Οι κλιματικές αλλαγές και οι συνέπειές τους είναι πλέον πραγματικότητα την οποία επιβεβαιώνουν οι αριθμοί, τα απανωτά ρεκόρ και οι δραματικές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και περιουσίες. Κύματα πρωτοφανούς ψύχους και καύσωνες, ξηρασίες και κατακλυσμοί, που ανοίγουν τον «ασκό του Αιόλου» σε μύρια όσα δεινά.
Τον περασμένο χειμώνα, η Ισπανία και η Πορτογαλία γνώρισαν τη σφοδρότερη χιονόπτωση εδώ και έναν αιώνα. Οι διαταραχές της πολικής δίνης γκρέμισαν τον υδράργυρο στις κεντρικές και νότιες πολιτείες των ΗΠΑ, με τα θερμόμετρα να καταγράφουν ακόμα και στο Τέξας θερμοκρασίες ρεκόρ ως τους -11°C και τη χώρα να θρηνεί από τα ακραία καιρικά φαινόμενα 223 νεκρούς. Όρος που σημειωτέον τείνει να χάσει το νόημά του, καθώς η ακραιότητα μετατρέπεται σχεδόν σε κανόνα τα τελευταία χρόνια.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη χτύπησε και τον Ειρηνικό, με πάνω από 7.600 ανθρώπους στα διάσημα εξωτικά νησιά Φίτζι να αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις εστίες τους για να σωθούν από τις πλημμύρες που προκάλεσε ένας κυκλώνας. Τον Μάρτιο, το Πεκίνο έζησε τη χειρότερη αμμοθύελλα της δεκαετίας, που υποβάθμισε δραματικά την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα, ενώ η Αυστραλία βίωνε τις χειρότερες πλημμύρες εδώ και έξι δεκαετίες.
Το καλοκαίρι το μεγαλύτερο μέρος του βορείου ημισφαιρίου ζούσε καύσωνες άνευ προηγουμένου. Στη Μόσχα καταγραφόταν η υψηλότερη θερμοκρασία εδώ και 100 χρόνια, ενώ στον Καναδά καταρρίφθηκε πολλές φορές μέσα στο θέρος το απόλυτο ρεκόρ θερμοκρασιών, το οποίο καθορίστηκε τελικά στους 49,6 βαθμούς Κελσίου στο χωριό Λίτον στις 30 Ιουνίου. Ήταν τέτοια η ζέστη που σε παραλία του Βανκούβερ μύδια, αστερίες και πολλά άλλα είδη στην κυριολεξία ψήθηκαν ζωντανά, με κατ’ εκτίμηση ένα δισεκατομμύριο θαλάσσια πλάσματα να πλέουν νεκρά, συνεπεία των ακραίων θερμοκρασιών.
Μαζί με τα κύματα ακραίας ζέστης ήρθαν και οι πρωτοφανείς για την εποχή πλημμύρες. Σε μόλις δύο μέρες έπεσε τον Ιούλιο ειδικά στη Γερμανία το νερό δύο μηνών, με τον βαρύ απολογισμό των 242 νεκρών στις πληγείσες χώρες της Δυτικής Ευρώπης και τις ζημιές πολλών δισεκατομμυρίων να προκαλούν πολλαπλά σοκ. Ακραίες θερμοκρασίες χτύπησαν ανελέητα και εμάς στα τέλη Ιουλίου και αρχές Αυγούστου, συνοδευόμενες από τρομακτικές πυρκαγιές, που αφήνουν βαρύ αποτύπωμα στην Ελλάδα.
Φέτος γράφτηκε και το απόλυτο ρεκόρ θερμοκρασίας επί της Ευρωπαϊκής Ηπείρου: στις 11 Αυγούστου ο υδράργυρος έδειξε στη Σικελία της Ιταλίας 48,8°C. Και φυσικά κανείς δεν ξεχνάει τις φωτιές που κατέκαψαν και φέτος την Καλιφόρνια, συνεπεία και της ξηρασίας που έπληξε την πολιτεία, αλλά και τον πρόλογο του φθινοπώρου με φαινόμενα σαν εκείνο της Σικελίας, όπου σε δύο μόλις ώρες στις 24 Οκτωβρίου έριξε το νερό μισού χρόνου στο νησί. Και η χρονιά δεν έχει ακόμα τελειώσει.
Ο χρόνος τελειώνει - Τρέξτε αν θέλετε να πετύχουμε τον στόχο του 1,5οC
Το ότι πλησιάζουμε το σημείο μηδέν επιβεβαιώνεται με ποικίλους τρόπους και άφθονες μελέτες που χαίρουν όλο και μεγαλύτερης δημοσιότητας με αφορμή τη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα (COP26) στη Γλασκόβη της Σκοτίας. Ανάμεσά τους και εκείνη από τη δεξαμενή σκέψης για το κλίμα TransitionZero, σύμφωνα με την οποία, ο κόσμος θα πρέπει να κλείσει σχεδόν 3.000 σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα πριν από το 2030 αν θέλει να έχει πιθανότητα να περιοριστεί η άνοδος των θερμοκρασιών στον πλανήτη εντός του 1,5 βαθμού Κελσίου.
Στην έκθεσή της, η TransitionZero σημειώνει ότι σήμερα σε όλον τον κόσμο παράγεται με καύση άνθρακα ενέργεια που υπερβαίνει τα 2.000 γιγαβάτ, που πρέπει να μειωθεί κατά σχεδόν το ήμισυ. Για να γίνει αυτό, η TransitionZero σημείωσε ότι θα απαιτηθεί το κλείσιμο σχεδόν μιας μονάδας την ημέρα από τώρα ως το τέλος της δεκαετίας. Η ανάγκη να σταματήσει η παραγωγή σχεδόν 1.000 gigawatt ενέργειας από την καύση άνθρακα θα έριχνε μεγάλο βάρος στην Κίνα - τη χώρα που κατατάσσεται πρώτη στον κόσμο στις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, όπου λειτουργούν περίπου οι μισές μονάδων παραγωγής ηλεκτρισμού με καύση άνθρακα παγκοσμίως - να επιταχύνει τη στροφή της προς καθαρότερες πηγές.
«Το λογικό συμπέρασμα είναι ότι η μισή προσπάθεια θα χρειαστεί να προέλθει από την Κίνα», δήλωσε ο Ματ Γκρέι, αναλυτής της TransitionZero και συντάκτης της έκθεσης. Η Κίνα μείωσε το μερίδιο του άνθρακα στο συνολικό ενεργειακό της μείγμα από το 72,4% το 2005 στο 56,8% πέρυσι, όμως ο όγκος κατανάλωσης εξακολουθεί να αυξάνεται σε απόλυτα μεγέθη. Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ δεσμεύτηκε νωρίτερα φέτος ότι η Κίνα θα αρχίσει να μειώνει τη χρήση άνθρακα, αλλά μετά το 2025.
Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός: Η κατάσταση έχει ξεφύγει, καθώς τα αέρια του θερμοκηπίου αυξάνονται δραματικά
Σοκ προκαλεί η διαπίστωση της μετεωρολογικής υπηρεσίας του ΟΗΕ (WMO), ότι η συγκέντρωση αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου κατέρριψε νέο ρεκόρ το 2020, με τον οργανισμό να προειδοποιεί ότι ο κόσμος είναι μακράν του να φτάσει τους στόχους για μείωση των αυξανόμενων θερμοκρασιών.
Σύμφωνα με την έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα έφτασαν τα 413,2 μέρη ανά εκατομμύριο το 2020, σημειώνοντας αύξηση μεγαλύτερη του μέσου ποσοστού της τελευταίας δεκαετίας, παρά μια προσωρινή μείωση των εκπομπών στη διάρκεια των lockdown λόγω της Covid-19.
Ο γενικός γραμματέας της υπηρεσίας, Πετέρι Τάαλας, δήλωσε πως ο τρέχων ρυθμός αύξησης των αερίων που εγκλωβίζουν τη θερμότητα θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της θερμοκρασίας «πολύ πιο πάνω» από τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού το 2015 για αύξηση 1,5 βαθμού Κελσίου αυτόν τον αιώνα σε σχέση με τον μέσο όρο της προβιομηχανικής εποχής.
«Έχουμε ξεφύγει μακράν», είπε. «Πρέπει να αναθεωρήσουμε τα βιομηχανικά, ενεργειακά και μεταφορικά συστήματά μας και όλο τον τρόπο ζωής», είπε, απευθύνοντας έκκληση για «δραματική αύξηση» των δεσμεύσεων στη διάσκεψη COP26 στη Γλασκόβη, που στόχο έχει τις δράσεις για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας υπερθέρμανσης βάσει της Συμφωνίας του Παρισιού. Η ετήσια έκθεση της εδρεύουσας στη Γενεύη υπηρεσίας του ΟΗΕ μετρά τη συγκέντρωση στην ατμόσφαιρα διοξειδίου του άνθρακα, μεθανίου και υποξειδίου του αζώτου, των αερίων που (υπερ)θερμαίνουν τον πλανήτη και προκαλούν ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι καύσωνες και οι έντονες βροχοπτώσεις.
Η έκθεση επιβεβαιώνει, όπως αναμενόταν, πως η οικονομική επιβράδυνση λόγω της Covid-19 «δεν είχε οποιαδήποτε ευδιάκριτη επίδραση στα επίπεδα αερίων του θερμοκηπίου και στα ποσοστά μεγέθυνσής τους». Στην έκθεση προστίθεται πως οι πρώτες αναλύσεις δείχνουν ότι τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα, του αερίου που συμβάλλει περισσότερο στην υπερθέρμανση, συνέχισαν να αυξάνονται το 2021. Ακόμη κι αν υπάρξει τώρα μεγάλη μείωση των εκπομπών, οι επιστήμονες για το κλίμα λένε πως η τάση υπερθέρμανσης θα παραμείνει ακέραιη επειδή οι παλιότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα παραμένουν στην ατμόσφαιρα για δεκαετίες.
Η έκθεση του WMO μεταφέρει, επίσης, ανησυχίες για την ικανότητα των ωκεανών και του εδάφους να απορροφήσουν περίπου τις μισές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, λέγοντας πως η απορρόφηση των ωκεανών μπορεί να μειωθεί λόγω των υψηλότερων θερμοκρασιών της επιφάνειας της θάλασσας και άλλων παραγόντων. Αυτές οι «καταβόθρες» ενεργούν ως εμπόδια και αποτρέπουν το ενδεχόμενο πιο δραματικών αυξήσεων της θερμοκρασίας.
(φωτογραφία: pexels)
