Οι όροι έκζεμα και δερματίτιδα χρησιμοποιούνται συνήθως ως συνώνυμα και έχουν υιοθετηθεί από το σύνολο της Παγκόσμιας Ιατρικής Κοινότητας ως μια ακόμη έκφραση της συνολικής αποδοχής της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.
Του Επιτροπάκη Γιώργου, Ειδικός Ιατρός - Δερματολόγος/Αφροδισιολόγος
Η λέξη έκζεμα εννοεί εκείνο που ζέει, δηλαδή φλεγμαίνει. Η δερματίτιδα ή έκζεμα είναι μια φλεγμονώδης αντίδραση του δέρματος που χαρακτηρίζεται ιστοπαθολογικά από ποικίλου βαθμού ακάνθωση και οίδημα της επιδερμίδας (σπογγίωση), καθώς και περιαγγειακή λεμφοϊστιοκυτταρική διήθηση του άνω τμήματος του χορίου.
Συνήθως ξεκινάει στην παιδική ηλικία και μάλιστα μέσα στους πρώτους έξι μήνες. Μπορεί να διαρκέσει μέχρι την εφηβεία ή την ενήλικο ζωή.
1. Αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής
2. Ερεθιστική δερματίτιδα εξ επαφής
1. Ατοπική δερματίτιδα
2. Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα
3. Νομισματοειδές έκζεμα
4. Δισυδρωσικό έκζεμα
Δερματιτίδα εξ επαφής:
Πρόκειται για φλεγμονή του δέρματος που προκαλείται από επαφή με εξωγενείς ουσίες οι οποίες μπορεί να είναι ερεθιστικά, αλλεργιογόνα και φωτοευαισθητοποιοί παράγοντες.
Κλινική εικόνα:
Μορφολογικά και ιστοπαθολογικά διακρίνεται σε τρεις φάσεις:
• Οξεία: κυριαρχεί η εικόνα σπογγίωσης και ο σχηματισμός ενδοεπιδερμικών φυσαλλίδων.
• Υποξεία: μειώνεται η σπογγίωση και αυξάνεται η ακάνθωση και η παρακεράτωση.
• Χρόνια: παρατηρείται λειχηνοποίηση, υπερκεράτωση, παρακεράτωση και ακάνθωση.
Ατοπική δερματίτιδα:
• Είναι μια χρόνια, κνησμώδης, υποτροπιάζουσα δερματοπάθεια.
• Προσβάλλει άτομα με γενετική προδιάθεση για αλλεργικά νοσήματα.
• Υποφέρει το 7-21% του παιδικού πληθυσμού σχολικής ηλικίας, το 10-15% των μικρότερων των 5 ετών παιδιών, το 1-3% των ενηλίκων.
α) στον εξωγενή τύπο: προκαλείται από αλλεργιογόνα περιβάλλοντος και χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα IgE.
β) στον ενδογενή τύπο: δεν ανιχνεύονται ειδικά IgE για αλλεργιογόνα.
Κλινική εικόνα:
• Βρεφικό έκζεμα: έχει τη μορφή οξείας δερματίτιδας και εμφανίζεται μεταξύ του 3ου και του 6ου μήνα της ζωής.
• Παιδικό έκζεμα: ερυθηματώδεις βλατίδες με λειχηνοποίηση της επιδερμίδας και εφελκίδες.
• Ατοπική δερματίτιδα των ενηλίκων:
α) σημείο του raccoon
β) σημείο βρώμικου τραχήλου
γ) λείανση της ονυχαίας πλάκας εξαιτίας του συνεχούς ξεσμού
Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα:
• Συχνή χρόνια ερυθηματολεπιδώδης δερματοπάθεια που συνδυάζεται με αυξημένη σμηγματόρροια του τριχωτού της κεφαλής και των περιοχών που είναι πλούσιες σε σμηγματογόνους αδένες: πρόσωπο και θώρακα.
• Κλινική εικόνα: άκνησμο εξάνθημα που αποτελείται από ερυθροκίτρινες, σαφώς περιγεγραμμένες πλάκες με λιπαρά λέπια.
Νομισματοειδές έκζεμα:
• Χαρακτηρίζεται από κυκλικές, τύπου κέρματος, ερυθηματοβλατιδοφυσαλιδώδεις πλάκες.
• Εντοπίζεται κυρίως στα άνω άκρα και στο θώρακα.
Δισυδρωσικό έκζεμα:
• Φυσαλλιδοπομφολυγώδες συμμετρικό εξάνθημα των παλαμών και πελμάτων.Συχνότερη είναι η ανάπτυξη φυσαλλίδων που ακολουθείται από ξήρανση και απολέπιση.
• Ενοχοποιείται το stress, η υπεραντιδραστικότητα σε υπάρχουσα φλεγμονή από μύκητες και η γενετική προδιάθεση.
Γενικά μέτρα
• Αποφυγή αλλεργικών παραγόντων
• Αποφυγή ερεθιστικών παραγόντων
• Αποφυγή άγχους
Τοπική θεραπεία
• Τοπικά κορτικοστεροειδή
Συστηματική θεραπεία
Σε κάθε περίπτωση, ο δερματολόγος σε συνεργασία με τον ασθενή του θα επιλέξει τη θεραπεία για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Είναι απαραίτητη η τακτική παρακολούθηση κλινικά και του ασθενή από το δερματολόγο.
