Μένουν λιγότερες μέρες σε σχέση με το παρελθόν στο νησί μας, ανήκουν στο μέσο εισοδηματικό όρο, έρχονται στην πλειονότητά τους σε ποσοστό άνω του 90% με τσάρτερ, άρα είναι "πακεταρισμένοι", μαγνητίζονται από τις εναλλακτικές που έχει να τους προσφέρει η Κρήτη, προτιμούν τα λεγόμενα all inclusive και αφήνουν κατά κεφαλήν από 400 μέχρι 500 ευρώ στο διάστημα των διακοπών τους, τα οποία σημειωτέον μένουν στην τοπική οικονομία.
Το προφίλ των τουριστών που επιλέγουν το νησί μας για μια περίοπτη θέση στο βιβλίο των αναμνήσεων της ζωής τους έχει μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς η μελέτη του δίνει κατευθύνσεις για το πώς πρέπει να κινηθεί η τουριστική βιομηχανία στην Κρήτη. Κάτι που γνωρίζει καλά η Περιφέρεια Κρήτης, η οποία βάζει ψηλά τον πήχη για τα επόμενα χρόνια, σχεδιάζοντας προσεκτικά τις κινήσεις της, ώστε να προσελκύσει όχι απλά περισσότερους αριθμητικά τουρίστες, αλλά κυρίως ποιοτικούς, που κάνουν τη διαφορά.
Η "ταυτότητα"
Οι επισκέπτες του νησιού μας, σύμφωνα με τον εντεταλμένο σύμβουλο σε θέματα τουρισμού της Περιφέρειας Κρήτης κ. Μιχάλη Βαμιεδάκη, έρχονται στη συντριπτική πλειονότητά τους, σε ποσοστό 76%, σε διάστημα τεσσάρων μηνών, από Ιούνιο έως Σεπτέμβριο, και το 42% από αυτούς το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου. Οι τουρίστες που επιλέγουν Κρήτη δεν προσπερνούν τους ανοιξιάτικους ή φθινοπωρινούς μήνες, όμως η προσέλευση δεν είναι μαζική, αν και ειδικά φέτος καταγράφηκε μια αξιοσημείωτη αύξηση για τον Απρίλιο και το Μάιο, από μεμονωμένους όμως επισκέπτες και όχι οικογένειες. Η αύξηση αυτή, σύμφωνα με τον κ. Βαμιεδάκη, αποτελεί μια ενθαρρυντική ένδειξη ότι ο στόχος της επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου βρίσκεται σε σταθερή, αν και αργή ακόμα, τροχιά.
Λιγότερες μέρες
Προβληματισμός επικρατεί για το ότι τα τελευταία χρόνια μειώνεται ο μέσος όρος διαμονής και από 9-9,5 μέρες έχει περιοριστεί στις 7,5-8, κάτι που εξηγεί και την ασυνέχεια η οποία καταγράφεται στα στατιστικά στοιχεία για τις αφίξεις σε σχέση με τις διανυκτερεύσεις. Σε γενικές γραμμές, οι τουρίστες δηλώνουν ικανοποιημένοι από την Κρήτη και τα όποια παράπονά τους, σύμφωνα με μια σχετική έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί, εστιάζονται στο αεροδρόμιο Ηρακλείου και τα γνωστά προβλήματά του, καθώς και εν γένει στις υποδομές.
Εξαιρετικά ενθαρρυντικό, πάντως, είναι το γεγονός ότι δηλώνουν ικανοποιημένοι από την ποιότητα των υπηρεσιών στο νησί. Κατά τη διάρκεια της διαμονής τους αφήνουν κατά μέσο όρο 541 ευρώ, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ), ποσό μειωμένο σε σχέση με άλλες χρονιές. Αυτό επιβεβαιώνει και τις εκτιμήσεις του συμβούλου της Περιφέρειας, ότι κινούμαστε στο μέσο επίπεδο και ότι είναι ελάχιστοι αυτοί που ανήκουν σε πολύ υψηλά εισοδηματικά κλιμάκια, ή είναι οι κατά το κοινώς ρηθέν «ψαγμένοι». Παρ' όλα αυτά, σύμφωνα με μελέτη του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), από τα χρήματα αυτά το 82% μένει στην τοπική οικονομία.
Επιστρέφουν
Το 30-40% εκείνων που θα έρθουν στην Κρήτη, σύμφωνα με τον κ. Βαμιεδάκη, θα επιστρέψουν τουλάχιστον μία φορά στο νησί μας, με προοπτικές να γίνουν σταθερά επαναλαμβανόμενοι τουρίστες, ενώ η πλειονότητά τους επιλέγει τις λεγόμενες all inclusive μονάδες. Αυτό το μοντέλο μπορεί μεν να μην ευνοεί τις μικρές επιχειρήσεις, όμως, σύμφωνα με τον εντεταλμένο σύμβολο της Περιφέρειας σε θέματα τουρισμού, δεν πρέπει κανείς να το δαιμονοποιεί, καθώς αυτό που μας ενδιαφέρει στην Κρήτη είναι να έρχεται κόσμος και να ανοίγουν θέσεις εργασίας. «Ας μην ξεχνάμε», σημειώνει ο κ. Βαμιεδάκης, «ότι στα ξενοδοχεία μας το 90-95% των εργαζομένων είναι ντόπιοι».
Το στοίχημα
Για την Περιφέρεια Κρήτης, τα στοιχεία αυτά είναι εξόχως σημαντικά καθώς μπορούν να δώσουν τις κατευθύνσεις για τις τάσεις αλλά και τις κινήσεις που πρέπει να γίνουν, ώστε να έρθουν περισσότεροι και φυσικά ποιοτικότεροι τουρίστες στο νησί μας. Σύμφωνα με τον κ. Μιχάλη Βαμιεδάκη, καταβάλλονται σημαντικές προσπάθειες ώστε πρώτα απ' όλα να γίνει πράξη η περίφημη πια επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, για την οποία υπάρχουν ενθαρρυντικές ενδείξεις. Κυρίως όμως το μεγάλο στοίχημα αφορά στο θεματικό τουρισμό, ώστε να δοθεί ένα επιπλέον κίνητρο στους επισκέπτες μας.
Για το λόγο αυτό, η Περιφέρεια στοχεύει σε στρατηγικές συμφωνίες, ενώ υπάρχει στενή συνεργασία με ξενοδόχους και το υπουργείο Τουρισμού. Ο θεματικός τουρισμός αποτελεί μια πολύ σημαντική παράμετρο του όλου θέματος, καθώς συνδέεται άμεσα με την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.
«Πρέπει να πούμε στους τουρίστες "ελάτε στοχευμένα σε όλες τις περιόδους του χρόνου και να δείτε τι έχουμε να σας δώσουμε". Όλη η καμπάνια, η στρατηγική και η φιλοσοφία μας πρέπει να εστιάζουν στο να συμπληρώσουμε το μοντέλο με τον εναλλακτικό τουρισμό».
Εθνικότητες
Οι προοπτικές είναι μεγάλες και οι προσπάθειες απευθύνονται και σε συγκεκριμένες εθνικότητες, οι οποίες έλκονται από διαφορετικές θεματικές. Για παράδειγμα, για τους Ρώσους ο θρησκευτικός τουρισμός αποτελεί ένα μεγάλο δέλεαρ. Για τους Βορειοευρωπαίους, ο αθλητικός τουρισμός. Για πολλούς Ευρωπαίους ο οινοτουρισμός, ενώ για όλους ο καταδυτικός, στον οποίο έχουν στοχεύσει με μεγάλη επιτυχία πολλές χώρες, ο κινηματογραφικός, ο συνεδριακός, ο ιατρικός τουρισμός κ.ά. Ειδικά για τον καταδυτικό τουρισμό έχουν υπάρξει επαφές, σύμφωνα με τον κ. Βαμιεδάκη, με Δήμους και την Αρχαιολογική Υπηρεσία, ενώ καταβάλλονται προσπάθειες να ενταχθούν σχετικές πρωτοβουλίες σε ευρωπαϊκά προγράμματα, ώστε να παρακαμφθεί η έλλειψη θεσμικού πλαισίου για το θέμα.
Οι μισοί Έλληνες έκοψαν τα ταξίδια
Η κρίση έχει πλήξει τον εσωτερικό τουρισμό, αλλά και τις μετακινήσεις των Ελλήνων στο εξωτερικό. Σύμφωνα με τη μελέτη του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων στο διάστημα 2008-2014, τα ταξίδια των Ελλήνων στο εσωτερικό της χώρας μειώθηκαν κατά 45% και στο εξωτερικό κατά 52% περίπου. Δημοφιλέστερος προορισμός για τα ταξίδια των Ελλήνων στο εσωτερικό είναι η Κεντρική Μακεδονία, η οποία συγκέντρωσε το 15,9% των διανυκτερεύσεων των ημεδαπών τουριστών το 2014. Δεύτερη στις προτιμήσεις των Ελλήνων είναι η Πελοπόννησος, η οποία συγκεντρώνει διαχρονικά περίπου το 10% των διανυκτερεύσεων στα ξενοδοχειακά καταλύματα.
Σύμφωνα με τα ευρήματα του ΙΤΕΠ, το 36,5% των ελληνικών ξενοδοχείων διαθέτουν τα δωμάτιά τους σε τιμές κάτω των 40 ευρώ το Μάιο, ενώ τον Αύγουστο το ποσοστό αυτό περιορίζεται στο 14,5%. Παράλληλα, το Μάιο μόνο το 5% των ελληνικών ξενοδοχείων διαθέτουν τα δωμάτιά τους σε τιμές άνω των 100 ευρώ, ενώ αντίθετα τον Αύγουστο το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται στο 14%.
Ποσοστό 57%-58% των απασχολουμένων στα ελληνικά ξενοδοχεία είναι γυναίκες. Το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά υψηλότερο στα ξενοδοχεία χαμηλότερων κατηγοριών και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις υπερβαίνει και το 90%. Από τα οριστικά στοιχεία της Έρευνας Συνόρων για το 2015, που διεξάγει η Τράπεζα της Ελλάδας, προκύπτει επίσης ότι η μέση δαπάνη ανά ταξίδι στην Ελλάδα μη κατοίκων μειώθηκε κατά 2% το 2015 σε σχέση με το 2014 και διαμορφώθηκε στα 541 ευρώ. Παράλληλα, η δαπάνη ανά διανυκτέρευση αυξήθηκε κατά 4,9%, φτάνοντας στα 75 ευρώ από 72 ευρώ το 2014, ενώ η μέση διάρκεια παραμονής περιορίστηκε για τέταρτη συνεχή χρονιά (κατά 6,5%), πέφτοντας στις 7,2 διανυκτερεύσεις.
Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στη σημαντική αύξηση των αφίξεων ταξιδιωτών από ορισμένες χώρες εκτός ευρωζώνης, αλλά και από όμορες χώρες των Βαλκανίων, των οποίων η μέση διάρκεια παραμονής είναι σημαντικά μικρότερη από το μέσο όρο. Επίσης, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για τις διανυκτερεύσεις σε ξενοδοχειακά καταλύματα, για τους ημεδαπούς τουρίστες στην Ελλάδα, προκύπτει ότι αυτές συρρικνώθηκαν κατά 22,5% την περίοδο 2008-2014, ενώ αντίθετα οι διανυκτερεύσεις μη κατοίκων αυξήθηκαν κατά 28,9% το ίδιο διάστημα.
Αντίστοιχα, το υψηλότερο ποσοστό αύξησης το 2015 κατέγραψαν οι τουρίστες που προέρχονται από χώρες της Ευρώπης, κυρίως Τσεχία και Πολωνία, καθώς και κάποιες χώρες της Αφρικής, με αύξηση άνω του 25,8%. Οι τουρίστες από την Κίνα έφτασαν τις 55.000 αφίξεις, αυξημένες κατά 16%, ενώ οι μεγάλες πελατειακές αγορές της χώρας, κυρίως Αγγλία, Γερμανία, Αυστρία και Ιταλία ενισχύθηκαν κατά 15%. Σημαντική ήταν και η άνοδος των τουριστών από χώρες της Αμερικής, ΗΠΑ, Καναδάς και Βραζιλία κατά 23,0%.
Ρεπορτάζ: Σταύρος Μουντουφάρης
