Με αφορμή το νέο περιστατικό ενδοσχολικής βίας που καταγγέλθηκε από μητέρα μαθητή και αφορά το bullying που υφίσταται ο 13χρονος γιος της σε σχολείο των Αρχανών, αλλά και με αφορμή την 6η Μαρτίου, που ήταν Παγκόσμια Ημέρα κατά του σχολικού εκφοβισμού, η ψυχολόγος και μέλος της Όασης του Παιδιού κ. Άννα Μαυρόκωστα και η συνάδελφος της κ. Ειρήνη Κόρχατζη έγραψαν ένα αναλυτικό και κατατοπιστικό για γονείς και παιδιά άρθρο σχετικά με τις μορφές του εκφοβισμού, ποια παιδιά κινδυνεύουν να γίνουν θύτες και ποια θύματα και πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τα παιδιά μας.
Ο σχολικός εκφοβισμός αποτελεί μορφή επιθετικής συμπεριφοράς που εμφανίζεται στο σχολείο με σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη και στη μάθηση του παιδιού και του εφήβου. Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενη βίαιη συμπεριφορά ενός μαθητή σε έναν άλλον, με σκοπό την επιβολή και πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου. Η σχέση του θύτη και θύματος χαρακτηρίζεται από ασυμμετρία δύναμης (μεγαλύτερο, ψηλότερο, δυνατότερο).
Ποιες μορφές εκφοβισμού υπάρχουν;
§ συστηματικές βρισιές σε συγκεκριμένο άτομο για πολύ καιρό
§ προσβολές, απειλές
§ χειρονομίες, σπρωξιές, ξυλοδαρμούς, κλωτσιές, χτυπήματα
§ σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση
Εκφοβισμός με εκβιασμό
§ καταστροφή προσωπικών αντικειμένων
§ εξαναγκασμός σε αντικοινωνικές πράξεις
Ηλεκτρονικός (cyber-bullying):
§ αποστολή απειλητικού ή υβριστικού υλικού μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μηνυμάτων SMS
Έμμεσος
§ αποκλεισμό από παρέες, ομαδικά παιχνίδια και κοινωνικές δραστηριότητες
§ προσπάθειες για αισθήματα αντιπάθειας προς το θύμα μέσω ψευδών φημών
Ποια παιδιά κινδυνεύουν να γίνουν θύτες;
? Παιδιά που τα ίδια έχουν κακοποιηθεί από την οικογένειά τους.
? Πρώην θύματα που επαναλαμβάνουν τη συμπεριφορά για επανάκτηση της αυτοπεποίθησής τους.
? Παιδιά με ανεπτυγμένες δεξιότητες «εντοπισμού» ανίσχυρων παιδιών.
? Προέρχονται από οικογένειες όπου τα μέλη δεν εκφράζονται ελεύθερα, έχουν οικονομικά προβλήματα, δεν υπάρχει καλή επικοινωνία και θετική επαφή με αποτέλεσμα να γίνονται ανασφαλή και επιθετικά προς τους άλλους.
? Κύρια χαρακτηριστικά της παρέας τους είναι η βία και οι επιθετικές συμπεριφορές.
? Βλέπουν ταινίες και παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια που περιέχουν βία όπου σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες είναι πολύ πιθανόν να αναπαράξουν την επιθετικότητα που βλέπουν.
Ποια παιδιά κινδυνεύουν να γίνουν θύματα;
? Παιδιά εσωστρεφή, ήσυχα και μοναχικά που δυσκολεύονται στις κοινωνικές συνδιαλλαγές.
? Έχουν αγχώδη ιδιοσυγκρασία, χαμηλή αυτοεκτίμηση και προσαρμόζονται δύσκολα σε νέες συνθήκες.
? Παιδιά με σωματικές αναπηρίες, μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα αναπτυξιακά ή ψυχικής υγείας.
? Παιδιά από άλλες χώρες ή άλλη φυλή.
? Έχουν εκτεθεί χρόνια στη βία με ανεπτυγμένο το αίσθημα αβοηθησίας.
? Έχουν υπερπροστατευτικούς ή απόμακρους γονείς.
Τα παιδιά-θύματα μιλάνε;
Πολλές φορές τα παιδιά δεν μιλάνε σε κανέναν γιατί ντρέπονται, φοβούνται, νιώθουν ενοχές και σκέφτονται ότι οι γονείς τους θα απογοητευτούν.
Ποια σημάδια παρατηρούμε σε ένα παιδί-θύμα σχολικού εκφοβισμού;
? Ξαφνική αλλαγή στη συμπεριφορά - απομόνωση - άγχος - καταθλιπτική διάθεση
? Ευερέθιστο και ευσυγκίνητο
? Σημάδια στο σώμα
? «Χάνει» προσωπικά αντικείμενα και χρήματα
? Ψυχοσωματικά προβλήματα (πονοκέφαλος, πονόκοιλος)
? Πέφτει η σχολική επίδοση
? Σχολική φοβία ή άρνηση
Ο ρόλος του σχολείου στη πρόληψη του εκφοβισμού:
? Σχολική επιτροπή ενάντια στον εκφοβισμό και την ενδοσχολική βία
? Αύξηση επίβλεψης σχολικού χώρου
? Συνεχής επικοινωνία και συνεργασία με γονείς
Στα πλαίσια της σχολικής τάξης:
? Συζήτηση για την διαφορετικότητα, τις μορφές της ενδοσχολικής βίας, του εκφοβισμού και επιπτώσεις.
? Τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης από μαθητές
? Βοήθεια από τα παιδιά σε συμμαθητές που αντιμετωπίζουν προβλήματα που ενδεχομένως οδηγήσουν σε εκφοβισμό.
? Έκφραση της επιθετικότητας διαφορετικά π.χ. μέσα από αθλητισμό
Ο ρόλος του σχολείου στην αντιμετώπιση:
? Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να μιλούν στο παιδί-θύμα, να το ακούν προσεχτικά και να το διαβεβαιώνουν ότι θα το προστατέψουν.
? Να διεξάγονται συζητήσεις με τον διευθυντή και τους γονείς του παιδιού-θύματος αλλά και του παιδιού-θύτη.
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς του παιδιού-θύματος;
? Συνεργασία γονιών με το σχολείο
? Στήριξη παιδιού - κατανόηση - όχι επίκριση
? Παρακολούθηση της εξέλιξης της κατάστασης
? Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του παιδιού
? Επίσκεψη σε ειδικό ψυχικής υγείας αν το παιδί παρουσιάσει δυσκολίες στον ύπνο ή σχολική άρνηση.
? Παροχή βοήθειας στο παιδί για να συνειδητοποιήσει ότι δεν ευθύνεται, κανείς δεν έχει το δικαίωμα να του φέρεται έτσι και πρέπει να ζητάει βοήθεια όταν χρειάζεται.
Είναι σημαντικό τα παιδιά - θύματα ή μάρτυρες περιστατικών σχολικού εκφοβισμού να ενθαρρύνονται να σπάνε τη σιωπή τους ώστε να υπάρχει έγκαιρη αντιμετώπιση και να αποφευχθούν οι χειρότερες συνέπειες.
Όλοι μαζί μπορούμε να σταματήσουμε τη βία!
Ενημερώσου - Μίλα - Δράσε
ΓΡΑΜΜΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ: 116-111
