default-image

Άνθρακες ο θησαυρός: Τελικά ο Γκρέκο... δεν ήταν Γκρέκο

Κρήτη
Άνθρακες ο θησαυρός: Τελικά ο Γκρέκο... δεν ήταν Γκρέκο

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τελικά ο Γκρέκο... δεν ήταν Γκρέκο. Η εικασία ότι ένας άγνωστος ως τα σήμερα πίνακας, που εικονίζει έναν καθολικό Άγιο ή μάρτυρα με ρούχα καλογέρου και ανακαλύφθηκε σε αδήλωτη στις Αρχές συλλογή έργων τέχνης ενός 81χρονου επιχειρηματία στην Αθήνα θα μπορούσε να ανήκει στον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο ή Γκρέκο, άντεξε για λίγο και μόνο.

Μετά το σάλο που προκλήθηκε, ήρθαν οι δηλώσεις της διευθύντριας της Εθνικής Πινακοθήκης στα "Νέα" για να κλείσουν τη συζήτηση με κατηγορηματικό τρόπο. Όπως διευκρίνισε η κ. Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, το συγκεκριμένο έργο τέχνης μεταφέρθηκε στα εξειδικευμένα εργαστήρια της Εθνικής Πινακοθήκης, όπου εξετάστηκε και διαπιστώθηκε ότι δεν πρόκειται για έργο με ιδιαίτερη ιστορική σημασία και δε συνδέεται επουδενί με το μεγάλο ελληνικής καταγωγής δημιουργό του 16ου αιώνα.

Τα σενάρια που έκαναν λόγο για έργο του Θεοτοκόπουλου είχαν ξεκινήσει από την πρώτη εκτίμηση της Ελληνικής Αστυνομίας, που κατέγραφε την υποψία ότι μπορεί να πρόκειται για «πιστό αντίγραφο», μην αποκλείοντας όμως κανένα ενδεχόμενο. Από την πρώτη στιγμή, άλλωστε, ο ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο φυλασσόταν ο πίνακας από τον επιχειρηματία, μέσα σε ένα ειδικά διαμορφωμένο δωμάτιο στην έπαυλή του στη Μάνδρα Αττικής, είχε οδηγήσει τους αστυνομικούς να υποπτευτούν ότι ίσως είναι αυθεντικός. Αρκούσε όμως μια πρώτη οπτική "ανάγνωση", δεδομένης της προχειρότητας της απόδοσης των χαρακτηριστικών του προσώπου, για να αντιληφθεί κάποιος ότι ο πίνακας δεν έχει την παραμικρή σχέση με Γκρέκο ή με εργαστήριο συσχετισμένο με το μεγάλο ζωγράφο από το Χάνδακα, που υπέγραφε μεταξύ άλλων ως «Κρης», δηλαδή Κρητικός.

Ο πίνακας, για τον οποίο δε δόθηκαν στη δημοσιότητα περισσότερα στοιχεία από την ΕΛ.ΑΣ., προκάλεσε δημοσιογραφικό "συναγερμό", καθώς και μόνο το όνομα Γκρέκο αποτελεί μαγνήτη ειδικά για την Κρήτη.

Ο πίνακας- "μυστήριο"

Η περιπέτεια του νέου πίνακα, που θυμίζει αστυνομικό θρίλερ, ξεκίνησε με τον εντοπισμό από την ΕΛ.ΑΣ. μιας μεγάλης συλλογής έργων τέχνης - και όχι μόνο - με ποικιλία αδήλωτων αντικειμένων, τα οποία είχε στο σπίτι του στη Μάνδρα Αττικής ένας 81χρονος επιχειρηματίας, πρώην ιδιοκτήτης εταιρείας πουλερικών, ο οποίος και συνελήφθη. Οι αστυνομικοί, αξιοποιώντας τα στοιχεία που είχαν στη διάθεσή τους, οδηγήθηκαν στη συλλογή και στη διαπίστωση ότι τα αρχαία αντικείμενα που είχε στην κατοχή του ο επιχειρηματίας είχαν σχέση με συμμορία ρομά.

Ο "υπερκοριός" της Αστυνομίας κατέγραψε πολλές συνομιλίες των τσιγγάνων για το συγκεκριμένο επιχειρηματία, με συνέπεια να θεωρηθεί αρχικά ως κλεπταποδόχος της μαφίας, ενώ, όπως προέκυψε, ήταν τελικά μελλοντικό θύμα της οργάνωσης, καθώς το σπίτι του ήταν γεμάτο με αγιογραφίες, συλλεκτικά όπλα και αρχαία νομίσματα. Η Αστυνομία φαίνεται ότι πρόλαβε να ανακτήσει το θησαυρό πριν τα μέλη στης μαφίας εισβάλουν στο σπίτι του και τον "ξαφρίσουν", ενώ καθώς η συλλογή ήταν αδήλωτη στις Αρχές προχώρησαν στη σύλληψη του 81χρονου στις 10 Φεβρουαρίου στο Μαρούσι.

Ο συλληφθείς δήλωσε συλλέκτης, ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες, υποστήριξε ότι πιθανόν είχε κληρονομήσει τον επίμαχο πίνακα από την οικογένειά του, που τον είχε προμηθευτεί στα χρόνια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου. Ανάμεσα στα έργα τέχνης, που περιελάμβαναν πολλές βυζαντινές εικόνες και θρησκευτικά κειμήλια, ήταν και ο φερόμενος αρχικά ως πίνακας του Γκρέκο μέσα σε χρυσό πλαίσιο.

Τι εικονίζει

Οι μόνες πληροφορίες για το έργο προέρχονται από το δελτίο Τύπου της Αστυνομίας και τη σχετική φωτογραφία που το συνοδεύει. Βάσει της εικόνας, ο πίνακας στυλιστικά θα μπορούσε να παραπέμπει σε μίμηση του γνωστού τρόπου με τον οποίο ζωγράφιζε ο Γκρέκο, σε γκροτέσκο όμως απόδοση, ενώ, αν η κηλίδα που διακρίνεται στο δεξί χέρι του Αγίου (ή μάρτυρα) εικονίζει αίμα και δεν αποτελεί κάποια παραξενιά του φωτός και του φακού ή σημάδι του χρόνου πάνω στον καμβά, η μορφή θα μπορούσε να είναι ο Άγιος Φραγκίσκος με τα γνωστά στίγματα, που στρέφει το βλέμμα προς τον ουρανό και τα χέρια σε στάση προσευχής.

Εξέταση ειδικών

Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι συχνή η παρέμβαση ειδικών εκτιμητών για την ανάλυση έργων τέχνης τα οποία και ανακαλύπτονται ή ακόμα και εκτίθενται σε αίθουσες μουσείων και υπάρχει υπόνοια ότι δεν έχουν ταυτιστεί σωστά. Τέτοιου είδους αναλύσεις - στην περίπτωση που δεν υπάρχει υπογραφή ή ακόμα και στο ενδεχόμενο που πρέπει να εξεταστεί η γνησιότητά της - μπορούν να γίνουν με πολλούς τρόπους, όπως μας εξήγησαν ειδικοί, καθώς σήμερα η τεχνολογία παρέχει τα μέσα για κάτι τέτοιο με ακτίνες Χ, για παράδειγμα, ή άλλες μεθόδους. Επίσης η Εθνική Πινακοθήκη διαθέτει τα μέσα αλλά και τους έμπειρους εκτιμητές για τη μελέτη ενός έργου τέχνης με συμβατικές τεχνικές, όπως εξέταση των χρωμάτων, των αποχρώσεων, των κόκκων της χρωστικής με μικροσκόπιο κ.ά.

Το πιο πρόσφατο παράδειγμα

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πιο πρόσφατος πίνακας που αναγνωρίστηκε ως έργο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου ήταν το Νοέμβριο του 2016 και εικονίζει την "Έκσταση του Αγίου Φραγκίσκου", το οποίο είναι και το μοναδικό του Κρητικού ζωγράφου που υπάρχει στην Πολωνία. Η επιβεβαίωση ήρθε με την ανακάλυψη από το Εθνικό Μουσείο της Κρακοβίας της γνωστής υπογραφής του καλλιτέχνη σε ελληνικό αλφάβητο: «Δομήνικος Θεοτοκόπουλος εποίει». Το έργο είχε ανακαλυφθεί το 1964 στην εκκλησία της μικρής ενορίας στο Κόσοβ Λάτσκι στην ανατολική Πολωνία.

ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ 81ΧΡΟΝΟΥ

Τα ευρήματα των Αρχών στην έπαυλη  

Σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ., στην έπαυλη των 16 στρεμμάτων του 81χρονου στη Μάνδρα οι αστυνομικοί βρήκαν 23 εικόνες βυζαντινής περιόδου, έναν επιτάφιο, 5 άμφια, 108 αρχαία νομίσματα, πήλινη κεφαλή, το χρηματικό ποσό των 21.000 ευρώ, τον πίνακα ο οποίος περιγραφόταν στο δελτίο Τύπου της ΕΛ.ΑΣ. ως «μεγάλης αξίας», πολυβόλο στηριζόμενο σε τρίποδο που χρονολογείται προ του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, 2 βλήματα όλμων ανενεργά Β' Παγκοσμίου Πολέμου, 7 πιστόλια και 5 γεμιστήρες, 3 περίστροφα, επαναληπτική καραμπίνα με τροποποιημένο γεμιστήρα, τυφέκιο με διόπτρα και σιγαστήρα, πλήθος φυσιγγιών διαφόρων διαμετρημάτων, χειροβομβίδα αμυντικού τύπου ανενεργή, πτυσσόμενη μεταλλική ράβδο, μαχαίρια και σουγιάδες, ξίφη, σπαθιά και ξιφίδιο. Ο συλληφθείς, με τη δικογραφία που σχηματίστηκε σε βάρος του, οδηγήθηκε στον εισαγγελέα Πρωτοδικών για παράβαση της νομοθεσίας περί προστασίας αρχαιοτήτων και περί όπλων.

Ρεπορτάζ: Σταύρος Μουντουφάρης

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News