Ραγδαίες είναι οι εξελίξεις γύρω από την αναμενόμενη ένταξη στο ΝΑΤΟ της Σουηδίας και της Φιλανδίας. Το πρώτο μήνυμα έστειλαν την Πέμπτη 12 Μαΐου, ο πρόεδρος και η πρωθυπουργός της Φιλανδίας με κοινή δήλωσή τους υπέρ της ένταξης στην Ατλαντική Συμμαχία, που προκάλεσε την πρώτη αντίδραση της Μόσχας, η οποία σχολίασε ότι κάτι τέτοιο αποτελεί «σίγουρα» απειλή για τη Ρωσία.
«Το να είναι μέλος του ΝΑΤΟ, θα ενίσχυε την ασφάλεια της Φιλανδίας. Ως μέλος του ΝΑΤΟ, η Φιλανδία θα ενίσχυε τη συμμαχία στο σύνολό της. Η Φιλανδία πρέπει να αιτηθεί χωρίς καθυστέρηση ένταξη στο NATO», αναφέρεται στην κοινή δήλωση που αποτελεί προάγγελο των ανακοινώσεων που θα γίνουν την Κυριακή 15 Μαΐου.
Απαντώντας ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, διαμήνυσε ότι η απάντηση της Ρωσίας θα εξαρτηθεί από τα «πρακτικά αποτελέσματα της διαδικασίας αυτής, από την προώθηση στρατιωτικών υποδομών προς τα σύνορά μας». Παράλληλα, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι η Φιλανδία «πρέπει να γνωρίζει την ευθύνη και τις συνέπειες» της ένταξης στο ΝΑΤΟ, προσθέτοντας ότι η Ρωσία «θα αναγκαστεί» να προχωρήσει σε αντίποινα εάν η χώρα ενταχθεί στη Συμμαχία.
Από την πλευρά του ο Φιλανδός υπουργός Εξωτερικών, Πέκα Χααβίστο, επέμεινε ότι η ένταξη της Φιλανδίας και της Σουηδίας στη στρατιωτική Συμμαχία δε θα απειλούσε τη Ρωσία, προσθέτοντας: «Είμαστε χώρες που αγαπούν την ειρήνη».
Σε μια πρώτη δυτική αντίδραση η Δανία έκανε γνωστό, μέσω της πρωθυπουργού Μέτε Φρεντέρικσεν, ότι θα πιέσει για μια γρήγορη ενταξιακή διαδικασία της Φιλανδίας στο NATO.
Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς χαιρέτισε την απόφαση του Ελσίνκι, διαβεβαιώνοντας σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο Νιίστο «την πλήρη υποστήριξη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης». Σε αντίστοιχο μήκος κύματος και η Γαλλία, με τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να διαβεβαιώνει τον Φιλανδό ομόλογό του ότι η Γαλλία υποστηρίζει πλήρως την επιλογή της χώρας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Όσον αφορά στη Στοκχόλμη, όπως δήλωσε η Σουηδή υπουργός Εξωτερικών, θα λάβει υπόψη τη θέση της Φιλανδίας όσον αφορά το ΝΑΤΟ, όταν αποφασίσει για το αν θα ζητήσει την ένταξή της στη Συμμαχία, κάτι που επίσης αναμένεται σύμφωνα με τον σουηδικό Τύπο να συμβεί τις επόμενες ημέρες. Τέλος, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, αφού χαιρέτισε την κίνηση της Φιλανδίας, διαβεβαίωσε ότι, εφόσον υποβληθεί η αίτηση ένταξης, η χώρα θα γίνει δεκτή θερμά στο ΝΑΤΟ «και η διαδικασία προσχώρησης θα είναι ομαλή και γρήγορη».
Μέσα σε αυτό το σκηνικό αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία η άτυπη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες αύριο Σάββατο, στην οποία θα συμμετάσχει ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν. Σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, οι Σύμμαχοι και εταίροι θα συζητήσουν την ενιαία τους απάντηση στον συνεχιζόμενο βάναυσο πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και την επερχόμενη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών στη Μαδρίτη.
Στο μέτωπο η αιματοχυσία συνεχίζεται. «Δύσκολες» παραμένουν κατά την Ουκρανία οι «συνομιλίες» με τη Ρωσία για την απομάκρυνση 38 τραυματισμένων στρατιωτών από το Αζοφστάλ. Ο ΟΗΕ κάλεσε να σταματήσουν οι βομβαρδισμοί σχολείων στην Ουκρανία, καταγγέλλοντας ταυτόχρονα τη χρήση των σχολείων για στρατιωτικούς σκοπούς, κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Σύμφωνα με τους Ουκρανούς, οι ρωσικές δυνάμεις στη Μαριούπολη σχεδιάζουν να διοργανώσουν «δημοψήφισμα» - μεθαύριο Κυριακή 15 Μαΐου - με σκοπό την ένταξη της πόλης στη Ρωσική Ομοσπονδία. Και παράλληλα συνεχίζεται ο πόλεμος αερίου. Η Μόσχα αποφάσισε να κλείσει εντελώς τον αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου διαμέσου Πολωνίας στην Ευρώπη, σε απάντηση για τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία, ενώ ανάλογοι φόβοι εκφράζονται και από τη Φιλανδία. Ταυτόχρονα η Gazprom ανακοίνωσε ότι για δεύτερη συνεχόμενη μέρα η μεταφορά φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας αναμενόταν να μειωθεί χθες κατά σχεδόν ένα τρίτο.
«Φαστ τρακ» ο δρόμος προς την ένταξη
Με συνοπτικές διαδικασίες θα γίνει η ενταξιακή διαδικασία της Φιλανδίας και της Σουηδίας, εφόσον καταθέσουν το αναμενόμενο επίσημο αίτημα ένταξής τους στο ΝΑΤΟ στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας. Σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές που μίλησαν στο ΑΜΠΕ, οι δύο σκανδιναβικές χώρες αναμένεται να καταθέσουν αίτημα ένταξης την Τρίτη 17 Μαΐου και, αν συμβεί αυτό, η υπογραφή του Πρωτοκόλλου Προσχώρησης θα πραγματοποιηθεί το πολύ μέχρι το τέλος του μήνα.
Αυτό σημαίνει ότι η Φιλανδία και η Σουηδία θα έχουν λάβει το καθεστώς χώρας παρατηρητή και θα μπορέσουν να καθίσουν στο τραπέζι της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στις 28-30 Ιουνίου στη Μαδρίτη, καθώς και σε όλες τις επόμενες συνεδριάσεις της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Μετά την πρώτη υπογραφή του Πρωτοκόλλου Προσχώρησης, θα ακολουθήσει η επικύρωσή του από τα κοινοβούλια των 30 κρατών-μελών του ΝΑΤΟ - μια διαδικασία η οποία συνήθως διαρκεί από έξι ως δεκαοκτώ μήνες, αλλά στην περίπτωση της Φιλανδίας και της Σουηδίας αναμένεται να ολοκληρωθεί το πολύ μέχρι το τέλος του έτους. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Σουηδία και η Φιλανδία δε θα είναι ακόμη πλήρη μέλη του ΝΑΤΟ και, ως εκ τούτου, τυπικά δε θα έχουν τις εγγυήσεις ασφαλείας που παρέχει το Άρθρο 5 της Συνθήκης. Ωστόσο, οι δύο χώρες έχουν λάβει σοβαρές διαβεβαιώσεις ασφάλειας από ισχυρές νατοϊκές χώρες, όπως η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ.
Το ερχόμενο σαββατοκύριακο, οι υπουργοί Εξωτερικών της Φιλανδίας και της Σουηδίας είναι προσκεκλημένοι στην άτυπη Σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στο Βερολίνου, όπου θα επιβεβαιωθεί η ως άνω διαδικασία ένταξης.
