Ο καιρός μέχρι την Κυριακή του Πάσχα, θα είναι σύμμαχος για τους εκατοντάδες ξενιτεμένους Ιεραπετρίτες που επιστρέφουν από το περασμένο Σαββατοκύριακο με αεροπλάνα και βαπόρια, για να περάσουν παραδοσιακά την Ανάσταση του Κυρίου στα πανέμορφα χωριά της Ιεράπετρας, με αγαπημένους συγγενείς, φίλους και συγχωριανούς.
Στα περισσότερα χωριά συνεχίζονται οι εξορμήσεις καθαριότητας, τα ασπρίσματα και ο ευπρεπισμός των σοκακιών, απ' όπου θα περάσει ο Επιτάφιος.
Οι νοικοκυρές ετοίμασαν την Κυριακή των Βαΐων τα σταυρουδάκια από τα φύλλα της βαγιάς και συναγωνίστηκαν σε ποιο χωριό θα κάνουν τα πιο περίτεχνα, τα δυσκολότερα και τα πιο όμορφα.
Πάσχα στην Καλαμάυκα
Τα πασχαλινά ήθη και έθιμα αναβιώνουν, στην Καλαμαύκα με τον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού να πρωταγωνιστεί και όλο τον κόσμο να συμμετέχει στα πασχαλινά δρώμενα.
Από τα ενεργά και ακούραστα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου , μάθαμε ότι κάθε Μ. Πέμπτη οι γυναίκες του χωριού έκαναν τους "πούλους", ψωμιά - κουλούρες πάνω στις οποίες τοποθετούσαν βαμμένα αβγά.
Την ίδια μέρα οι νοικοκυρές που είχαν δικά τους μελίσσια έφτιαχναν κεριά σε σχήμα πλεξούδας για να τα τοποθετήσουν τη νύχτα αναμμένα στη άκρη του Σταυρού που ήταν γεμάτος με στεφάνια από λουλούδια των ανθόκηπων του χωριού.
Ακόμα κατά την ανάγνωση των Ευαγγελίων οι γυναίκες κάνουν κέρινα σταυρουδάκια, για να τα κολλήσουν στις πόρτες των σπιτιών τους.
Πριν τη Μεγάλη Παρασκευή νεαρά κορίτσια, συνοδευόμενα και από μεγαλύτερες γυναίκες, ξεχύνονται στους κήπους για να κόψουν λεμονανθούς και με αυτούς να στολίσουν τον Επιτάφιο.
Τη νύχτα, κατά την περιφορά του Επιταφίου στις γειτονιές, δεν παρέλειπαν να κατευθυνθούν μέχρι το κοιμητήριο του χωριού που βρίσκεται στην άκρη του χωριού. Στο τέλος του επιτάφιου θρήνου, όταν το μεγαλύτερο πλήθος αναχωρούσε, έμεναν οι «μοιρολογίστρες» που συνέχιζαν να θρηνολογούν. Το βράδυ της Ανάστασης ξεχώριζε το κάψιμο του Ιούδα. Στις φουνάρες έκαιγαν το ομοίωμα του Ιούδα του Ισκαριώτη.
Στο Μύρτο έφτασαν οι πρώτοι Ολλανδοί
Ο Μύρτος θεωρείται ο αγαπημένος προορισμός των Ολλανδών αλλά και των Ελλήνων, που δε χάνουν ευκαιρία να τον επισκεφτούν για τις ολιγοήμερες αποδράσεις τους.
«Όποιος θέλει να περάσει τις διακοπές του Πάσχα στο Μύρτο, μπορεί να ενημερωθεί από το www.mirtoscrete.gr, για όλες τις δυνατότητες και όλες τις παροχές που μπορούμε να παρέχουμε στον επισκέπτη μας», λέει ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Μύρτου Αλ. Παντελάκης.
«Το Πάσχα στο Μύρτο ο επισκέπτης θα παρακολουθήσει την περιφορά του Επιταφίου στο χωριό τη Μεγάλη Παρασκευή, την Ανάσταση στην εκκλησία των Αγίων Αναργύρων, και την παραδοσιακή φουνάρα, με το κάψιμο του Ιούδα.
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος προσφέρει στους επισκέπτες καλιτσούνια και βαμμένα κόκκινα αβγά, έξω από την εκκλησία», προσθέτει ο κ. Παντελάκης.
Στο Κεντρί της αγγειοπλαστικής
Το Σάββατο του Λαζάρου, τα παιδιά στο Κεντρί με ένα σταυρό από λουλούδια της άνοιξης, γυρίζουν και ψάλλουν τα λαζαροκάλαντα, παίρνοντας φιλοδωρήματα.
Την Κυριακή των Βαΐων το πρωί πηγαίνουν στην εκκλησία, για να πάρουν το Σταυρό φτιαγμένο από περίτεχνα πλεγμένα φύλλα βαγιάς και ένα κλαδάκι ελιάς που φυλάσσονται στο εικονοστάσι μέχρι τη φουνάρα, που τα καίνε μαζί με το ματσάκι των λουλουδιών της Σταυροπροσκυνήσεως.
Γυναίκες και άνδρες, ξεκινούν τη Μ. Δευτέρα να ασπρίζουν αυλές, καθώς τα τελευταία χρόνια ο Μορφωτικός Σύλλογος του Κεντριού μοιράζει ασβέστη και λουλούδια σε όσους θέλουν να ασπρίσουν και να καλλωπίσουν το κοινόχρηστο χώρο γύρω από το σπίτι τους.
Η Μεγάλη Τρίτη είναι αφιερωμένη στο καθάρισμα του σπιτιού. Στην εκκλησία διαβάζεται η Παραβολή των Δέκα Παρθένων, ενώ το βράδυ στον Εσπερινό ψάλλεται το τροπάριο της Κασσιανής .
Το απόγευμα της Μεγάλης Τετάρτης τελείται το Μυστήριο του Μεγάλου Ευχέλαιου.
Ενώ, από το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης οι γυναίκες μαζεύουν τα πρώτα αμπελόφυλλα για να φτιάξουν τους παραδοσιακούς ντολμάδες. Ζυμώνουν τα καλιτσούνια, και βάφουν τα αβγά.
Με αγριολούλουδα, ζουμπούλια και λεμονανθούς οι κοπέλες φτιάχνουν στεφάνια και κολαΐνες για να τα τοποθετήσουν το βράδυ της ίδιας ημέρας στον Σταυρωμένο Ιησού.
Το βράδυ ψάλλονται τα Δώδεκα Ευαγγέλια.
Τη Μ. Παρασκευή οι νοικοκυρές αποφεύγουν ακόμη και το μαγείρεμα. Το πρωί λέγεται και το μοιρολόι "Σήμερα μαύρος ουρανός" που αναφέρεται στη σταύρωση του Χριστού. Οι καμπάνες της εκκλησίας χτυπούν πένθιμα και υπάρχει το έθιμο ο ιερέας να μνημονεύει πριν την περιφορά του Επιταφίου τα ονόματα όλων των κεκοιμημένων συγχωριανών. Μόλις χτυπήσει η καμπάνα , όλο το χωριό , προσκυνά στον Επιτάφιο. Η ώρα της περιφοράς του Επιταφίου είναι φορτισμένη συγκινήσεις. Όλοι κρατούν αναμμένο κερί και αμίλητοι προχωρούν. Έξω από τα σπίτια θυμιάζουν και ρίχνουν ανθόνερο στον Επιτάφιο…
Όταν επιστρέψει η πομπή στην εκκλησία στην κεντρική είσοδο νέοι κρατούν ψηλά τον Επιτάφιο για να περάσει ο κόσμος από κάτω και να εισέλθει. Την ώρα που ο ιερέας λέει τον Απόστολο, οι γυναίκες κρατούν αλεύρι και νερό για να κάνουν προζύμι μέχρι να τελειώσει η Ακολουθία.
Το βράδυ του Μ. Σαββάτου όλοι μαζεύονται στην εκκλησία κρατώντας από ένα κερί που θα το ανάψουν με το Άγιο Φως. Πριν τα μεσάνυχτα όλα τα φώτα του ναού σβήνουν και ο ιερέας εμφανίζεται στην Ωραία Πύλη προσφέροντας το Άγιο Φως.
Τα μεσάνυχτα, ο ιερέας με την εικόνα της Ανάστασης βγαίνει έξω από τον ναό. Μόλις πει το «Χριστός Ανέστη», ακριβώς τότε στον περίβολο της εκκλησίας αρχίζουν τα βεγγαλικά, οι κροτίδες και η φουνάρα.
Την Κυριακή του Πάσχα στο Κεντρί το δεν σούβλιζαν αρνί, αλλά αφού έσφαζαν ένα ρίφι ή αρνί έκαναν διάφορα φαγητά (γεμιστό με ρύζι και εντόσθια, κοκκινιστό, αβγολέμονο με αγκινάρες κ.ά.). Τα τελευταία χρόνια σουβλίζουν και αρνάκι.
Στον Αϊ - Γιάννη «κρατούν» την παράδοση
Ο Αϊ Γιάννης βρίσκεται στο επίκεντρο των τουριστικών υποδομών του Λασιθιώτικου Νότου, και παράλληλα έχει καταφέρει να διατηρεί ευλαβικά τα ήθη και τα έθιμα των παλιών, δίδοντας έμφαση στις εορτές του Πάσχα, όταν συνήθως ξεκινά η τουριστική περίοδος.
Εφέτος, λόγω του ότι η τουριστική περίοδος έχει ξεκινήσει νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά, ο Αϊ Γιάννης και η Ιεράπετρα γενικότερα , άρχισαν τις προετοιμασίες τους πολύ νωρίτερα.
Τα μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου Ανάπτυξης Αγίου Ιωάννου, φροντίζουν εδώ και πολλά χρόνια να υπολογίζουν στη συμμετοχή των ξένων που περνούν στην περιοχή τους τις διακοπές του Πάσχα, και επιζητούν πάντα την παρέα τους.
Διεκδικούν το δικαίωμα να μπορούν να προσφέρουν απλόχερα τη φιλοξενία τους, σε όλους εκείνους που δείχνουν ότι εκτιμούν τις ομορφιές της τουριστικής Ιεράπετρας.
Ρεπορτάζ: Νίκος Πετάσης
