Το πρώτο σοκ ενός μεγάλου πολέμου στην Ευρώπη συνοδεύτηκε από τα ανατριχιαστικά στιγμιότυπα της αναμέτρησης. Εικόνες που έκαναν τον γύρο του κόσμου, δεσπόζοντας στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και στις ιστοσελίδες όπου γης. Ανθρώπινες ιστορίες μέσα στα ερείπια, μέσα στα πεδία των μαχών, στους δρόμους της προσφυγιάς. Ανθρώπους που αναζητούσαν τη σωτηρία, που κείτονταν νεκροί στους δρόμους, γυναικόπαιδα που ξεκινούσαν το μεγάλο ταξίδι της φυγής, συγκλονιστικοί αποχαιρετισμοί, φρεσκοσκαμμένοι τάφοι, φωτογραφίες μέσα στα συντρίμμια, φωτογραφίες που δεν έχουν να κάνουν με ηρωισμούς με κινηματογραφικές υπερβολές με λόγια διπλωματίας ή πολιτικής.
Στιγμιότυπα του παραλογισμού ενός πολέμου, πόζες γεμάτες πόνο και φρίκη, σπίτια και γειτονιές, πόλεις και χωριά παραδομένα στις φλόγες, ισοπεδωμένες ζωές ραγισμένες καρδιές ψυχές λαβωμένες τόσο βαθιά που κανείς δεν μπορεί να καταλάβει καθισμένος στο σαλόνι του και βλέποντας τις φωτογραφίες ή τα βίντεο πριν επιστρέψει στην καθημερινότητά του.
Γιατί όλα αυτά αποτελούν μια φρικτή πραγματικότητα εκατομμυρίων ανθρώπων που κανείς δε θα ήθελε ή δεν τολμά να σκεφθεί ότι μπορεί να βρεθεί στη θέση τους. Για μήνες φωτογραφίες σαν κι αυτές γίνονταν συνώνυμο της βαρβαρότητας και της ανείπωτης φρίκης όλο και πιο γιγαντωμένης, καθώς έβλεπαν το φως της δημοσιότητας συνεχώς πιο ανατριχιαστικές ειδήσεις.
Έναν χρόνο μετά την ρωσική εισβολή που πάγωσε ολόκληρο τον πλανήτη η επικαιρότητα μοιάζει να έχει βάλει σε δεύτερη μοίρα την Ουκρανία. Λιγοστά πια τα πρωτοσέλιδα, ελάχιστες οι φωτογραφίες που αποκαλύπτουν το μέγεθος της τραγωδίας.
Αν και η κατάσταση στο μέτωπο έχει αλλάξει με την ουκρανική αντεπίθεση, οι ανησυχίες ενόψει μιας εαρινής επίθεσης γιγαντώνονται με αφορμή την πρώτη επέτειο του πολέμου.
Αυτές τις μέρες της φρίκης ανακαλούμε με οδύνη στη μνήμη με ορισμένα από τα πιο χαρακτηριστικά φωτογραφικά στιγμιότυπα από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Για να μην ξεχνάμε τι σημαίνει πόλεμος και παραλογισμός ενός όντος που θέλει να δηλώνει νοήμων!
Τρόμος και θρήνος
Ένα από τα πιο τρομακτικά στιγμιότυπα αυτού του πολέμου, που το είδαμε σε πολλές φωτογραφικές εκδοχές σε διάφορες ουκρανικές πόλεις. Κάτοικοι που τρέχουν να σωθούν, καθώς τα σπίτια τους έχουν γίνει στόχος των ρωσικών βομβαρδισμών. Εικόνες σοκαριστικές αν σκεφτεί κανείς ότι πολλοί από αυτούς έμειναν στον δρόμο χωρίς στέγη, πολλοί οικογενειάρχες βλέποντας το βιο τους να παραδίδεται στις φλόγες και ξέροντας ότι ένα κομμάτι της ζωής τους έχει πια χαθεί για πάντα.
Δεν ξέχασαν τα κατοικίδιά τους
Πολλοί Ουκρανοί ειδικά τις πρώτες μέρες του πολέμου έσπευσαν να εγκαταλείψουν τη χώρα. Δεν ξέχασαν όμως πίσω τα αγαπημένα τους κατοικίδια. Στιγμιότυπα συγκινητικά έκαναν τον γύρο του κόσμου με ανθρώπους κάθε ηλικίας να προτιμούν να αφήσουν πίσω υπάρχοντα προκειμένου να πάρουν μαζί τους σκυλιά, γατιά ακόμα και πουλιά που τους συντρόφευαν τις μέρες της ειρήνης. Για να μη μείνουν μόνα πίσω στη φρίκη που εγκατέλειπαν. Μαθήματα ανθρωπιάς μέσα στο απάνθρωπο του πολέμου. Μαθήματα ελπίδας. Μαθήματα θέλησης. Μαθήματα ζωής.
Το δράμα των αθώων
Ποιος μπορεί να κοιτάξει αυτήν τη φωτογραφία και να μη νιώσει την οργή να ξεχειλίζει; Για τον ανθρώπινο παραλογισμό που βάζει στο στόχαστρο της πολεμικής διαστροφής του τα πιο αθώα πλάσματα, τα παιδιά. Ένα στιγμιότυπο από τα εκατοντάδες που αποτέλεσαν και συνεχίζουν να αποτελούν "γροθιά" στο στομάχι όλων μας.
Η ζωή έγινε αναμνήσεις
Θρήνος στα ερείπια. Δάκρυα πάνω από μια φωτογραφία, ό,τι κατάφερε να σωθεί από στιγμιότυπα ευτυχισμένης ζωής του κάποτε. Τότε, που δεν υπήρχε πόλεμος. Τότε, που δεν ακούγονταν πυρά. Τότε, που δε θόλωνε το βλέμμα απο τους καπνούς της μάχης. Τότε, που μοιάζει πια σαν ανάμνηση. Όπως η ζωή που διηγείται αυτή η φωτογραφία μέσα στη φωτογραφία.
Το δράμα της Μαριούπολης
Η Μαριούπολη έγινε πόλη-σύμβολο. Και αυτό το κτήριο δέσποζε για μέρες στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων σε ολόκληρο τον κόσμο, δείχνοντας το πραγματικό πρόσωπο του πολέμου, της ατέλειωτης σφαγής που δεν δικαιολογείται με τίποτα. Ενός εφιάλτη που ο κόσμος έβλεπε να εκτυλίσσεται σαν ταινία, σαν ένα δράμα χωρίς τέλος.
Ανείπωτος πόνος
Μια γυναίκα θρηνεί στην αγκαλιά των παιδιών της. Την οικογένεια της; Τη ζωή της; Τους φίλους και συγγενείς; Ποιος ξέρει; Η ιστορία της είναι μια από τις εκατομμύρια ιστορίες ανθρώπων που έζησαν, ζουν και ποιος ξέρει για πόσο καιρό ακόμα θα συνεχίσουν να βιώνουν το δράμα ενός ακόμα πολέμου. Μιας ακόμη μαύρης σελίδας στην ιστορία του ανθρώπου.
Ένας σταυρός, ένα ακόμα δράμα
Σε ένα πρόχειρο μνήμα από τα χιλιάδες μέσα σε κάποια από τις μαρτυρικές πόλεις της Ουκρανίας, όπου τα πάρκα και οι κήποι μετατράπηκαν σε νεκροταφεία για τα θύματα των ρωσικών βομβαρδισμών. Μια λιτή σκηνή με έναν σταυρό, μια φωτογραφία που μαρτυρούν τον τρόμο, τον θάνατο, τη φρίκη, αυτά που αποτελούν την καθημερινότητα των Ουκρανών για μήνες.
Το βλέμμα που πληγώνει
Ένα παιδί από την Ουκρανία σε κάποιον από τους πρόχειρους καταυλισμούς στις γειτονικές χώρες, που στήθηκαν βιαστικά για να φιλοξενήσουν τους εκατομμύρια ανθρώπους, κυρίως αμάχους που έσπευσαν να βρουν καταφύγιο για να γλυτώσουν από τη σφαγή, από τον θάνατο, από τον πόνο, από την καταστροφή, απο τον όλεθρο. Σε ένα απο τα μεγαλύτερα προσφυγικά κύματα μεταπολεμικά για την Ευρώπη. Αυτό το παιδί ποιος μπορεί να το κοιτάξει στα μάτια και τι μπορεί να του εξηγήσει αλήθεια;
Αναζητώντας τη σωτηρία
Τους πρώτους μήνες του πολέμου οι άμαχοι έσπευσαν να εγκαταλείψουν όχι απλά τα σπίτια τους, αλλά τις πόλεις και τη χώρα που δέχονταν τα λυσσαλέα ρωσικά πυρά. Ο δρόμος της σωτηρίας δεν ήταν φυσικά στρωμένος με ρόδα. Στα τρένα της μεγάλης φυγής εκτυλίσσονταν τραγικές σκηνές αποχαιρετισμού, γράφοντας χιλιάδες ανθρώπινες ιστορίες πόνου, που συνεχίζονταν στις χώρες όπου αυτοί οι ξεριζωμένοι κατέφυγαν μέσα στο κρύο αναζητώντας τη σωτηρία.
"Ποταμοί" δακρύων
Ποταμοι αίματος. Ποταμοί δακρύων. Θρήνος ανείπωτος, ατελείωτος, τρομακτικός μέσα σε ένα σκηνικό φρίκης χωρίς τέλος. Μια γυναίκα θρηνεί τους δικούς της δίπλα στα φρεσκοθαμμένα μνήματα που σηματοδοτούν τα λουλούδια στο δεύτερο πλάνο. Εικόνες μιας καθημερινότητας που συνεχίζει να σοκάρει.
Με τον μόνο πια σύντροφο
Μια γυναίκα μαζί με τους γείτονές της στον δρόμο για την προσφυγιά για να σωθούν απο τα ρωσικά πυρά. Από τον όλεθρο και την καταστροφή. Προχωρούν μέσα στο χιόνι. Στην αγκαλιά της έχει ένα σκυλάκι. Τον πιο πιστό φίλο, τον σύντροφο στα δύσκολα. Δεν τον ξέχασε. Τον πήρε μαζί της. Στον δύσκολο δρόμο που την οδήγησε ποιός ξέρει που; Όπως εκατομμύρια άλλους Ουκρανούς.
Η φρίκη σε μια εικόνα
Αυτή η φωτογραφία δεν απεικονίζει πτώματα καταμεσής του δρόμου. Δε δείχνει μάχες, ούτε στρατιώτες. “Μιλάει” για τον πόλεμο, για τον απόλυτο παραλογισμό που ενορχηστρώνει το ανθρώπινο είδος, που θέλει να αποκαλείται νοήμον, με έναν ξεχωριστό τρόπο πολύ πιο “δυνατό”, που αγγίζει την καρδιά και την ψυχή. Η φωτογραφία αποτυπώνει ένα λούτρινο ματωμένο παιχνίδι, με το οποίο θα έπαιζε κάποιο παιδί. Ένα παιδί, το όνομα του οποίου μάλλον δε θα μάθουμε ποτέ, όπως και την ιστορία του. Ίσως, ούτε καν την τύχη του. Μια εικόνα τόσο συγκλονιστική και τόσο τρομακτική συνάμα γι’ αυτόν τον πόλεμο, που διηγείται όσα κανείς δε θα ήθελε ποτέ να φανταστεί, πόσω μάλλον να ζήσει. Όλα εκείνα που, ωστόσο, για εκατομμύρια ανθρώπους αποτελούν μια τρομακτική πραγματικότητα.
