Η τελική αποτίμηση της προόδου που θα επιτευχθεί στη διάρκεια των δύο εβδομάδων που θα διαρκέσει η COP26 στη Γλασκώβη θα είναι δύσκολη. Σε αντίθεση με προηγούμενες συνόδους για το κλίμα στη διάρκεια αυτής της διάσκεψης του ΟΗΕ δεν πρόκειται να υπογραφεί μια νέα συμφωνία ή να καταγραφεί μια μεγάλη νίκη.
Στόχος είναι πολλές μικρές νίκες, από τις επίσημες διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο του ΟΗΕ σχετικά με τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα ως τις νέες δεσμεύσεις που πρόκειται να ανακοινώσουν στη διάρκεια της διάσκεψης χώρες, εταιρείες και επενδυτές.
Η επιτυχία της COP26 θα κριθεί από το αν όλοι αυτοί θα καταφέρουν να διατηρήσουν ζωντανό τον στόχο της αύξησης της θερμοκρασίας της Γης κατά μόνο 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, προκειμένου να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου σε παγκόσμιο επίπεδο να μειωθούν κατά 45% ως το 2030 -σε σχέση με τα επίπεδα του 2010- και να μηδενιστούν ως το 2050.
Βάσει των υφιστάμενων δεσμεύσεων των κρατών οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου θα αυξηθούν κατά 16% ως το 2030.
Η COP26 θα χρησιμοποιήσει τρία εργαλεία.
Αρχικά θα καταρτίσει ένα σχέδιο για το πώς οι χώρες θα ενισχύσουν τους στόχους τους για τη μείωση των αεριών του θερμοκηπίου τα επόμενα χρόνια.
Στη διάρκεια της COP26 σίγουρα δεν θα γίνουν αρκετές δεσμεύσεις ώστε ο κόσμος να μπει σταθερά στην τροχιά του περιορισμού της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά μόνο 1,5 βαθμό Κελσίου. Όμως μια αξιόπιστη συμφωνία για την ενίσχυση των φιλοδοξιών πιο συχνά τα επόμενα χρόνια, ίσως καταφέρει να διατηρήσει τον στόχο εφικτό.
Η Δανία και η Γρενάδα έχουν αναλάβει να καταρτίσουν σχέδια προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ η Βρετανία, που φιλοξενεί τη διάσκεψη, εξετάζει μια πρόταση που θα απαιτεί από τις χώρες να ανακοινώσουν νέες, πιο φιλόδοξες δεσμεύσεις ήδη από το 2023.
Παράλληλα το Λονδίνο προετοιμάζει μερικές άλλες συμφωνίες που αφορούν τη σταδιακή απομάκρυνση από τον άνθρακα, τα καθαρά οχήματα και την αποψίλωση των δασών. Όλες αυτές μπορούν να φέρουν τον κόσμο πιο κοντά στην επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού, στην περίπτωση που οι μεγαλύτεροι ρυπαντές παγκοσμίως δεν αναλάβουν νέες δεσμεύσεις.
Το δεύτερο εργαλείο είναι τα χρήματα.
Οι πλούσιες χώρες παραδέχθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα ότι απέτυχαν να εκπληρώσουν μια δέσμευση που ανέλαβαν το 2009 να προσφέρουν 100 δισεκ. δολάρια ετησίως ως το 2020 στις πιο φτωχές χώρες προκειμένου να μειώσουν τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου και να αποκτήσουν πιο ανθεκτικά συστήματα για να αντιμετωπίζουν τις σφοδρότερες καταιγίδες, τις πλημμύρες και τις άλλες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Η παραδοχή αυτή προκάλεσε την οργή και τη δυσπιστία των αναπτυσσόμενων χωρών και υπονόμευσε το αίτημα των πλούσιων χωρών προς τον αναπτυσσόμενο κόσμο να μειώσει τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου πιο γρήγορα, κάτι που θα απαιτούσε τεράστιες επενδύσεις για την απεξάρτηση των χωρών από τον άνθρακα.
Η COP26 θα πρέπει να καταλήξει σε ένα σχέδιο που θα διασφαλίσει ότι τα 100 δισεκ. δολάρια θα φτάσουν στις φτωχές χώρες. Επίσης θα πρέπει να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για έναν νέο οικονομικό στόχο για το 2025 και να καταρτίσει κανόνες ώστε οι πλούσιες χώρες να μην αποφύγουν να δώσουν τα χρήματα.
Μια ομάδα χωρών που πλήττονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή ζητεί επίσης να ξεκινήσουν στη Γλασκώβη συζητήσεις για τη χρηματοδότηση «των απωλειών και των ζημιών», δηλαδή προκειμένου να αποζημιώνονται για το αυξανόμενο κόστος της κλιματικής αλλαγής -- από τις πλημμύρες και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας ως τις χαμένες σοδειές.
Η Βρετανία επίσης στράφηκε στον ιδιωτικό τομέα και συγκεντρώνει δεσμεύσεις από τράπεζες και επενδυτές οι οποίοι θα προωθήσουν δισεκατομμύρια δολάρια σε καθαρές επενδύσεις και θα καλύψουν το κενό που δημιουργήθηκε από την απουσία δωρεών από τις πλούσιες χώρες.
Αναλυτές στην Bernstein εκτιμούν ότι κάθε χρόνο θα πρέπει να επενδύονται 2 με 4 τρισεκ. δολάρια σε βιομηχανίες που δεν χρησιμοποιούν άνθρακα, προκειμένου ο πλανήτης να πετύχει την ουδετερότητα του άνθρακα ως το 2050. Ωστόσο οι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι το κόστος της αδράνειας, αν δηλαδή η παγκόσμια κοινότητα δεν παρέμβει για να σταματήσει την κλιματική αλλαγή, θα είναι πολύ μεγαλύτερο.
Η τρίτη προτεραιότητα της COP26 είναι οι διαπραγματευτές των σχεδόν 200 χωρών που υπέγραψαν το 2015 τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα να καταλήξουν στους κανόνες για την εφαρμογή της συμφωνίας. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να πραγματοποιηθούν δύσκολες συζητήσεις για την αγορά άνθρακα, για το πώς οι χώρες θα θέτουν στο μέλλον κλιματικούς στόχους και για τα οικονομικά.
G20- Ιταλία: Έφτασε η ώρα του λογαριασμού για το κλίμα, λίγες ώρες πριν την έναρξη της COP26
Λίγες ώρες πριν την έναρξη της COP26 έχει έρθει η ώρα του λογαριασμού για το κλίμα στη σύνοδο της G20 που διεξάγεται στη Ρώμη: οι ηγέτες των πιο ισχυρών οικονομιών του πλανήτη συναντώνται σήμερα για τις τελευταίες διαπραγματεύσεις.
Καθώς οι χώρες της G20 ευθύνονται σχεδόν για το 80% των αερίων του θερμοκηπίου που εκλύονται σε παγκόμσιο επίπεδο, οι ηγέτες των κρατών τους θα πρέπει να δώσουν τον τόνο προτού μεταβούν στη Γλασκώβη για τη σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα ανακοινώνοντας τους στόχους τους προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή.
«Δεν πρέπει να αφήσουμε σε αυτούς που θα έρθουν μετά από εμάς έναν πλανήτη βυθισμένο στις συγκρούσεις, οι πόροι του οποίου έχουν σπαταληθεί, το οικοσύστημα του οποίου έχει καταστραφεί από τον εγωισμό αυτών που δεν μπόρεσαν να συνδυάσουν τις νόμιμες φιλοδοξίες τους για οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη με την ανάγκη να προστατεύσουν αυτό που δεν μας ανήκει», προειδοποίησε χθες Σάββατο βράδυ ο Ιταλός πρόεδρος Σέρτζιο Ματαρέλα στο δείπνο που παρέθεσε για τους ηγέτες της G20.
«Τα μάτια δισεκατομμυρίων ανθρώπων (…) είναι στραμμένα πάνω μας και στα αποτελέσματα που θα καταφέρουμε», πρόσθεσε.
Οι ηγέτες της G20 φάνηκαν να σημειώνουν προόδους στις συζητήσεις τους για την πανδημία covid-19, ενώ κατάφεραν να ξεπεράσουν και τις διαφωνίες τους για ένα ακανθώδες θέμα εγκρίνοντας τον ελάχιστο φορολογικό συντελεστή του 15% για τις πολυεθνικές. Όμως οι συζητήσεις για το κλίμα αναμένεται να συνεχιστούν μέχρι την τελευταία στιγμή για να επιτευχθεί κάποια συμφωνία.
Φιλοδοξία ή συμφωνία;
Παρατηρητές και μη κυβερνητικές οργανώσεις θα εξετάσουν προσεκτικά το τελικό ανακοινωθέν της G20 σχετικά με το κλίμα, διάφορες εκδοχές του οποίου κυκλοφορούν από χθες στη Ρώμη.
Ένα προσχέδιο της τελικής ανακοίνωσης, το οποίο περιήλθε στην κατοχή του dpa προς το βράδυ χθες, περιείχε λιγότερο σαφείς αναφορές στο κλίμα σε σχέση με προηγούμενο.
Το προηγούμενο προσχέδιο έκανε λόγο για την ανάγκη ανάληψης άμεσης δράσης, κάτι που διαγράφηκε στην επόμενη εκδοχή και αντικαταστάθηκε από τα σχέδια των χωρών της G20 να αναλάβουν σημαντική και αποτελεσματική δράση για να περιορίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.
Επιπλέον, σύμφωνα με το προσχέδιο, δεν φαίνεται να έχει επιτευχθεί συμφωνία για την ουδετερότητα του άνθρακα. Αν και αρχικά στόχος ήταν να επιτευχθεί η ουδετερότητα του άνθρακα το 2050, στην πιο πρόσφατη εκδοχή του προσχεδίου υπάρχει μια γενικότερη αναφορά στα μέσα του αιώνα.
Το τελικό ανακοινωθέν αναμένεται να υιοθετηθεί σήμερα στη διάρκεια μιας συνεδρίασης κλειστής για τους δημοσιογράφους.
Πριν την έναρξη των συνομιλιών ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες είχε προειδοποιήσει ότι η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής μπορεί να χαθεί, αν οι χώρες της G20 δεν φανούν αντάξιες της πρόκλησης. «Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος η Γλασκώβη να μην αποφέρει αποτελέσματα», είχε τονίσει.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, οι προηγούμενες δεσμεύσεις των κρατών του κόσμου να μειώσουν την εκπομπή των αερίων του θερμοκηπίου οδηγούν σε μια «καταστροφική» υπερθέρμανση του πλανήτη, με τη θερμοκρασία να αυξάνει κατά 2,7 βαθμούς.
G20 χωρίς την Κίνα
Η G20 διεξάγεται χωρίς την Κίνα, τη χώρα που εκλύει τη μεγαλύτερη ποσότητα αερίων του θερμοκηπίου σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και χωρίς τη Ρωσία.
Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ και ο Ρώσος ομόλογός του Βλαντίμιρ Πούτιν παρενέβησαν χθες Σάββατο μέσω βίντεο στη διάρκεια της συνεδρίασης που ήταν αφιερωμένη στα οικονομικά και την υγεία και αναμένεται να πράξουν το ίδιο και σήμερα.
Όμως οι άδειες καρέκλες τους στο τραπέζι των συζητήσεων εγείρουν φόβους ότι η G20 θα χάσει το ραντεβού με την ιστορία.
Το καλύτερο σενάριο, εκτιμούν οι ειδικοί, θα ήταν η τελική ανακοίνωση της G20 να ζητεί να αυξηθούν οι φιλοδοξίες των χωρών για τα επόμενα δέκα χρόνια.
«Δεν υπάρχει καμία περίπτωση να πετύχουμε τον στόχο να περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας της Γης στον 1,5 βαθμό Κελσίου, αν η Κίνα δεν κάνει περισσότερα στη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας», υπογράμμισε ο Άλντεν Μάγιερ αναλυτής της E3G.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
(Φωτογραφία Αρχείου Unsplash)
