Μπορεί η Πολιτεία να έχει βάλει τα δυνατά της να γονατίσει την επιστημονική κοινότητα ξεχνώντας να επενδύσει και να στηρίξει τους ανθρώπους που αποτελούν το μέλλον αυτής της χώρας, όμως ευτυχώς που υπάρχουν οι ξένοι να θυμίζουν στους πολιτικούς τις επιτυχίες των ερευνητικών και εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της Κρήτης, δείχνοντάς τους το δρόμο που, αν ακολουθούσαν, θα μπορούσαν να απογειώσουν αυτήν τη χώρα και να σταματήσουν την "αιμορραγία" νέων ανθρώπων προς το εξωτερικό. Όμως η απάντηση της Πολιτείας παραμένει η ίδια.
Περικοπές και μυωπική οπτική που αρνείται να δει ότι το μέλλον βρίσκεται στην έρευνα. Η δικαιολογημένη πικρία ξεχειλίζει μέσα από τα λόγια του προέδρου του Δ.Σ. του ΙΤΕ κ. Κ. Φωτάκη: «Μόλις χθες πληροφορηθήκαμε ότι ο τακτικός προϋπολογισμός του ΙΤΕ για το έτος 2015 θα είναι μειωμένος κατά 30% σε σχέση με αυτόν του 2014. Ίσως αυτό να είναι το κόστος της επιτυχίας!..».
Τελευταία πινελιά στον καμβά των διεθνών διακρίσεων τα όσα ανέφερε πριν λίγες ημέρες η έγκυρη γερμανική εφημερίδα "Frankfurter Allgemeine Zeitung" (FAZ), η οποία σε δημοσίευμά της, φέρνοντας ως παράδειγμα το Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) στο Ηράκλειο της Κρήτης, τόνισε ότι «τα ελληνικά προϊόντα μπορούν να είναι κορυφαία και εξαγώγιμα, όταν το κράτος δεν παρεμβαίνει τόσο».
Το Πανεπιστήμιο
Την ίδια στιγμή οι διακρίσεις για το Πανεπιστήμιο Κρήτης διαδέχονται η μια την άλλη, καθιστώντας το Ίδρυμα κορυφαίο όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο, κατατάσσοντάς το στις πρώτες θέσεις αξιολογήσεων. Από το "Times", που έθεσε το Πανεπιστήμιο Κρήτης για ακόμα χρονιά στη 48η θέση στην παγκόσμια κατάταξη των 100 καλύτερων πανεπιστημίων με "ηλικία" μικρότερη των 50 ετών, έως το Leiden, που επίσης για ένα ακόμη έτος κατέταξε τις Φυσικές Επιστήμες του Π.Κ. στην κορυφή και πιο συγκεκριμένα στη 43η θέση, πιο πάνω ακόμα και από διεθνώς αναγνωρισμένα ιδρύματα όπως το Imperial College του Λονδίνου.
Όπως ανέφερε ο Φιλ Μπέτι, εκδότης των "Times-Higher Education", «συγχαρητήρια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης για την εντυπωσιακή του επίδοση, που μέσα σε εξαιρετικά δυσμενείς οικονομικές συνθήκες βελτίωσε τη θέση του σε αυτή τη διεθνή ελίτ των πανεπιστήμιων». Παραδείγματα που κάνουν υπερήφανους τους Κρητικούς και την επιστημονική κοινότητα του νησιού, καθώς δίνουν την άνιση μάχη με την έλλειψη κονδυλίων, υποδομών, προσωπικού και τα μύρια όσα προβλήματα που συναντούν στο διάβα τους.
Ε. Στεφάνου
«Σε περιόδους κρίσης, αντί να πέφτουμε, ανεβαίνουμε», σχολίασε χαρακτηριστικά ο πρύτανης του Π.Κ. κ. Ευριπίδης Στεφάνου, σχολιάζοντας την είδηση, εκφράζοντας την ικανοποίησή του που η επένδυση στην επιμονή για την έρευνα αποδίδει καρπούς. «Κάνουμε το παν», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Στεφάνου, «όμως δε φτάνει αυτό» καθώς «το κράτος συνεχίζει να μας πνίγει και στην αυτονομία και στη δυνατότητα να παράγουμε».
ΚΑΤΑ 30%
Αντί για «μπράβο»... κουτσούρεμα κονδυλίων
Για τη μεγάλη αναγνώριση της δουλειάς που επιτελείται στο ΙΤΕ ζητήσαμε ένα σχόλιο του προέδρου του Δ.Σ. του ΙΤΕ κ. Κώστα Φωτάκη τόσο λόγω της θέσης του, όσο και της ειδικότητάς του, αφού τα εύσημα της FAZ δίνονται κυρίως με αφορμή τις επιδόσεις του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ, με αφορμή την τεχνική που χρησιμοποιήθηκε στον καθαρισμό των καρυάτιδων. Και βεβαίως με τη σημασία που αποδίδουμε στα λόγια του αρθρογράφου της γερμανικής εφημερίδας, στα οποία πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη βαρύτητα οι αρμόδιοι:
«Το ΙΤΕ είναι αχτίδα ελπίδας για την ελληνική οικονομία, καθώς τα έξι ερευνητικά ινστιτούτα που το αποτελούν δείχνουν ότι η Ελλάδα μπορεί να ανήκει στην κορυφή, εν μέρει μάλιστα στην παγκόσμια κορυφή, αν το κράτος δεν παρεμβαίνει υπερβολικά και αν στηρίζει την ερευνητική ώθηση και τη δημιουργικότητα αντί να τις καταπνίγει». Το σχόλιο του κ. Φωτάκη έχει ξεχωριστή βαρύτητα και βγάζει και μια σημαντική είδηση που επιβεβαιώνει τον τρόπο με τον οποίο η Πολιτεία συνεχίζει να αντιμετωπίζει την έρευνα στην Ελλάδα. «Συχνά ακούγονται επιτεύγματα που προκύπτουν από το ερευνητικό έργο που επιτελείται στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) ή και σε άλλα Ερευνητικά Κέντρα και ΑΕΙ της Κρήτης.
Ορισμένα από αυτά τα επιτεύγματα έχουν διεθνή εμβέλεια και αποτελούν παγκόσμιες πρωτιές και καινοτομίες με καλές προοπτικές οικονομικής εκμετάλλευσης. Σε τέτοια παραδείγματα αναφέρεται και το πρόσφατο δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας "Frankfurter Allgemeine Zeitung", εστιάζοντας στην πρωτοποριακή τεχνική που έχει αναπτυχθεί στο ΙΤΕ για τον καθαρισμό γλυπτών του Παρθενώνα με λέιζερ. Εκείνο όμως που συχνά παραλείπεται είναι η αναφορά στις συνθήκες μέσα στις οποίες δημιουργούνται οι επιτυχίες αυτές. Και εδώ υπάρχουν δύο πτυχές, μια για οικονομική εκμετάλλευση και μια θεσμική. Οι θεσμικοί και νομικοί κανόνες που επιβάλλονται οριζόντια επί δικαίους και αδίκους κατά τα τελευταία χρόνια, υπό το πρόσχημα των μνημονιακών υποχρεώσεων, τείνουν σήμερα να προκαλέσουν ασφυξία σε πετυχημένα ερευνητικά κέντρα όπως είναι το ΙΤΕ.
Αντί τέτοιοι Οργανισμοί να θεωρούνται καλά παραδείγματα υγιούς δημόσιου τομέα, αφού, πέρα από το εξαιρετικό επιστημονικό έργο που επιτελούν, αποφέρουν και σημαντικά οικονομικά οφέλη για τη χώρα, αντιμετωπίζονται κατά τρόπο που εγκλωβίζει το δυναμισμό τους και απογοητεύει το προσωπικό τους. Είναι άραγε γνωστό ότι οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει το ερευνητικό, τεχνικό και διοικητικό προσωπικό του ΙΤΕ χαρακτηρίζονται από ένα μεγάλο πολλαπλασιαστικό παράγοντα; Δηλαδή ότι για κάθε ευρώ που επενδύει η Πολιτεία μέσω του τακτικού προϋπολογισμού στο ΙΤΕ, 8 και 9 ευρώ προσελκύονται ως αποτέλεσμα πρωτοβουλιών που αναλαμβάνει το προσωπικό του; Χαρακτηριστικά, φέτος ο τακτικός προϋπολογισμός του ΙΤΕ ανέρχεται σε 5,6 εκατ. ευρώ, με συνολικό κόστος μισθοδοσίας 26 εκατ. ευρώ και συνολικά έσοδα 50 εκατ. ευρώ.
Τα έσοδα αυτά προκύπτουν από την ιδιαίτερα ανταγωνιστική συμμετοχή του Ιδρύματος σε ερευνητικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από πωλήσεις προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής τεχνολογίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Και πρέπει να τονιστεί: Τα έσοδα αυτά δε θα υπήρχαν για τη χώρα χωρίς τις πρωτοβουλίες και προσπάθειες που καταβάλλουν οι εργαζόμενοι του ΙΤΕ.
Επιπλέον, δημιουργούν περί τις 1.000 πρόσθετες θέσεις εργασίας υψηλών προδιαγραφών, οι οποίες συνεισφέρουν σημαντικά στην οικονομία της Κρήτης και της χώρας.
Αντί λοιπόν για στήριξη και επιβράβευση της προσπάθειας αυτής, η Πολιτεία καθημερινά επιβάλλει γραφειοκρατικά και ανούσια μέτρα ελέγχου, τα οποία αποτελούν τροχοπέδη στην πετυχημένη πορεία του Ιδρύματος. Και κάτι για το τέλος: Μόλις χθες πληροφορηθήκαμε ότι ο τακτικός προϋπολογισμός του ΙΤΕ για το έτος 2015 θα είναι μειωμένος κατά 30% σε σχέση με αυτόν του 2014. Ίσως αυτό να είναι το κόστος της επιτυχίας»!
Το μαχαίρι στο λαιμό βάζει το υπουργείο Παιδείας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, ζητώντας μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο να υποβληθεί ο συνοπτικός προϋπολογισμός για το 2015. Το απίστευτο αυτό αίτημα προκάλεσε την αντίδραση του πρύτανη του Π.Κ. κ. Ευριπίδη Στεφάνου και του πρύτανη του Πολυτεχνείου κ. Βασίλη Διγαλάκη, οι οποίοι σε επιστολή τους προς τον κ. Λοβέρδο και το γενικό γραμματέα του υπουργείου σημειώνουν ότι δε φτάνει που το ΥΠΑΙΘ έχει περικόψει τον τακτικό προϋπολογισμό στις λειτουργικές δαπάνες κατά 15,6% για το Πανεπιστήμιο σε σχέση με το 2014 και κατά 18,81% αντίστοιχα για το Πολυτεχνείο, απαιτεί οι προϋπολογισμοί του 2015 να εμφανίζουν πλεόνασμα σε ποσοστό 9% των συνολικών εσόδων, κάτι που σημαίνει ότι η συνολική μείωση για τις λειτουργικές δαπάνες ανέρχονται στο 24,6% για το Πανεπιστήμιο και 28,5% για το Πολυτεχνείο. Αν συνυπολογιστούν συνολικά οι περικοπές, η συνολική μείωση τη διετία 2013-2015 ανέρχεται σε 36,66% για το Π.Κ. και 48,19% για το Πολυτεχνείο», όπως σημειώνουν μεταξύ άλλων στην επιστολή τους οι κ.κ. Στεφάνου και Διγαλάκης. Ο απίστευτος αυτός παραλογισμός, την ώρα μάλιστα που οι διεθνείς διακρίσεις ανεβάζουν τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα της Κρήτης στα ύψη, αν μη τι άλλο σημαίνει ότι οι αρμόδιοι επιμένουν να κωφεύουν και να μην αντιλαμβάνονται τι σημαίνει έρευνα και εκπαίδευση γι' αυτόν τον τόπο.
Του Σταύρου Μουντουφάρη
