άλλη, όμως, η νομοθετική ρύθμιση προβλέπει τσουχτερά πρόστιμα και για τους ίδιους τους Δήμους όταν δεν πιάσουν τις προβλεπόμενες επιδόσεις ανακύκλωσης!
Σε ένα μεγάλο βαθμό, μέσω του νέου νομικού πλαισίου, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας πετά το μπαλάκι της ανακύκλωσης στους Δήμους.
Ταυτόχρονα όμως δεν παύει να δίνει εφαλτήριο ώστε να αλλάξει κάτι προς το καλύτερο για το "ναυάγιο" της ανακύκλωσης στη χώρα μας, αν αναλογιστεί κανείς το πόσο κάτω έχουμε μείνει στο τι όγκους αποβλήτων ανακυκλώνουμε συγκριτικά με τα υπόλοιπα κράτη της Ε.Ε.
Ας τα δούμε αναλυτικά... Με την προωθούμενη νομοθετική ρύθμιση, οι Δήμοι αναγορεύονται σε βασικό μοχλό της αλυσίδας "πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση".
Μάλιστα, στις τοπικές Αρχές που έως και σήμερα δεν ανακυκλώνουν παρά μόνο το 4,69% των δημοτικών απορριμμάτων δίνεται η δυνατότητα να βάζουν πρόστιμο στους πολίτες, οι οποίοι δε συμμορφώνονται, από 20 ευρώ έως και 500 ευρώ (ανάλογα με τη βαρύτητα και τη συχνότητα της παράβασης).
Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε κατά την πρόσφατη παρουσίαση του σχεδίου νόμου ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος κ. Σωκράτης Φάμελλος, τα πρόστιμα σε πρώτη φάση θα αφορούν εκείνους που «σαμποτάρουν», είτε ηθελημένα είτε τυχαία, την ανακύκλωση (π.χ. τοποθετώντας οργανικά σκουπίδια στον κάδο του χαρτιού)...
Πρόστιμα περιμένουν, όμως, και τους Δήμους και τους παραγωγούς (ή εμπόρους) προϊόντων τα οποία υπόκεινται σε εναλλακτική διαχείριση, καθώς και για τα διάφορα συστήματα διαχείρισης (συσκευασιών, μπαταριών κ.λπ.) εάν δεν καταφέρουν να "πιάσουν" τους στόχους. Μεταξύ άλλων, προβλέπονται οι εξής κυρώσεις:
* Για τους δήμους που παραβαίνουν τις υποχρεώσεις τους για εναλλακτική διαχείριση και δεν υποβάλλουν ετήσια έκθεση για τη διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων θα επιβάλλεται πρόστιμο από 1.000 έως 100.000 ευρώ.
* Στον παραγωγό συσκευασιών και στον παραγωγό ή διαχειριστή άλλων προϊόντων, ο οποίος δε δηλώνει τις πραγματικές ποσότητες συσκευασιών (ή άλλων προϊόντων) και παρεμποδίζει τον έλεγχο, επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο από 500 έως 1.000.000 ευρώ.
Μεταξύ των κινήτρων που επιχειρεί να καθιερώσει το προτεινόμενο σχέδιο νόμου είναι η σύνδεση της τιμολογιακής πολιτικής των ΦΟΔΣΑ (Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων) με τις επιδόσεις των Δήμων στην ανακύκλωση.
Για παράδειγμα, αν από την προβλεπόμενη παραγωγή απορριμμάτων ενός Δήμου καταλήγει στο ΧΥΤΑ το 70%, θα μειώνεται αντιστοίχως και το ποσό που καταβάλλει ο ΟΤΑ για τη διάθεση των σκουπιδιών.
Η διαφορά θα αποτυπώνεται ως μείωση στα δημοτικά τέλη που καταβάλλουν οι πολίτες κάθε Δήμου, τα οποία πλέον δε θα εξαρτώνται από τα τετραγωνικά της κατοικίας ή του καταστήματος, αλλά από το ποσοστό της ανακύκλωσης!
Η αποκωδικοποίηση
Για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε και να ακτινογραφήσουμε το νέο νομικό πλαίσιο για την ανακύκλωση, απευθυνθήκαμε στον αντιδήμαρχο Καθαριότητας και πρόεδρο του ΕΣΔΑΚ, Χάρη Μαμουλάκη.
«Το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου, το οποίο ενσωματώνει τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες, θεσμοθετεί σημαντικά στοιχεία που αλλάζουν τα δεδομένα στην ανακύκλωση: Μεταξύ άλλων, θα έχουμε πλέον έμπρακτη και ουσιαστική επιβράβευση για τους συμπολίτες μας που ανακυκλώνουν, αυστηρά πρόστιμα σε όσους ρυπαίνουν, ενίσχυση του ρόλου των Δήμων και των Φορέων Διαχείρισης, κ.ά. Ειδικότερα για το Δήμο Ηρακλείου, με αυτό το νομοσχέδιο έχουμε ένα ακόμα ισχυρό "όπλο" στη φαρέτρα μας, το οποίο θα συμβάλει στη συνέχιση της εφαρμογής του σχεδίου δράσης μας, που έχει ως στόχο την εδραίωση της λογικής της ορθολογικής διαχείρισης των απορριμμάτων, την αύξηση της ανακύκλωσης - τομέα στον οποίο οι συμπολίτες μας ανταποκρίνονται εντυπωσιακά - την προώθηση της φιλοσοφίας "διαλογής στην πηγή" και την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας», μας σχολίασε ο κ. Μαμουλάκης, ο οποίος μας παρέθεσε αποκωδικοποιημένα τα εξής:
- Ενισχύεται ο ρόλος των Δήμων και των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων σχετικά με τα έσοδα που μπορούν να έχουν από την πώληση ανακτώμενων υλικών συσκευασίας από τις δομές τους κυρίως από τα πράσινα σημεία.
- Από 1/1/2018 θεσπίζεται τέλος χρήσης πλαστικής σακούλας 0,03 ευρώ, και από 1/1/2019 0,07 ευρώ, το οποίο όμως δεν μπορεί να απορροφηθεί από τους επαγγελματίες, θα ενσωματώνεται στην απόδειξη και θα αποδίδεται στην Αρχή Δημοσίων Εσόδων.
- Η νέα νομοθεσία θέτει στη βάση της επιτυχίας και του προγραμματισμού τον πολίτη. Έτσι δίνει τη δυνατότητα οι πολίτες αλλά και οι επιχειρήσεις που είναι συνεπείς με την ανακύκλωση να λαμβάνουν αντισταθμιστικά οφέλη από τους οικείους Δήμους.
- Εισάγεται για πρώτη φορά στην καθημερινότητά μας και στο λεξιλόγιό μας ο όρος "κομποστοποιησίμη σακούλα", η οποία κατασκευάζεται από ανανεώσιμα έλαια από καλαμπόκι ή φοινικέλαιο, και η οποία πρακτικά είναι ακίνδυνη για το περιβάλλον.
- Προωθείται η χρήση επαναχρησιμοποιούμενων συσκευασιών και λαμβάνονται μέτρα σχετικά με τις μιας χρήσης συσκευασίες.
- Ο ρυπαίνων πληρώνει: η αρχή η οποία μέχρι σήμερα παρακαμπτόταν και το κόστος μεταφερόταν στο κοινωνικό σύνολο. Τώρα οι μεγάλοι παραγωγοί, συμπεριλαμβανόμενων των χώρων εστίασης, οφείλουν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα, χωρίς όμως να επιβαρύνουν τις δομές των Δήμων.
Ρεπορτάζ: Μπάμπης Σαββίδης
