Πώς μπορεί ο Βλαντίμιρ Πούτιν να αντέξει οικονομικά το κόστος της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία; Η απάντηση, μετά από μία δεύτερη ανάγνωση, είναι ότι προετοιμάζεται εδώ και χρόνια, με ο,τι αυτό συνεπάγεται για τους πολίτες της Ρωσίας.
Τα αποθεματικά της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας ανέρχονται σήμερα στα 640 δισ. δολάρια. Αυτό το ποσό αυτό ισούται με τα έσοδα 17 μηνών από τις εξαγωγές της Ρωσίας, ποσό το οποίο αυξάνεται παραγοντικά από την άνοδο των τιμών του πετρελαίου.
Η Ρωσία εξάγει περίπου 5 εκατ. βαρέλια αργού και 2,5 εκατ. βαρέλια αποσταγμάτων πετρελαίου ημερησίως, ήτοι το 10% του εμπορίου πετρελαίου παγκοσμίως.
Αν σε αυτή την συνθήκη, αθροίσουμε και τα έσοδα από την εξαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου (23 δισ. Κυβικά πόδια, εκ των οποίων τα 2 δισ. διέρχονται από την Ουκρανία), σύμφωνα με τις υφιστάμενες ευρωπαϊκές τιμές, τα έσοδά της ανέρχονται περίπου στα 300 εκατ. δολάρια ημερησίως.
Σύμφωνα με αναλυτή της Fitch, το 2021 τα έσοδα από πετρέλαιο και φυσικό αέριο θα μπορούσαν να φτάσουν περίπου τα 9 τρισ. ρούβλια ή περίπου 125 δισ. δολάρια.
Παράλληλα, ο Ρώσος πρόεδρος αντικατέστησε το δολάριο με τον χρυσό. Από το 1995 (ιστορικό χαμηλό), με τα αποθέματα χρυσού να ανέρχονται σε 2 δισ. δολάρια, η Ρωσία πλέον έχει συσσωρεύσει χρυσό αξίας 130 δισ. δολαρίων. Μόνο οι ΗΠΑ, η Γερμανία και η Ιταλία κατέχουν περισσότερο χρυσό.
Αν στην εξίσωση συμπεριλάβουμε την από-δολαριοποίηση της ρωσικής οικονομίας, η διαδικασία της οποίας εκκίνησε το 2013, όταν κατά τις εμπορικές της συναλλαγές τα δολάρια που εισέπραττε ήταν στο 95%, ενώ σήμερα βρίσκεται στο 10%, αλλά και τις εξαγωγές μετάλλων, εύλογα συμπεραίνει κάποιος ότι η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας έχει διαχειριστεί με μεγάλη επιδεξιότητα το ρούβλι.
Το ΑΕΠ της Ρωσίας είναι 1,48 τρισ. δολάρια σε σύνολο 144 εκατ. πληθυσμό, ενώ το κατα κεφαλήν εισόδημα (ονομαστικό) είναι μόλις 10.126 δολάρια. Το δημόσιο χρέος της Ρωσίας ανέρχεται στο 18% του ΑΕΠ, ενώ το συνολικό εξωτερικό της χρέος δεν υπερβαίνει το 35% του ΑΕΠ.
Οι χώρες στον παρακάτω πίνακα σταχυολογούνται βάσει του ΑΕΠ τους, ενώ αξίζει να σημειωθεί η εξόφθαλμη διαφορά της Ρωσίας που προκύπτει από τη σύγκριση με την Ιταλία και την Ισπανία. Με περίπου ίδιο ΑΕΠ, το κατα κεφαλήν εισόδημα στις δυτικές χώρες είναι τουλάχιστον διπλάσιο. Μάλιστα οι δαπάνες Ιταλίας και Ισπανίας σε εξοπλιστικά προγράμματα κυμαίνονται στο 1% του ΑΕΠ, όταν της Ρωσίας είναι 4%!.
Το χρέος της Ουκρανίας και των ΗΠΑ ανέρχεται στο 80% των ΑΕΠ τους, ενώ στην Ουκρανία το κατα κεφαλήν εισόδημα (ονομαστικό) είναι 3.725 δολάρια.
Στον παρακάτω πίνακα αποτυπώνεται το κατα κεφαλήν εισόδημα (ονομαστικό) σε δολάρια, που αναλογεί κατά μέσο όρο σε κάθε κάτοικο της χώρας
Ο πληθωρισμός ήταν πάντα μία δύσκολη εξίσωση για το Κρεμλίνο. Κάθε φορά που το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο σημειώνουν χαμηλές τιμές σηματοδοτείται υποτίμηση στο ρούβλι έναντι του δολαρίου και απογειώνεται το κόστος των εισαγόμενων προϊόντων για τα νοικοκυριά. Τον Ιανουάριο ο πληθωρισμός στη Ρωσία ήταν στο 8,73%. Τον Σεπτέμβριο η κεντρική τράπεζα αναγκάστηκε να αυξήσει το βασικό επιτόκιο δανεισμού κατά 25 μονάδες βάσης, στο 6,75%, με στόχο να μειώσει τον πληθωρισμό στο 4%.
Υπενθυμίζεται ότι το 2% του ΑΕΠ είναι ο στόχος, στον οποίο συμφώνησαν τα μέλη της νατοϊκής συμμαχίας για το ύψος των αμυντικών δαπανών. Ωστόσο, η Μόσχα δαπανά μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ της στην άμυνα (4%).
Η διαφορά που προκύπτει από τη σύγκριση με τις στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ 3,72%, ήτοι 780 δισ. δολάρια το 2020), οι οποίες για πολλά χρόνια βρίσκονταν στην κορυφή των αμυντικών δαπανών σε σχέση με το ΑΕΠ και της Κίνας (250 δισ. δολάρια το 2020), είναι χαώδης.
Ακολουθεί η Ελλάδα, η οποία σε σχέση με το ΑΕΠ της, ξεπέρασε ακόμη και την υπερδύναμη με τις δαπάνες της να φθάνουν το 3,8% του ΑΕΠ.
Τη λίστα με τις πέντε χώρες του ΝΑΤΟ με το μεγαλύτερο ποσοστό δαπανών για την άμυνα ως προς το ΑΕΠ τους, συμπληρώνουν η Κροατία στην τρίτη θέση, ενώ ακολουθούν η Βρετανία και η Εσθονία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι κάποιες χώρες του Οργανισμού δεν κατορθώνουν καν να καλύψουν το 2%.
Ενδεικτικά τα τελευταία χρόνια οι γερμανικές αμυντικές δαπάνες βρίσκονται σταθερά κάτω του 2%. Οι ΗΠΑ δαπάνησαν 811,1 δισ. δολάρια που παρότι μεγαλύτερο σε απόλυτους αριθμούς, αντιστοιχεί στο 3,52% του ΑΕΠ τους. Οι δαπάνες της εν λόγω χώρας μάλιστα αντιπροσωπεύουν περίπου το 69% των στρατιωτικών δαπανών της συμμαχίας.
Συνεπώς, και με γνώμονα τα δεδομένα που προκύπτουν από το ΑΕΠ της χώρας και το κατα κεφαλήν εισόδημα στην Ρωσία, ο Πούτιν αφενός επενδύει σημαντικά κεφάλαια στον στρατό του, βέβαια, μετά την πρωτιά της Ελλάδας, εις βάρος των πολιτών της Ρωσίας και αφετέρου εγείρει πολλά ερωτήματα σχετικά με την παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή.
Το 2013, οπότε ο Πούτιν εισέβαλε στην Κριμαία, οι ετήσιες αμυντικές δαπάνες της Ρωσίας εκτοξεύτηκαν στα 90 δισ. δολάρια. Το 2020 ανήλθαν στα 60 δισ. δολάρια.
Ο Ρώσος πρόεδρος δεν πρόκειται να μετακινηθεί από την αρχική του τοποθέτηση στην συνθήκη της απειλής στα ουκρανικά σύνορα. Σε καμία περίπτωση δεν θα έχανε τον σεβασμό, την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη του, πρωτίστως απέναντι στο 13% του εκλογικού σώματος που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.
Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση που δημοσίευσε το ανεξάρτητο κέντρο ερευνών Levada της Ρωσίας, το 42% των Ρώσων δεν θέλουν πλέον να δουν τον Πούτιν στην εξουσία μετά το 2024. «θα προτιμούσε μια διακυβέρνηση σοβιετικού τύπου, σαν αυτή που είχαν μέχρι τη δεκαετία του ‘90».
Σε κάθε περίπτωση, ο Πούτιν βρίσκεται στην εξουσία ως πρόεδρος ή πρωθυπουργός από τις αρχές του αιώνα, γεγονός που τον καθιστά τον μακροβιότερο ηγέτη του Κρεμλίνου μετά τον Ιωσήφ Στάλιν.
Κι έπειτα, τίθεται το ζήτημα της υστεροφημίας του… Πώς θα θυμούνται τον Πούτιν οι Ρώσοι; Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι άνθρωποι στην περιοχή των συγκρούσεων υποφέρουν.
