Σε καιρούς οξείας οικονομικής κρίσης, ολοένα και περισσότεροι συμπολίτες μας τόσο στην Κρήτη, όσο και στην υπόλοιπη χώρα, επιλέγουν το ελεύθερο κάμπινγκ ως μια οικονομική εναλλακτική πρόταση για τις διακοπές τους.
Η ελεύθερη κατασκήνωση στην Ελλάδα αποτελούσε ανέκαθεν υπαρκτό φαινόμενο: ως επιλογή φυγής και απομόνωσης από τον αστικό πολιτισμό, αλλά και πλήρους εναρμόνισης με τη φύση, είχε από πάντα φανατικούς λάτρεις, αλλά και σφοδρούς πολέμιους. Ωστόσο, οι σχετικά λίγοι πιστοί Έλληνες "free campers" των περασμένων δεκαετιών αυξήθηκαν ραγδαία τα χρόνια της κρίσης, με την αύξηση αυτή να είναι ακόμη πιο έντονη τα τελευταία 2-3 χρόνια.
Η Κρήτη αποτελεί τόπο απίστευτου φυσικού κάλλους όχι μόνο για τα ελληνικά δεδομένα, αλλά και σε πανευρωπαϊκή κλίμακα. Έτσι, το τελευταίο διάστημα, έχει εξελιχθεί (μαζί με νησιά των Κυκλάδων, τη Σαμοθράκη, τη Λευκάδα, την Ικαρία, το Αγκίστρι, καθώς και περιοχές της Χαλκιδικής, της Εύβοιας, της Πελοποννήσου κ.ά.), αναπόφευκτα, σε έναν από τους κορυφαίους προορισμούς για τους κατασκηνωτές.
Ποια μέρη προτιμούν
Η βόρεια πλευρά της Κρήτης είναι ως γνωστόν και η πιο αναπτυγμένη τουριστικά. Αυτός φαίνεται να είναι και ο κύριος λόγος για τον οποίο οι ελεύθεροι κατασκηνωτές - Κρητικοί και μη - στρέφονται προς τα νότια παράλια του νησιού. Το μεγαλύτερο, λοιπόν, όγκο των ελεύθερων κατασκηνωτών προσελκύουν μέρη όπως ο Κομμός, ο Λέντας, οι Καλοί Λιμένες στα νότια παράλια του νομού Ηρακλείου, η Σούγια και το Κεδρόδασος στα Χανιά, η Πρέβελη και οι παραλίες του Αγίου Παύλου στο νότιο Ρέθυμνο, η νήσος Χρυσή στο Λασίθι και φυσικά η Γαύδος.
Περιβάλλον και... νόμος
Αποτελεί κοινό τόπο το ότι οι πιστοί οπαδοί του ελεύθερου κάμπινγκ έχουν ιδιαίτερες περιβαλλοντικές ευαισθησίες. Ωστόσο, το ότι τα τελευταία χρόνια η κρίση έχει στρέψει χιλιάδες συμπολίτες μας στην ελεύθερη κατασκήνωση είχε ως αποτέλεσμα να κάνουν κάμπινγκ και άτομα τα οποία δεν τρέφουν κανένα σεβασμό προς το περιβάλλον. Στο γεγονός αυτό βρήκαν πάτημα πολέμιοι της ελεύθερης κατασκήνωσης, εξαπολύοντας σφοδρή επίθεση κατά την οποία η "μπάλα" παίρνει μαζί με τα ξερά και τα χλωρά.
Η Κρήτη έχει δεκάδες φυσικούς "παραδείσους", οι οποίοι είναι ενταγμένοι στο πανευρωπαϊκό δίκτυο προστασίας Natura 2000. Ορισμένοι από αυτούς, όπως η Γαύδος, η Χρυσή, το Ελαφονήσι (Κεδρόδασος), η Πρέβελη και η Σούγια, αποτελούν - όπως προείπαμε - δημοφιλείς προορισμούς των ελεύθερων κατασκηνωτών. Κάποια λοιπόν από αυτά τα μέρη και συγκεκριμένα η Χρυσή, η Πρέβελη και το Κεδρόδασος στο Ελαφονήσι δέχονται συχνότερα - συγκριτικά με άλλες παραλίες - τις "επισκέψεις" της Αστυνομίας. Ως πρόσφατο παράδειγμα έχουμε την αστυνομική επιχείρηση που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τρίτη στη λίμνη Πρέβελη, με την ΕΛ.ΑΣ. να προχωρά σε 14 συλλήψεις (Ελλήνων και ξένων) για παράνομη κατασκήνωση.
Σ' αυτό το σημείο πρέπει να τονιστεί η διαφορετική στάση που κρατούν απέναντι στο ελεύθερο κάμπινγκ οι κατά τόπους δημοτικές Αρχές και φυσικά οι μόνιμοι κάτοικοι των εν λόγω περιοχών. Για παράδειγμα, ο Δήμος Γαύδου είναι υπέρ των κατασκηνωτών. Άλλωστε, τόσο στη Γαύδο, όσο και στη Σούγια, αλλά και το Λέντα (Δισκό), η τοπική αγορά στηρίζεται εν πολλοίς στα χρήματα που αφήνουν στα καταστήματα της περιοχής οι κατασκηνωτές.
"Τσουχτερά" πρόστιμα... και νομικά "παραθυράκια"
Το κάμπινγκ - με εξαίρεση περιοχές που έχουν οριστεί συγκεκριμένα για το σκοπό αυτό - απαγορεύεται ρητά από το νόμο. Ο προσδιορισμός τέτοιων περιοχών εναπόκειται στην εκάστοτε δημοτική Αρχή. Το κύριο νομοθέτημα που αφορά στην κατασκήνωση είναι ο Νόμος 392/1976 (ΦΕΚ Α' 199/1976), με τίτλο "Περί ιδρύσεως και λειτουργίας χώρων οργανωμένης κατασκηνώσεως (κάμπινγκ) και άλλων τινών διατάξεων". Ο εν λόγω νόμος απαγορεύει την εγκατάσταση σκηνών και τη στάθμευση τροχόσπιτων σε αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλούς, παραλίες και γενικότερα κοινόχρηστους χώρους.
Σύμφωνα, λοιπόν, με το νόμο, η ΕΛ.ΑΣ. έχει τη δικαιοδοσία να συλλάβει τους ελεύθερους κατασκηνωτές αυτεπάγγελτα με τη διαδικασία του αυτοφώρου. Οι ποινές που επισύρει το ελεύθερο κάμπινγκ είναι πλημμεληματικού χαρακτήρα και δεν ξεπερνούν σε διάρκεια το ένα έτος φυλάκιση με αναστολή. Εάν, ωστόσο, ο παραβάτης συλληφθεί επειδή έχει ανάψει φωτιά σε δασική περιοχή ή ρυπαίνει προστατευόμενη περιοχή Νatura 2000, η ποινή μπορεί να φτάσει μέχρι και τα πέντε χρόνια.
Το 2012 εισήχθη τροποποίηση η οποία προβλέπει ότι η ελεύθερη κατασκήνωση τιμωρείται με κράτηση 6 μήνες ή με πρόστιμο έως 3.000 ευρώ. Φυσικά, στην εκδίκαση της υπόθεσης ο συλληφθείς μπορεί να αθωωθεί και να γλιτώσει την ποινή. Εκτός όμως από το ποινικό σκέλος, προβλέπεται και διοικητική κύρωση. Συγκεκριμένα, το πρόστιμο που καλούνται να πληρώσουν οι ελεύθεροι κατασκηνωτές ανέρχεται στα 300 ευρώ (150 ευρώ αν πληρωθεί μέσα σε 10 μέρες)!
Υπάρχουν ωστόσο κάποια νομικά "παραθυράκια", τα οποία οι "free campers" εκμεταλλεύονται σε περιπτώσεις αστυνομικών "επισκέψεων". Δύο από αυτά είναι τα εξής: Η σκηνή, επειδή θεωρείται κατοικία, καλύπτεται από άσυλο, συνεπώς η είσοδος αστυνομικού οργάνου μέσα σ' αυτή επιτρέπεται μόνο με ένταλμα. Επίσης, η απαγόρευση της κατασκήνωσης ισχύει αποκλειστικά από την ανατολή έως τη δύση του ηλίου, έτσι πολλοί κατασκηνωτές συνηθίζουν να ξεστήνουν τις σκηνές τους κατά τη διάρκεια της ημέρας και να τις ξαναστήνουν με το σούρουπο.
Νικόλας Αγγελίνος
