Ο καύσωνας που έπληξε πολλές χώρες της Ευρώπης και οι φωτιές που ξέσπασαν παράλληλα ως αποτέλεσμα, πολλές φορές, των υψηλών θερμοκρασιών έφεραν ξανά στην επικαιρότητα την περιβαλλοντική πολιτική και τις δεσμεύσεις που έχουν πάρει κατά καιρούς τα κράτη για τον έλεγχο της ανόδου της θερμοκρασίας στη γη.
Το Λονδίνο βίωσε πρόσφατα μια από τις πιο δύσκολες περιόδους στην πρόσφατη ιστορία της πόλης. Δεν ήταν μόνο οι πρωτοφανείς υψηλές θερμοκρασίες που σημειώθηκαν, αλλά και οι τουλάχιστον 12 πυρκαγιές που ξέσπασαν σχεδόν ταυτόχρονα στην ευρύτερη περιοχή της βρετανικής πρωτεύουσας. Η πυροσβεστική υπηρεσία της πόλης «είχε να αντιμετωπίσει τόσα πολλά περιστατικά μαζί από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου», όπως επισήμανε ο δήμαρχος του Λονδίνου, Σαντίκ Καν, όταν έκανε τον απολογισμό των καταστροφών.
Συνολικά κάηκαν μέσα σε 24 ώρες 41 οικήματα. Μεταξύ αυτών σπίτια, σχολεία και εκκλησίες. Η κατάσταση επισήμως χαρακτηρίστηκε ως «μείζονα», πράγμα που σημαίνει ότι θα έπρεπε να μπει σε εφαρμογή ένα ειδικό σχέδιο «έκτακτης ανάγκης» από μία ή περισσότερες κρατικές υπηρεσίες. Επίσης, όπως χαρακτηριστικά υπογραμμιζόταν, ήταν πολύ πιθανόν να ξεσπάσει νέα πυρκαγιά «ακόμη και από μια σπίθα». Γι' αυτό και οι κρατικές υπηρεσίες ζήτησαν από τους πολίτες να είναι εξαιρετικά προσεκτικοί, ενώ παράλληλα τους παρότρυναν να καλέσουν, χωρίς καθυστέρηση, την άμεση δράση, «αν έβλεπαν ακόμη και το παραμικρό σημάδι καπνού».
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, ο μεγάλος αριθμός των ταυτόχρονων πυρκαγιών σε πολλά σημεία του Λονδίνου ήταν αποτέλεσμα των θερμοκρασιών-ρεκόρ που σημειώθηκαν σε όλη τη χώρα. Γι' αυτό και η μετεωρολογική υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου, μέρες πριν, είχε σημάνει “κόκκινο” συναγερμό «για ακραία ζέστη» σε διάφορες περιοχές της Αγγλίας. Μεταξύ αυτών, το Λονδίνο και σε πολλές επαρχίες της κεντρικής Αγγλίας που εκτείνονται νοτιοδυτικά στο Μάντσεστερ και νοτιοανατολικά στο Γιορκ. Αλλά και οι υγειονομικές Αρχές ανέβασαν το επίπεδο συναγερμού στο μέγιστο. Δηλαδή προέβλεψαν τον «σοβαρό ή παρατεταμένο καύσωνα» και γι' αυτό ζήτησαν από τους πολίτες να πάρουν τα μέτρα τους για να προφυλαχτούν από την «επικείμενη» αυξημένη ζέστη.
Όπως χαρακτηριστικά έγραφε η σχετική ανακοίνωση, δεν κινδύνευαν «μόνο οι λεγόμενες ομάδες υψηλού κινδύνου, αλλά ακόμη και υγιή άτομα με καλή φυσική κατάσταση». Έτσι συνέστησαν να αποφευχθούν οι μετακινήσεις. Τα σπίτια και οι κρατικές υποδομές, απροετοίμαστες σε τέτοιες θερμοκρασίες, έμοιαζαν με «ανοικτούς φούρνους». Ο κόσμος έψαχνε απεγνωσμένα να βρει τρόπους να δροσιστεί. Τα ποτάμια και οι λίμνες γέμισαν με ανθρώπους που αναζητούσαν μια στάλα δροσιάς. Άμαθοι όμως κάποιοι από αυτούς έβαλαν σε κίνδυνο τη ζωή τους, με αποτέλεσμα τουλάχιστον 13 άτομα να πνιγούν μέσα σε δύο μέρες. Τα νοσοκομεία της χώρας, αν και είχαν προετοιμαστεί για αυξημένο αριθμό ασθενών εξαιτίας της ζέστης, αντιμετώπισαν τα δικά τους σοβαρά προβλήματα. Μόνο στο Λονδίνο η Υπηρεσία Ασθενοφόρων, δηλαδή το βρετανικό ΕΚΑΒ, σε μια μέρα δέχτηκε πάνω από 6.500 κλίσεις για περιστατικά που σχετίζονταν με τον καύσωνα.
Εξίσου σοβαρά ήταν τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν και στις συγκοινωνίες. Είναι χαρακτηριστικό πως στο αεροδρόμιο του Λούτον έλειωσε κομμάτι από την άσφαλτο του διαδρόμου προσγείωσης, με αποτέλεσμα να ανασταλούν ορισμένες πτήσεις. Στα τρένα ακυρώθηκαν δρομολόγια, σημειώθηκαν καθυστερήσεις, ενώ από τους μηχανοδηγούς ζητήθηκε να οδηγούν με μειωμένη ταχύτητα, απ’ ό,τι συνήθως, για την αποφυγή ατυχημάτων, καθώς σε κάποια σημεία του σιδηροδρομικού δικτύου οι γραμμές παρουσίασαν παραμορφώσεις. Αλλοιώσεις σημειώθηκαν ακόμη και σε ορισμένους φωτεινούς σηματοδότες που τους “χτυπούσε” ο ήλιος.
Ο Δήμος δε του Χάμερσμιθ αναγκάστηκε να καλύψει τμήματα των αλυσίδων της συνώνυμης ιστορικής κρεμαστής γέφυράς του με ένα ασημί μονωτικό υλικό. Αυτό έχει την ιδιότητα να αντανακλά τις ακτίνες του ήλιου για να διατηρηθεί η θερμοκρασία εντός της αντοχής των υλικών και έτσι να μην κινδυνεύει από κατάρρευση. Πρόκειται για μια από τις παλιότερες γέφυρες στον κόσμο, ηλικίας 135 ετών.
Η παρατεταμένη ζέστη όμως είχε επιπτώσεις και στη γεωργία. Μεταξύ άλλων, πολλοί καλλιεργητές, κυρίως σκληρών σιτηρών, αναγκάστηκαν να μαζέψουν τη σοδειά τους νωρίτερα, με αποτέλεσμα η απόδοση των σπόρων τους να είναι πλέον σημαντικά χαμηλότερη του φυσιολογικού μέσου όρου.
Στοιχεία-σοκ
Εν κατακλείδι, η όλη κατάσταση έφερε ξανά στην επικαιρότητα την περιβαλλοντική πολιτική και τις δεσμεύσεις που έχουν πάρει κατά καιρούς τα κράτη για τον έλεγχο της ανόδου της θερμοκρασίας στη γη. Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), ο πλανήτης πλέον βιώνει την πιο καυτή περίοδο των τελευταίων 125.000 χρόνων. Όπως επισημαίνει σε πρόσφατή της έκθεση, αυτό οφείλεται στις «συγκεντρώσεις του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα που πια βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και δύο εκατομμύρια χρόνια». Είναι επίσης χαρακτηριστικό πως από το 1884, που ξεκίνησαν να καταγράφονται οι θερμοκρασίες στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι δέκα πιο ζεστές χρονιές σημειώθηκαν μετά το 2002. Ενώ τα τελευταία δέκα χρόνια σχεδόν κάθε καλοκαίρι είναι, κατά μέσο όρο, πιο θερμό από το προηγούμενο.
Παρ’ όλα αυτά, οι εκπομπές ρύπων συνεχίζουν να αυξάνονται. Εν μέσω μάλιστα της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης, πολλές κυβερνήσεις, αν όχι όλες, έχουν στρέψει το βλέμμα τους ξανά σε πηγές ενέργειας που επιβαρύνουν το περιβάλλον, παρά τις δεσμεύσεις που πήραν πέρυσι τον Νοέμβριο στη Γλασκόβη, στη Διεθνή Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα, COP26. Αξίζει να σημειωθεί ότι, μεταξύ άλλων, οι συμμετέχοντες στην εν λόγω διάσκεψη αποφάσισαν την εφαρμογή μέτρων με στόχο μέχρι το 2030 η θερμοκρασία του πλανήτη να μην αυξηθεί πάνω από 1,5 βαθμό Κελσίου από τα προβιομηχανικά επίπεδα, ενώ ο στόχος για το 2050 είναι να μηδενιστούν εντελώς οι ρύποι.
Η κλιματική αλλαγή
Με αυτά και με τα άλλα, όμως, πολλοί αναλυτές δεν είναι αισιόδοξοι για το τι μέλλει γενέσθαι, αν και όπως επισημαίνει ο Ντέιβιντ Γουάλας-Γουέλς στο βιβλίο του “Ακατοίκητη Γη: Μια ιστορία του μέλλοντος”, «από τα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, υπάρχει ένα με το οποίο θα έπρεπε να ασχολούμαστε κάθε μέρα: η κλιματική αλλαγή».
Όπως τονίζει ο Γουέλς, ό,τι κάνουμε και ό,τι σκεφτόμαστε θα πρέπει να περνάει μέσα από το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής, καθώς πλέον, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, ζούμε σ' ένα αλλιώτικο κόσμο από αυτόν που γνώρισε ο ανθρώπινος πολιτισμός.
Η Γαλλία - Σε κατάσταση συναγερμού λόγω των πυρκαγιών
Οι πυρκαγιές έφεραν από νωρίς φέτος τη Γαλλία σε κατάσταση συναγερμού. Ως τα τώρα έχουν καεί δασικές εκτάσεις συνολικής επιφάνειας περίπου 200.000 στρεμμάτων και κανείς προς το παρόν δεν είναι βέβαιος για τι μπορεί να συμβεί από ’δω και στο εξής. Το 2003, τη χρόνια του μεγαλύτερου καύσωνα που γνώρισε ποτέ η Γαλλία, είχαν καεί περίπου 730.000 στρέμματα, ενώ ζωντανές είναι ακόμα στη χώρα οι μνήμες από τις μεγάλες πυρκαγιές του 1949, που έκαψαν 500.000 στρέμματα δάσους και είχαν τραγικό απολογισμό τους 82 νεκρούς.
Αυτή η πυρκαγιά είχε ως αποτέλεσμα τη ριζική αναμόρφωση των πυροσβεστικών υπηρεσιών στη Γαλλία, όπου σήμερα υπάρχουν 200.000 εκπαιδευμένοι εθελοντές πυροσβέστες, 40.000 επαγγελματίες και 10.000 που ανήκουν στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας. Ένα από τα θετικά αποτελέσματα αυτής της αναμόρφωσης είναι ότι πλέον το 95% των πυρκαγιών σβήνουν αφού έχουν κάψει λιγότερα από 10 στρέμματα. Ωστόσο, με την κλιματική αλλαγή δεδομένη, είναι σαφές στη Γαλλία ότι το ζήτημα της κατάσβεσης των πυρκαγιών πρέπει εφεξής να τεθεί σε νέα βάση.
