Πού βρίσκεται ο πιο ακριβός πίνακας του κόσμου, εκείνος που έσπασε τα ρεκόρ στη δημοπρασία του Οίκου Christie’s το 2017 «πιάνοντας» το ποσό-ρεκόρ 450 εκατομμυρίων δολαρίων;
Ο πίνακας που αποτελεί από τους πιο πολυσυζητημένους τα τελευταία χρόνια, καθώς ο κύκλος της έρευνας και της συζήτησης γύρω από το αν ο «Σωτήρας του Κόσμου» ή “Salvator Mundi” αποτελεί έργο του Λεονάρντο ντα Βίντσι, λόγος για τον οποίο έχει αποκληθεί και ως “The Last da Vinci” (“ο τελευταίος Ντα Βίντσι”) δεν έχει κλείσει, βλέπει ένα ακόμα μυστήριο να προστίθεται στο... βιογραφικό του: το πού βρίσκεται!
Όταν πωλήθηκε για 450.312.500 δολάρια για λογαριασμό, όπως όλοι εκτιμούν, του πρίγκιπα διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, κάτι που ωστόσο δεν αποδείχτηκε ποτέ, το έργο “εξαφανίστηκε” από προσώπου Γης. Ο πίνακας επρόκειτο αρχικά να εκτεθεί στο Λούβρο του Αμπού Ντάμπι, κάτι που δεν έγινε ποτέ, φουντώνοντας τη σεναριολογία.
Η τελευταία φορά που εντοπίστηκαν τα ίχνη του πίνακα ήταν στα τέλη της άνοιξης του 2018, όταν ο συλλέκτης και έμπορος, με έδρα το Λονδίνο, Κένι Σάχτερ, διατύπωσε σε άρθρο του στον ιστότοπο artnet.com, ο οποίος είναι αφιερωμένος στην αγορά των έργων τέχνης, την υπόθεση ότι ο πίνακας είναι κρεμασμένος σε κάποιον τοίχο της πριγκιπικής θαλαμηγού του Σαλμάν.
Τα σενάρια, πάντως, δίνουν και παίρνουν. Για κάποιους είναι πιθανόν το έργο να βρίσκεται κρυμμένο κάπου στη Σαουδική Αραβία με εντολή του διάδοχου πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, με την πλειονότητα των εκτιμητών έργων τέχνης να συμφωνούν ότι πιθανότατα βρίσκεται κάπου στη Μέση Ανατολή. Υπάρχουν όμως και εκείνοι που πιστεύουν ότι το έργο είναι αποθηκευμένο σε μια αφορολόγητη ζώνη στη Γενεύη, κάτι που βεβαίως δεν μπορεί εύκολα να αποδειχτεί.
Ο πίνακας, που σε μόλις 19 λεπτά πωλήθηκε για το ποσό-ρεκόρ των 450,3 εκατ. δολαρίων ρίχνοντας στη δεύτερη θέση το έργο του Πικάσο “Γυναίκες του Αλγερίου”, έχει διαστάσεις μόλις 66 επί 45 εκατοστά και απεικονίζει τον Χριστό να φορά μπλε και βαθυκόκκινο χιτώνα, να έχει το δεξί του χέρι σε σχήμα ευλογίας και με το αριστερό να κρατά μία ουράνια σφαίρα.
Η προϊστορία του έργου Αυθεντικό έργο του Ντα Βίντσι ή όχι;
Για τους περισσότερους ειδικούς ο “Salvator Mundi” αποτελεί ένα γνήσιο έργο του Ντα Βίντσι που δεν αναγνωρίστηκε αμέσως ως τέτοιο όταν πρωτοεμφανίστηκε στα 1900 μέσα σε ένα επίχρυσο πλαίσιο και αγοράστηκε από τον Βρετανό συλλέκτη Φράνσις Κουκ. Ο πίνακας είχε ήδη υποστεί ζημιές από προηγούμενες προσπάθειες συντήρησης και για τον λόγο αυτό πωλήθηκε για μόλις 45 λίρες σε δημοπρασία του 1958, ως έργο του μαθητή του Λεονάρντο, του Τζιοβάνι Αντόνιο Μπολτράφιο. Στα 2005 επέστρεψε σε δημοπρασία χαρακτηριζόμενο ως έργο μιμητών του Ντα Βίντσι και εκτιμήθηκε για 1.200-1.800 δολάρια ΗΠΑ. Η ομοιότητά του με τον Άγιο Ιωάννη Βαπτιστή ήταν ένα από τα στοιχεία που άρχισε να “δείχνει” Ντα Βίντσι, με τους ιστορικούς να ψάχνουν το χαμένο ιστορικό νήμα.
Ο πίνακας, ο οποίος βρισκόταν σε κακή κατάσταση με επιζωγραφίσεις και φθορές, αγοράστηκε για 10.000 δολάρια σε δημοπρασία το 2005 από μια ομάδα εμπόρων τέχνης που πίστευαν ότι μπορούσαν να τον επαναφέρουν όσο πιο κοντά γινόταν στην αρχική του μορφή, εκτιμώντας ότι επρόκειτο για αυθεντικό Ντα Βίντσι. Σε αυτό συνηγόρησε και η αποκάλυψη ότι ο ζωγράφος πειραματίστηκε έως ότου επιλέξει τη θέση των δακτύλων τού δεξιού χεριού που θα ευλογούσαν. Οι πειραματισμοί του έγιναν ορατοί σε διαφορετικά ζωγραφικά στρώματα κάτω από το τωρινό, με το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο να είναι ότι όσα αντίγραφα του “Salvator Mundi” γνωρίζουμε ακολουθούν το σημερινό ορατό μοτίβο και δε φέρουν ίχνη πειραματισμών, άρα απλά αντέγραψαν το πρωτότυπο. Το “σφουμάτο”, η τεχνική που γνωρίζουμε πολύ καλά από άλλα έργα του Ντα Βίντσι, η καλλιτεχνική ποιότητα των χαρακτηριστικών του προσώπου όπως τα χείλη, αλλά και οι αριστοτεχνικά δουλεμένες μπούκλες των μαλλιών ήταν από τα επιπλέον στοιχεία που “έδειχναν” για τους ιστορικούς της Τέχνης το χέρι του Ντα Βίντσι, όπως επίσης και η ποιότητα των χρωμάτων που επέλεγε ο μεγάλος καλλιτέχνης. Η σύγκριση με τις λεπτομέρειες της “Μόνα Λίζα” ή της “Παναγίας των βράχων” ήταν εξίσου αποκαλυπτική.
Υπάρχουν όμως και τα προβληματικά στοιχεία, όπως η σφαίρα που κρατάει ο Χριστός και αναπαριστά την ουράνια. Το γεγονός ότι ο Ντα Βίντσι εκτός από καλλιτέχνης ήταν και κορυφαίος επιστήμονας και την περίοδο που φέρεται να ζωγράφισε τον “Salvator Mundi” ασχολούταν με τη μελέτη της οπτικής και του φωτός δε δικαιολογεί τις ατέλειες στην αναπαράσταση της σφαίρας και ειδικά της απουσίας πειστικών αντανακλάσεων και διάθλασης του φωτός. Η τελευταία πινελιά στην ιστορία του πίνακα μένει ακόμη να μπει από τους ιστορικούς, που συνεχίζουν να μελετούν το έργο.
(Φωτογραφία Αρχείου Pexels)
