Πριν από μερικά χρόνια έμοιαζε μάλλον μόδα το να χρησιμοποιήσει κάποιος βότανα και να σκαλίσει τις παραδοσιακές συνταγές της γιαγιάς, αναζητώντας στην ίδια τη φύση το ουράνιο τόξο που, σύμφωνα με το μύθο, οδηγεί στο θησαυρό. Ένα σεντούκι με αρχαία μυστικά για την υγεία και την ομορφιά φτιαγμένο από ρίζες, φύλλα, άνθη και κλαδιά, την ύπαρξη του οποίου ξαναανακαλύψαμε, από ανάγκη πια, μένοντας έκθαμβοι μπροστά στα όσα περιέχει ανοίγοντας το φιλντισένιο καπάκι του.
Και κάπως έτσι ανασύραμε από τη μνήμη, αυτή τη φορά με προσοχή, την ηχώ από τις μακρινές στο χρόνο συμβουλές της γιαγιάς και τις νοσταλγικές παραινέσεις της μαμάς κάθε φορά που κρυώναμε, χτυπούσαμε, είχαμε πονοκέφαλο ή νιώθαμε ποναλάκια και αδυναμία.
Η επιστροφή στις παλιές δοκιμασμένες συνταγές, στα φτηνά και αποτελεσματικά βότανα που παράγει εν αφθονία η ευλογημένη κρητική γη και στην πηγή τους, την ύπαιθρο, διαφαίνεται σαν τάση όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Δεν είναι όμως ακόμα απόλυτα σαφές αν πρόκειται για μια συνειδητή επιλογή ή για απόλυτη συνέπεια της κρίσης, ή ενδεχομένως και για ένα συνδυασμό και των δυο.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Φαρμακευτικού Συλλόγου Ηρακλείου κ. Γιάννη Τσικανδυλάκη, προ κρίσεως η προτίμηση στα βότανα αποτελούσε μόδα, επηρεασμένη και από την ανατολίτικη φιλοσοφία, που κάνει σε μεγάλο βαθμό χρήση αυτών των εναλλακτικών μορφών ιατρικής. Μόνο που τότε οι συνθήκες ήταν διαφορετικές. Ο κόσμος είχε τη δυνατότητα να πληρώνει για κοστοβόρες αρωματοθεραπείες, βοτανοθεραπείες και άλλες ομοιοπαθητικές μεθόδους, κάτι που βεβαίως εξέλειψε μόλις ξεκίνησε η αφαίμαξη των ατομικών και οικογενειακών προϋπολογισμών. Πλέον ο κόσμος αναζητεί ό,τι πιο οικονομικό και προφανώς, επειδή δεν έχει να πληρώσει, προτιμά το φτηνό, παραδοσιακό βότανο.
Το «αλλά»
Μόνο που και εδώ, δίπλα στο «ναι μεν» υπάρχει ένα «αλλά». Όπως σημειώνει ο κ. Τσικανδυλάκης, χρειάζονται γνώσεις ώστε να χρησιμοποιήσει κάποιος τα βότανα με σωστό και αποτελεσματικό τρόπο. Να ξέρει πού κάνουν καλό, σε τι δοσολογίες, για πόσο χρόνο και σε ποιες περιπτώσεις, έχοντας πάντα κατά νου ότι το βότανο είναι επικουρικό για την αντιμετώπιση μιας νόσου και όχι αυτή καθαυτή η θεραπεία. Και εκεί ακριβώς χρειάζεται προσοχή.
«Δεν μπορούμε, για παράδειγμα, να μείνουμε σε ένα βότανο για τον προστάτη, όταν αυτός έχει διογκωθεί και χρειάζεται αγωγή», σημειώνει ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Ηρακλείου. Χρειάζεται προσοχή και γνώσεις και, όπως επισημαίνει ο κ. Τσικανδυλάκης, υπάρχει αρκετός κόσμος και πολλοί άριστοι συνάδελφοί του που μπορούν να προσφέρουν αυτή τη γνώση, ώστε να βοηθήσουν στη σωστή χρήση των βοτάνων.
Οι συμβουλές
Είναι όμως έτοιμος ο ασθενής να δεχτεί ότι πρόκειται για συμπληρωματική αντιμετώπιση ενός προβλήματος; Σε αυτό καλό θα ήταν να συμβουλεύεται ο κόσμος έναν γιατρό, ώστε να του δείξει τη σωστή κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσει, και το φαρμακοποιό του, ώστε να του δώσει την κατάλληλη οδηγία. Και αυτό είναι απαραίτητο για να μην προκαλέσουν οι ασθενείς ένα άλλο πρόβλημα επιχειρώντας να λύσουν το υπάρχον!
Κίνδυνος η ενεξέλεγκτη συγκομιδή
Εκτός όμως από τη σωστή χρήση των βοτάνων, υπάρχει και μια επιπλέον διάσταση, η οποία αναδείχτηκε πρόσφατα μέσα από μια εργασία επιστημόνων του Γεωτεχνικού Επιμελητήριου για την κατάσταση των φυσικών πληθυσμών, το πολλαπλασιαστικό υλικό, την καλλιέργεια και την πιστοποίηση του παραγόμενου προϊόντος των αρωματικών φυτών. Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η ανεξέλεγκτη συγκομιδή αρωματικών φυτών της Κρήτης για προσωπική αλλά και για επαγγελματική εκμετάλλευση εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους για την περαιτέρω ανάπτυξή τους, καθώς και περιβαλλοντικούς κινδύνους.
Σημειώνεται ότι κατά την παρουσίαση τονίστηκε η ανάγκη να εφαρμοστεί στο ακέραιο η σχετική δασική αστυνομική διάταξη, που ορίζει με σαφήνεια το χρόνο και τους τρόπους της συλλογής, ενώ επισημάνθηκε ότι καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση αυτών των ειδών διαδραματίζει και ο εμπλουτισμός των φυσικών πληθυσμών, που θεωρείται αναγκαίος. Η επιτροπή προτείνει παράλληλα να δημιουργηθούν μητρικές φυτείες σε περιοχές που ευδοκιμούν τα είδη αυτά, όπως ο Ομαλός Χανίων, ενώ αναγκαία κρίνεται και η δημιουργία περιφερειακής τράπεζας πολλαπλασιαστικού υλικού, ώστε να σταματήσει η "γενετική ρύπανση" των αρωματικών φυτών της Κρήτης από την εισαγωγή σπόρων άγνωστης προέλευσης.
Ρεπορτάζ: Σταύρος Μουντουφάρης
