default-image

Παναγία Καρδιώτισσα: Στέκει αγέρωχη μέσα σε πυκνή βλάστηση

Κρήτη
Παναγία Καρδιώτισσα: Στέκει αγέρωχη μέσα σε πυκνή βλάστηση

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το προσκύνημα της Παναγίας Καρδιώτισσας στον Άγιο Θωμά είναι αφιερωμένο στο Γενέσιον της Θεοτόκου. Γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου, όπως άλλωστε και όλες οι Παναγίες οι Καρδιώτισσες.

Η Αγία Τράπεζα του 7ου αιώνα είναι εξαιρετικά σπάνια. Επίσης, ήταν η μόνη που διασώθηκε από μεγάλο σεισμό, ο οποίος προκάλεσε την πλήρη κατάρρευση της εκκλησίας. Το νεότερο κτίσμα, που στέκει μέχρι και σήμερα, χρονολογείται στο 13ο αιώνα.

Από παλιότερα υπήρχε η συνήθεια οι Καρδιώτισσες να χτίζονται κοντά σε σημεία με νερό και πλούσια βλάστηση. Υπήρχαν πολλοί περισσότεροι νερόμυλοι στην περιοχή, λόγω του Αξεδιανού ποταμού, αλλά ιστορικά αναφέρεται ότι καταστράφηκαν στην Επανάσταση του 1866. Απόδειξη είναι ο μοναδικός νερόμυλος που βρίσκεται πολύ κοντά στο προσκύνημα, ο οποίος μάλιστα έχει αναπαλαιωθεί από τη 13η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

Η περιοχή είναι διάσπαρτη από εκκλησίες. Δεκαεφτά στο σύνολο τους είναι οι βυζαντινοί ναοί και εννιά οι ναοί που κτίστηκαν μεταγενέστερα για να στεγάζουν την πίστη και τη λατρεία των χριστιανών στα θεία.

Τα Αρδάχθια και το μοναδικό δαφνόδασος της Κρήτης

Σε απόσταση 500 μέτρων από τον Άγιο Θωμά βρίσκεται ο οικισμός Αρδάχθια, οι κάτοικοι του οποίου τον εγκατέλειψαν λόγω κατολισθήσεων και εγκαταστάθηκαν στην θέση Πλάκα.

Ένας τεράστιος κισσός έχει κυριολεκτικά ντύσει τον βράχο στον οποίο βρίσκεται η Παναγιά η Σπηλιώτισσα. Στην περιοχή υπάρχουν παντού λαξεύματα, που είχαν τελετουργικό χαρακτήρα και εξυπηρετούσαν τις λατρευτικές ανάγκες του ναού. Μια επιγραφή δίπλα από τη Σπηλιώτισσα μας μαρτυρεί ότι το ιερό ήταν αφιερωμένο στις ελευσίνιες θεότητες Δήμητρα και Κόρη.

Ανατολικά του οικισμού συναντάμε το μοναδικό δαφνόδασος της Κρήτης. Το μέγεθος των δαφνών είναι εντυπωσιακό, αλλά είναι δύσκολα προσβάσιμο με συμβατικό αυτοκίνητο.

Ιστορία και παραδόσεις της περιοχής

«Περίπου στα 1700, οι Οθωμανοί με αρχηγό έναν Κρητικό γενίτσαρο από το γειτονικό Αξέντι, μπήκαν στην Καρδιώτισσα, έκοψαν όλα τα καρποφόρα δέντρα, βεβήλωσαν τις εικόνες και πέταξαν την Αγία Τράπεζα στον ποταμό. Με μένος και λύσσα, αφού πρώτα είχαν σφάξει τις μοναχές στο γειτονικό μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου, επιτέθηκαν και στις μοναχές της Καρδιώτισσας. Η "ανεπίσημη" ιστορία αναφέρει ότι οι Τούρκοι βασάνισαν μια μοναχή, της έκοψαν το στήθος και το πέταξαν σε ένα βράχο. Τότε η μοναχή είπε στους Τούρκους πως μέχρι να σβήσει το αίμα από το βράχο θα έχετε φύγει από την Κρήτη. Ο θρύλος λέει ότι το 1912 έσβησε το αίμα από το βράχο (σ.σ. Οι Τούρκοι έφυγαν οριστικά από την Κρήτη το 1913)», σημειώνει με συγκίνηση αλλά και ενθουσιασμό ο εφημέριος του Αγίου Θωμά π. Παναγιώτης Δούλης.

Και συνεχίζει τις γλαφυρές διηγήσεις του λέγοντας «για αρκετά χρόνια ο τόπος είχε ερημώσει. Έως ότου μια γυναίκα, ονόματι Κυριακή Αναπολιτάκη, είδε όνειρο μια μαυροφορούσα γυναίκα που της είπε ότι θα έβρισκε μια εικόνα στη ρίζα ενός βράχου, 15 μέτρα από το ιερό της Καρδιώτισσας».

«Σε εκείνο το σημείο έσκαβαν τρεις μέρες, μέχρι που βρέθηκε η εικόνα του Αγίου Γεωργίου. Είναι μια φορητή εικόνα του 17ου αιώνα, λαϊκής αγιογραφίας. Μετά από όλα αυτά ξεκίνησε η αποκατάσταση και η ανοικοδόμηση των προσκυνημάτων», καταλήγει ο π. Παναγιώτης.

Δυο πήλινες κυψέλες, που βρέθηκαν πρόσφατα σε σπήλαιο, προέρχονται από το τάμα ενός Τούρκου από τα Δαμάνια το 1917 και η ιστορία τους συνδέεται με την ιστορία ενός ακόμη θαύματος:

Ο Τούρκος, πατέρας ενός 10χρονου παράλυτου κοριτσιού, αφού είχε προσευχηθεί στους Προφήτες του Κορανίου, άκουσε για τα θαύματα της Παναγίας της Καρδιώτισσας και πήγε την παράλυτη δεκάχρονη κόρη του εκεί, τάζοντας ένα ζευγάρι βόδια, δυο ασκιά λάδι και δυο κυψέλες.

Φόρτωσε το παιδί σε ένα γαϊδουράκι και σύμφωνα με την ιστορία κοντά στο πέτρινο πηγάδι της εκκλησίας το παράλυτο κορίτσι περπάτησε. Τα τελευταία χρόνια λειτουργεί συνεχώς ο ξενώνας δίπλα στο προσκύνημα και γίνονται προσπάθειες ανάδειξης των θρησκευτικών και αρχαιολογικών ευρημάτων της περιοχής.

Ρεπορτάζ: Μαρία Αγαπάκη

Φωτογραφίες: Νίκος Χαλκιαδάκης

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News