Μετά από δεκαετίες έγινε πραγματικότητα πέρυσι ένα χρόνιο αίτημα των αγροτών. Τους δόθηκε η δυνατότητα να δίνουν μια υπεραξία στο παραγόμενο προϊόν τους, μεταποιώντας το και πουλώντας το οι ίδιοι και όχι κάποιοι τρίτοι βιοτέχνες, βιομήχανοι και μεταποιητές.
Ενώ από πέρυσι, κάποιοι παραγωγοί με φαντασία και μεράκι , τολμούν και στην Ιεράπετρα να δημιουργούν απίστευτης ποιότητας και γεύσης προϊόντα οικοτεχνίας στην κουζίνα του σπιτιού τους, για να κερδίσουν χωρίς μεσάζοντες την υπεραξία της δικής τους παραγωγής, χωρίς να χάνουν την ιδιότητα του παραγωγού και πληρώνοντας ασφάλεια ΟΓΑ, ξαφνικά εδώ και μερικές μέρες αντιλαμβάνονται ότι το Υπουργείο Οικονομικών έχει άλλη άποψη , καθώς τους θεωρεί επιχειρηματίες μεταποιητές και τους κατατάσσει στους υπόχρεους που πληρώνουν φόρο από το πρώτο ευρώ του εισοδήματος τους.
Ξεχνούν βέβαια ότι, αυτοί οι μικροί παραγωγοί, είναι αγρότες του ειδικού καθεστώτος και θα έπρεπε να έχουν τουλάχιστον το αφορολόγητο που έχουν οι συνάδελφοι τους.
Είναι μικροί παραγωγοί που φτιάχνουν σε μπουκαλάκια λάδι με βασιλικό, σιρόπι χαρουπιού από τις χαρουπιές του Κάτω Χωριού, πέστο βασιλικού, μπαλσάμικο με χαρούπι και μηλόξυδο, μαρμελάδες ντομάτας και πιπεριάς, λάδι συμβατικό και λάδι βιολογικό.
Η οικοτεχνία στηρίζει τους μικρούς παραγωγούς
Η Οικοτεχνία προσφέρει μια σημαντική βοήθεια σε κατόχους μικρών εκμεταλλεύσεων δίνοντας υπεραξία στα τοπικά προϊόντα, και έχοντας τη δυνατότητα να μπορούν να ενταχθούν οι επαγγελματίες αγρότες που παρασκευάζουν, ακόμα και μέσα στην οικία τους, μεταποιημένα προϊόντα από μαρμελάδες, μέλι, λάδι, κρασί, μέχρι γαλακτοκομικά.
Το πρόγραμμα αυτό επιτρέπει ακόμα και σε τρείς μικρούς παραγωγούς να χρησιμοποιούν την ίδια κουζίνα για την μεταποίηση των προϊόντων τους.
Ως οικοτέχνες ορίζονται σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση 3638/92505 και έχουν δικαίωμα οικοτεχνικής παρασκευής μεταποιημένων γεωργικών προϊόντων, οι επαγγελματίες αγρότες, όπως αυτοί ορίζονται και είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων, σύμφωνα με το ν. 3874/2010, καθώς και τα μέλη της οικογένειάς τους.
Τα είδη, οι συσκευασίες και οι ποσότητες τροφίμων οικοτεχνικής παρασκευής είναι:
• Προϊόντα δημητριακών, ιδίως απλά αρτοσκευάσματα (πχ παξιμάδια κ.λπ.) και ζυμαρικά με κύριο συστατικό το αλεύρι δημητριακών (π.χ. τραχανάς, χυλοπίτες κ.λπ.).
• Προϊόντα φυτικής προέλευσης με γλυκαντικές ύλες, ιδίως γλυκά κουταλιού, μαρμελάδες, κομπόστες, ζελέ φρούτων, παστέλια με ξηρούς καρπούς κ.λπ.
• Προϊόντα με παρθένα ελαιόλαδα και διάφορα αρωματικά φυτά, μπαχαρικά, αιθέρια έλαια, χυμούς φρούτων και τρόφιμα σε συσκευασία έως δύο λίτρων
• Προϊόντα διατηρημένα με αλάτι, ξύδι και λάδι, τρόφιμα φυτικής προέλευσης, ιδίως επιτραπέζιες ελιές και προϊόντα ελιάς αλείμματα, τουρσιά, σάλτσες.
• Προϊόντα διατηρημένα με ξήρανση τρόφιμα φυτικής προέλευσης, ιδίως φρούτα και λαχανικά, ξηροί καρποί, όσπρια, αρωματικά φυτά.
• Προϊόντα με μέλι και ξηρούς καρπούς, αποξηραμένα φρούτα, μαστίχα, κρόκο κ.α. τρόφιμα
• Γαλακτοκομικά προϊόντα εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που ορίζονται δηλαδή, εφαρμογή συστήματος αυτοελέγχου βάση των αρχών του HACCP στις «μικρές επιχειρήσεις»
Η διάθεση των μεταποιημένων προϊόντων που παράγονται γίνεται με άμεση διάθεση, από τον οικοτέχνη στους χώρους του ή σε περιοδικές τοπικές διοργανώσεις, όπως εμποροπανηγύρεις και δημοτικές εκδηλώσεις, ή σε τοπικές λαϊκές αγορές ή σε αγορές παραγωγών (farmers markets) ή σε επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου και μαζικής εστίασης της τοπικής αγοράς.
Οι οικοτεχνίες εντάσσονται σε ειδικό καθεστώς ενισχύσεων μέσα στα Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης και επιδοτούνται μέσω των νέων Leader για τον εξοπλισμό και τις κτηριακές εγκαταστάσεις, καθώς παρά την μικρή παραγωγή, μία σοβαρή προσπάθεια ενδεικτικά απαιτεί άνω των 20.000 ευρώ προσωπικό κεφάλαιο (ιδία συμμετοχή).
Ενδεικτικά, το κόστος του εξοπλισμού για μικρές μονάδες παραγωγής μαρμελάδας ή παραδοσιακών γλυκών του κουταλιού ανέρχεται περίπου σε 30.000 έως 70.000 ευρώ και ενδεικτικά περιλαμβάνει βραστήρα, αντλίες, γεμιστικό βάζων, κλειστικό περιεκτών, μικρό ψυγείο ή καταψύκτη για τα χρησιμοποιούμενα φρούτα, όργανα μέτρησης (Brix).
Έχουν μπερδευτεί στο Υπουργείο
Ένα χρόνο μετά τις βαρύγδουπες κυβερνητικές δηλώσεις για την οικοτεχνία που ξεκινούσε, βοηθώντας τους μικρούς φτωχούς παραγωγούς , το εισόδημα των οποίων εκμηδενίζονταν στα χέρια των μεσαζόντων, στο Υπουργείο Οικονομικών και στο ΥΠ.ΑΑΤ επικρατεί κλίμα ασυνενοησίας.
Ειδικά οι αγρότες οικοτέχνες του ειδικού καθεστώτος βρίσκονται σήμερα… ξεκρέμαστοι. Μεταποιούν και δεν μπορούν να πουλήσουν τα προϊόντα τους με το ισχύον καθεστώς, αν και έχουν άδεια οικοτεχνίας γιατί οι ίδιοι δεν μπορούν να κόψουν τιμολόγια .
Η άποψη του Υπουργείου Οικονομικών είναι ότι:
Η παρασκευή και διάθεση τροφίμων οικοτεχνικής παρασκευής δεν συνιστά αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα,
συνεπώς εξομοιώνεται ως προς την φορολογική αντιμετώπιση ο αγρότης που μεταποιεί την δική του παραγωγή με μια βιομηχανική μονάδα που αγοράζει την πρώτη ύλη τρίτων.
Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τον ορισμό της αγροτικής ιδιότητας, όπως δίδεται από την νομοθεσία του ίδιου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, αλλά και τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης και τις σχετικές κοινοτικές οδηγίες. Αυτά, μεταξύ άλλων άλλωστε, επικαλείται και ο γενικός διευθυντής Βιώσιμης Αγροτικής Ανάπτυξης δρ. κ. Αγγελάκης προς το Υπουργείο Οικονομικών.
Δημιουργείται σύγχυση ως προς τον όρο πρώτη επεξεργασία ή μεταποίηση που θεωρείται αγροτική δραστηριότητα.
Υπάρχει επιπλέον κίνδυνος να χαθεί η ιδιότητα του κατ' επάγγελμα αγρότη για το Υπουργείο Οικονομικών αν το εισόδημα από την οικοτεχνία, που δεν θεωρείται αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, υπερβαίνει αυτό της αγροτικής παραγωγής.
Αν οι αγρότες οι οποίοι έχουν εγγραφεί στο μητρώο οικοτεχνίας για να προωθήσουν τα προϊόντα τους πρέπει υποχρεωτικά να περάσουν στο Κανονικό καθεστώς, θα έπρεπε οι αρμόδιες υπηρεσίες να τους έχουν αποκλείσει εκ των προτέρων από την διαδικασία εγγραφής τους στο Μητρώο Οικοτεχνίας, υποστηρίζουν οι νέοι οικοτέχνες και περιμένουν τη λύση των προβλημάτων τους από την κυβέρνηση.
Ρεπορτάζ: Νίκος Πετάσης
