Πρόταση για ίδρυση Φορέα Προστασίας Ελαιοπαραγωγής με διευρυμένες αρμοδιότητες για την ελαιοκομία καταθέτει με υπόμνημά του στο υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας ο πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ (Σύνδεσμος Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης) και δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργης Μαρινάκης.
Στο υπόμνημα, το οποίο κοινοποιείται και στους βουλευτές, την Περιφέρεια και άλλους φορείς, αναφέρονται επιγραμματικά τα αποτελέσματα της ημερίδας για τη δακοκτονία που πραγματοποιήθηκε στο Ρέθυμνο (χωρίς την παρουσία εκπροσώπου του υπουργείου, όπως αναφέρεται), ενώ αναλύονται τα βασικά συμπεράσματα και διατυπώνονται προτάσεις προς τους αρμόδιους σχετικά με το θέμα.
Το υπόμνημα που υποβλήθηκε έχει ως εξής:
«Κύριοι υπουργοί,
Σας ενημερώνουμε ότι η ημερίδα για τη δακοκτονία που οργανώθηκε από τους αυτοδιοικητικούς, επιστημονικούς και ελαιοκομικούς φορείς της Κρήτης, πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στις 29-4-15 στο Ρέθυμνο με παρουσίαση εισηγήσεων από εκπροσώπους της Περιφέρειας, των Αντιπεριφερειών Κρήτης, του ΣΕΔΗΚ, του Ινστιτούτου Ελιάς, Υποτρ/κών και Αμπέλου, του ΓΕΩΤΕΕ, του Συνδέσμου Τυποποιητών Κρήτης κ.ά., αλλά χωρίς, δυστυχώς, εισήγηση, παρά την πρόσκλησή μας, των υπηρεσιών του υπουργείου σας.
Ήδη προχωρεί η έκδοση των πρακτικών της σημαντικής αυτής ημερίδας τα οποία προφανώς θα σας υποβάλουμε.
Στο μεταξύ όμως θεωρούμε σκόπιμο να σας θέσουμε υπόψη τα βασικά συμπεράσματα και τις προτάσεις που έγιναν στην ημερίδα, τα οποία ελπίζουμε να είναι χρήσιμα για τους άμεσους και μεσοπρόθεσμους σχεδιασμούς σας για την αναγκαία αναβάθμιση του κλάδου της Ελαιοκομίας στη χώρα και ιδιαίτερα στην Κρήτη.
Διαπιστώσεις, συμπεράσματα, προτάσεις
1. Οι δακοπροσβολές αποτελούν τον παράγοντα που μπορεί να υποβαθμίσει αποφασιστικά την ποιότητα του ελαιολάδου, επηρεάζοντας κυρίως την οξύτητα αλλά και την οξείδωση και τα άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά του.
2.Οι δολωματικοί από εδάφους ψεκασμοί, εφαρμοζόμενοι συλλογικά, έχουν αποδειχτεί ως η πλέον αποτελεσματική αλλά και προσφορότερη περιβαλλοντικά και διατροφικά μέθοδος για τη διασφάλιση της παραγωγής ποιοτικά και ποσοτικά.
Άλλες εναλλακτικές μέθοδοι όπως δακοπαγίδες, παρασιτοειδή κ.ά. μπορούν να συμβάλουν σε μείωση των δολωματικών ψεκασμών, δεν μπορούν όμως να διασφαλίσουν την παραγωγή εφαρμοζόμενες αυτόνομα σε μεγάλες εκτάσεις.
3. Η πλημμελής και αναποτελεσματική δακοκτονία έχει σαν συνέπεια σοβαρές οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις κυριότερες από τις οποίες είναι:
(α) Η υποβάθμιση της ποιότητας του ελαιολάδου με αύξηση της οξύτητας και οξείδωσης και σημαντική αλλοίωση άλλων ποιοτικών παραμέτρων που έχουν άμεση σχέση με την τιμή του προϊόντος. Σημειώνεται ότι, επειδή κατά παράδοση οι τιμές παραγωγού κλιμακώνονται ανάλογα με την οξύτητα και μειώνονται κατά 0,03€/κιλο για κάθε αύξηση της οξύτητας κατά 0,1%, οι συνολικές απώλειες εισοδήματος στην Κρήτη, λόγω μη αποτελεσματικής δακοκτονίας, μπορεί να είναι πολύ σημαντικές. Έτσι, εάν έχουμε αύξηση του μέσου επιπέδου οξύτητας π.χ. κατά 0,03%-0,08% όπως συνήθως συμβαίνει σε περιπτώσεις ανεπιτυχούς δακοκτονίας, θα έχουμε απώλειες 9-24 εκατ. € ποσό, που είναι αρκετά υψηλότερο από τις συνολικές πιστώσεις που παρέχονται για τη δακοκτονία στην Κρήτη (6-7 εκατ. €/έτος),
(β) Η εξώθηση των παραγωγών σε εφαρμογή ατομικών ψεκασμών πλήρους διαβροχής των δέντρων με ισχυρά εντομοκτόνα με συνέπεια σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον, την υγεία των καταναλωτών και την δυσφήμηση του προϊόντος.
4. Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου στην πράξη τα τελευταία χρόνια κινδυνεύει σημαντικά από ισχυρά προβλήματα γραφειοκρατίας και υποχρηματοδότησης. Αναφέρθηκε ότι, ενώ αυξάνονται οι απαιτούμενες διαδικασίες και απαιτούνται 45 περίπου αποφάσεις για την προμήθεια φαρμάκων και ενέργεια των προσλήψεων, μειώνονται συνεχώς οι διατιθέμενες πιστώσεις και από 14 εκατ./έτος το 2011 έφτασαν σε περίπου 7 εκατ. € το 2015. Έτσι, οι δυο αυτοί παράγοντες οδηγούν σε καθυστέρηση ο ένας και πλημμελή εφαρμογή της μεθόδου, ο άλλος.
5. Οι οικονομοτεχνικοί παράγοντες κρίσιμης σημασίας που απαιτείται να εξασφαλιστούν για ικανοποιητική αποτελεσματικότητα της δακοκτονίας είναι:
- Έγκαιρη εξασφάλιση των υλικών δακοκτονίας (εντομοκτόνων και πρωτεϊνών )
- Έγκαιρη πρόσληψη, εκπαίδευση και τακτική αμοιβή του προσωπικού.
- Μέριμνα για προστασία όλων των δέντρων της προστατευόμενης περιοχής ανεξαρτήτως ποσοστού καρποφορίας.
- Παρακολούθηση και έλεγχος των ψεκασμών με χρήση σύγχρονων μέσων τεχνολογίας (GPS, δοσομετρητών κ.ά.) ώστε να ελέγχεται και η πορεία του δικαστικού μηχανήματος αλλά και η δόση του ψεκαστικού υγρού ανά δένδρο.
- Αποτύπωση "εστιακών θέσεων" σε ορθοφωτοχάρτες κάθε περιοχής με βάση στοιχεία του ελαιοκομικού Μητρώου.
6. Ο εξορθολογισμός και η εξασφάλιση της εισπραξιμότητας της εισφοράς του 2% που πληρώνουν οι παραγωγοί για τη δακοκτονία στα ελαιοτριβεία μπορεί να καλύψει σημαντικό μέρος της συνολικής δαπάνης και να επιτρέψει τη σωστή εφαρμογή της.
Στην Κρήτη, με μέση παραγωγή 100 χιλ. τόνων ετησίως, η εισφορά των παραγωγών μπορεί, αν εισπραχτεί και αποδοθεί σωστά, να αποφέρει 5-6 εκατ. ευρώ.
7. Η εφαρμογή της δακοκτονίας από πλευράς διοικητικών, επιστημονικών και οικονομικών αρμοδιοτήτων θα πρέπει να μεταφερθεί πλήρως στις Περιφέρειες λόγω των ιδιομορφιών που υπάρχουν μεταξύ τους αλλά και λόγω της αμεσότερης επαφής και γνώσης των τοπικών προβλημάτων.
Στην περίπτωση αυτή οι Περιφέρειες θα πρέπει να αναλάβουν όχι μόνο την υλοποίηση των εργασιών αλλά και την είσπραξη των πόρων (εισφορές δακοκτονίας, επιχορηγήσεις, προγράμματα κ.α.), καθώς και την πληρωμή δαπανών.
Ίδρυση Φορέα Προστασίας Ελαιοπαραγωγής
Ο συνολικός σχεδιασμός και η υλοποίηση των προηγούμενων μέτρων θα μπορούσε να ανατεθεί σε ειδικό φορέα στα πρότυπα του παλαιότερου "Ταμείου Προστασίας ελαιοπαραγωγής", ο όποιος θα έχει κεντρική και περιφερειακή διάρθρωση και θα έχει σαν αποστολή τη συνολική διοικητική, επιστημονική και οικονομική ευθύνη της διεξαγωγής της δακοκτονίας με αρμοδιότητες για είσπραξη πόρων και εκτέλεση δαπανών.
Ο φορέας αυτός, δεδομένης της τεράστιας οικονομικής σημασίας της ελαιοκομίας για τη χώρα, εκτός της δακοκτονίας θα μπορούσε να έχει διευρυμένες αρμοδιότητες, για τη βελτίωση και προστασία της ποιότητας και ταυτότητας του ελαιολάδου, τη μελέτη των περιβαλλοντικών και διατροφικών διαστάσεων της ελαιοκομίας, την παρακολούθηση της διεθνούς, εθνικής και τοπικής αγοράς στα πρότυπα αναλόγων φορέων άλλων χωρών.
Οι πόροι του Φορέα μπορούν να προέλθουν από την ΚΑΠ και άλλα ειδικά προγράμματα της Ε.Ε., από επιχορήγηση του κρατικού προϋπολογισμού ή του ΕΛΓΑ καθώς και από τις εισφορές δακοκτονίας των παραγωγών οι οποίες σωστό είναι να είναι ανάλογες προς τα προστατευόμενα δέντρα και να εισπράττονται από τις επιδοτήσεις», καταλήγει στο υπόμνημα προς το υπουργείο ο πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ κ. Γ. Μαρινάκης.
